Προβλήματα λόγου και μαθησιακές δυσκολίες: Μια διαδρομή παράλληλη

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Τα προβλήματα λόγου και ομιλίας και οι μαθησιακές δυσκολίες είναι δύο διαφορετικές κατηγορίες δυσκολιών που μπορεί να αντιμετωπίζουν τα παιδιά, αλλά συχνά συνδέονται μεταξύ τους.

Πώς σχετίζονται μεταξύ τους;

📌 Τα παιδιά με προβλήματα λόγου συχνά δυσκολεύονται στην ανάγνωση και τη γραφή, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε μαθησιακές δυσκολίες.
📌 Οι μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα επεξεργασίας της γλώσσας, προκαλώντας φτωχό λεξιλόγιο ή αδυναμία διατύπωσης σκέψεων.
📌 Η καθυστερημένη γλωσσική ανάπτυξη μπορεί να αποτελεί προειδοποιητικό σημάδι μαθησιακών δυσκολιών.

Ποιες είναι όμως οι ομοιότητες:

Επηρεάζουν τη σχολική επίδοση : Και οι δύο καταστάσεις μπορεί να δυσκολέψουν το παιδί στην επικοινωνία, την κατανόηση και την έκφραση σκέψεων.
Μπορεί να συνυπάρχουν : Πολλά παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες έχουν και διαταραχές λόγου ή ομιλίας.
Χρειάζονται έγκαιρη διάγνωση : Και στις δύο περιπτώσεις, η έγκαιρη παρέμβαση είναι κρίσιμη για τη βελτίωση των δεξιοτήτων του παιδιού.
Μπορεί να προκαλέσουν άγχος και χαμηλή αυτοεκτίμηση : Οι δυσκολίες στην επικοινωνία και στη μάθηση μπορεί να οδηγήσουν σε απογοήτευση και αρνητικά συναισθήματα.

Ποιες είναι όμως οι διαφορές;

	Προβλήματα Λόγου & Ομιλίας	Μαθησιακές Δυσκολίες
Τι επηρεάζουν	Την κατανόηση και παραγωγή του προφορικού λόγου	Την ικανότητα ανάγνωσης, γραφής, αριθμητικής και επεξεργασίας πληροφοριών
Βασικά συμπτώματα	Δυσκολία στην προφορά, περιορισμένο  λεξιλόγιο, ακατάληπτη ομιλία	Δυσκολία στην ανάγνωση, γραφή, ορθογραφία, κατανόηση μαθηματικών
Αιτίες	Αναπτυξιακοί, νευρολογικοί ή περιβαλλοντικοί παράγοντες	Δυσλειτουργίες στην εγκεφαλική επεξεργασία της πληροφορίας
Από τα παραπάνω διαπιστώνουμε πως τα προβλήματα λόγου θέλουν έγκαιρη παρέμβαση από λογοθεραπευτή ενώ οι μαθησιακές δυσκολίες από ειδικό παιδαγωγό. Επίσης η συνεργασία πολλές φορές βοηθάει αφού το παιδί πρώτα χτίζει τον προφορικό του λόγο και μετά το γραπτό.

Συναίσθημα και Μάθηση: Μια σχέση άμεσης εξάρτησης

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

 Η σχέση μεταξύ μάθησης και συναισθήματος είναι αμφίδρομη και δυναμική, καθώς τα συναισθήματα επηρεάζουν τη μαθησιακή διαδικασία, ενώ παράλληλα η μάθηση μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα.

Πώς τα συναισθήματα επηρεάζουν τη μάθηση;

1. Ενίσχυση  ή παρεμπόδιση της μνήμης : Τα θετικά συναισθήματα, όπως η χαρά και ο ενθουσιασμός, διευκολύνουν την αποθήκευση και ανάκληση πληροφοριών σε αντίθεση με τα αρνητικά συναισθήματα  όπως το άγχος ή ο φόβος που μπορεί να εμποδίζουν τη μάθηση, προκαλώντας γνωστική υπερφόρτωση.

2. Επικέντρωση η απόσπαση της προσοχής: Το ενδιαφέρον και η περιέργεια αυξάνουν τη συγκέντρωση και διευκολύνουν την κατανόηση, σε αντίθεση με την απογοήτευση και την ματαίωση όπου μπορεί να αποσπούν την προσοχή και να δυσχεραίνουν τη  μαθησιακή διαδικασία.

3. Ρόλος του κινήτρου: Ένας μαθητής με υψηλό κίνητρο, που βιώνει θετικά συναισθήματα, είναι πιο πιθανό να επιμείνει στην προσπάθεια και να κατακτήσει νέες γνώσεις σε αντίθεση με ένα παιδί που έχει χαμηλό κίνητρο και έχει ήδη συνδέσει τη μάθηση με αρκετές ματαιώσεις. Να σημειωθεί πως ένα παιδί που έχει κίνητρο συνήθως νιώθει ικανοποίηση, αυτοπεποίθηση και περηφάνεια όταν καταφέρνει κάτι.

4. Διαχείριση του άγχους και των δυσκολιών :  Ένα ασφαλές συναισθηματικά περιβάλλον βοηθά στη μείωση του φόβου της αποτυχίας σε αντίθεση με ένα μη υποστηρικτικό περιβάλλον όπου οδηγεί σε συγκρούσεις και απόσυρση. Επιπλέον όταν το άτομο βιώνει συνεχείς αποτυχίες, μπορεί να αισθανθεί απογοήτευση, άγχος ή ακόμα και φόβο για την αποτυχία.

5. Αντίδραση στη μάθηση μέσω εμπειριών: Αν κάποιος έχει θετικές μαθησιακές εμπειρίες, είναι πιο πιθανό να συνεχίσει να επιδιώκει νέες γνώσεις με ενθουσιασμό σε αντίθεση όπου αρνητικές εμπειρίες μπορεί να δημιουργήσουν φόβο ή άρνηση για μάθηση.

Πώς να αντιμετωπιστούν τα αρνητικά συναισθήματα στη μάθηση

✅ Δημιουργία ενός υποστηρικτικού και θετικού μαθησιακού περιβάλλοντος.
✅ Χρήση μεθόδων διδασκαλίας που ενισχύουν το κίνητρο και την ικανοποίηση.
✅ Ανάπτυξη στρατηγικών διαχείρισης άγχους  σε συνεργασία με ψυχολόγο όπου αυτό είναι απαραίτητο. Θυμηθείτε πως ένα παιδί όταν δεν έχει καλό συναίσθημα δεν πρόκειται να μάθει ποτέ ούτε από τον καλύτερο επιστήμονα!
✅ Ενθάρρυνση της αυτοπεποίθησης μέσω της αναγνώρισης της προόδου και της προσπάθειας.

Πώς να δημιουργηθεί ένα θετικό συναισθηματικό περιβάλλον στη μάθηση

✅ Χρήση ενθαρρυντικής γλώσσας .
✅ Ενίσχυση της περιέργειας
✅ Δημιουργία ασφαλούς περιβάλλοντος 

Συμπερασματικά από τα παραπάνω αντιλαμβανόμαστε  πως το συναίσθημα και η μάθηση είναι άρρηκτα συνδεδεμένα, καθώς τα συναισθήματα επηρεάζουν τη γνωστική λειτουργία, τη μνήμη, την προσοχή και τη συγκέντρωση. Τα θετικά συναισθήματα μπορούν να ενισχύσουν τη μάθηση, ενώ τα αρνητικά μπορεί να την εμποδίσουν.