Επικοινωνία: Μια πρόκληση για τον γονέα και το παιδί στο φάσμα του αυτισμού

 Η επικοινωνία είναι ζωτικής σημασίας για τη σχέση γονέα-παιδιού, ειδικά όταν το παιδί έχει δυσκολίες στην έκφραση και την κατανόηση. Ακολουθούν πρακτικές στρατηγικές για να βελτιώσεις την επικοινωνία με το παιδί σου:

1. Προσαρμογή του τρόπου που μιλάς

✅ Χρήση απλών και ξεκάθαρων φράσεων

• Μίλα αργά και με απλά λόγια, π.χ., αντί για "Πήγαινε στο δωμάτιό σου, μάζεψε τα παιχνίδια σου και φέρε το βιβλίο σου", πες "Μάζεψε τα παιχνίδια σου ".

• Χρησιμοποίησε σύντομες προτάσεις και επανέλαβε αν χρειάζεται χρησιμοποιώντας το όνομα του παιδιού

✅ Δώσε χρόνο στο παιδί να απαντήσει

• Τα παιδιά με δυσκολίες στην επικοινωνία μπορεί να χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να επεξεργαστούν τις πληροφορίες.

• Περίμενε 5-10 δευτερόλεπτα πριν επαναλάβεις ή αλλάξεις την ερώτηση.

✅ Χρησιμοποίησε θετικές οδηγίες

• Αντί να πεις "Μην τρέχεις!", πες "Περπάτα αργά".

• Οι θετικές οδηγίες βοηθούν το παιδί να καταλάβει τι πρέπει να κάνει, αντί να εστιάσει σε αυτό που δεν πρέπει.

2. Ενίσχυση της μη λεκτικής επικοινωνίας

✅ Χρήση οπτικών βοηθημάτων

• Αν το παιδί δυσκολεύεται με τις λέξεις, μπορείς να χρησιμοποιήσεις εικόνες, κάρτες ή ένα ημερολόγιο δραστηριοτήτων.

• Πίνακες με εικόνες (PECS) ή εφαρμογές επικοινωνίας μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να εκφραστεί.

✅ Εκφραστικές χειρονομίες και εκφράσεις προσώπου

• Δείξε ενθουσιασμό με τις εκφράσεις του προσώπου σου και τη γλώσσα του σώματος.

• Αν θέλεις να δείξεις ενθάρρυνση, μπορείς να χαμογελάσεις

✅ Χρήση κοινωνικών ιστοριών

• Δημιούργησε μικρές ιστορίες με εικόνες για να διδάξεις το παιδί πώς να επικοινωνεί σε διάφορες καταστάσεις (π.χ. πώς να ζητήσει βοήθεια, πώς να χαιρετήσει κάποιον).

3. Ανάπτυξη διαλόγου και αλληλεπίδρασης

✅ Κάνε ερωτήσεις ανοιχτού τύπου

• Αντί να ρωτήσεις "Πέρασες καλά σήμερα;" (που μπορεί να απαντηθεί με ναι/όχι), ρώτα "Τι σου άρεσε πιο πολύ σήμερα;".

• Αν το παιδί δυσκολεύεται, δώσε επιλογές: "Σου άρεσε περισσότερο η ζωγραφική ή το παιχνίδι με τους φίλους σου;".

✅ Δείξε ενδιαφέρον για τις προτιμήσεις του παιδιού

• Αν το παιδί έχει ένα αγαπημένο παιχνίδι ή θέμα, χρησιμοποίησέ το για να ξεκινήσεις μια συζήτηση.

• Αν λατρεύει τα αυτοκίνητα, μπορείς να ρωτήσεις: "Ποιο είναι το αγαπημένο σου αυτοκίνητο;".

✅ Χρησιμοποίησε παιχνίδι για να ενθαρρύνεις την επικοινωνία

• Παίξτε παιχνίδια ρόλων όπου το παιδί εξασκεί λέξεις και διαλόγους (π.χ., προσποιηθείτε ότι παραγγέλνετε φαγητό σε ένα εστιατόριο).

• Τα τραγούδια με κινήσεις (π.χ., "Γύρω-γύρω όλοι") βοηθούν στην ενίσχυση της λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας.

4. Αντιμετώπιση δυσκολιών στην επικοινωνία

✅ Αντικατάσταση αρνητικών συμπεριφορών με επικοινωνιακές δεξιότητες

• Αν το παιδί εκφράζει ενόχληση με κλάμα ή φωνές, δείξε του έναν πιο λειτουργικό τρόπο να εκφραστεί (π.χ., να δείξει μια εικόνα ή να χρησιμοποιήσει μια απλή λέξη όπως "βοήθεια").

✅ Υποστήριξη χωρίς πίεση

• Μην πιέζεις το παιδί να μιλήσει αν δεν νιώθει άνετα. Αντίθετα, δώσε του ευκαιρίες να επικοινωνήσει με όποιον τρόπο μπορεί.

✅ Σεβασμός στον τρόπο επικοινωνίας του παιδιού

• Αν το παιδί χρησιμοποιεί λίγες λέξεις, νοηματική γλώσσα ή συσκευές επικοινωνίας, αποδέξου τον τρόπο του και υποστήριξέ τον.

5. Χρήση ενίσχυσης και επιβράβευσης

✅ Ενίσχυσε κάθε προσπάθεια επικοινωνίας

• Αν το παιδί προσπαθήσει να πει μια λέξη ή να δείξει κάτι, επιβράβευσέ το με ενθουσιασμό: "Μπράβο που μου έδειξες τι θέλεις!".

• Χρησιμοποίησε ανταμοιβές που του αρέσουν (λεκτικά μπράβο, αυτοκόλλητα, παιχνίδια).

✅ Επαναλαμβάνεις σωστά ό,τι λέει το παιδί

• Αν το παιδί πει "νερό" αντί για "θέλω νερό", μπορείς να επαναλάβεις σωστά: "Θέλεις νερό!".

• Με αυτόν τον τρόπο το παιδί μαθαίνει χωρίς να αισθάνεται ότι διορθώνεται.

📌 Συμπέρασμα

Η βελτίωση της επικοινωνίας χρειάζεται χρόνο και σταθερότητα, αλλά μικρές προσαρμογές στην καθημερινότητα μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά. Ο πιο σημαντικός παράγοντας είναι να δημιουργήσεις ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον όπου το παιδί θα νιώθει άνετα να εκφραστεί με όποιον τρόπο μπορεί.