Επιθετικότητα και Παιδί: Τι είναι, αιτίες, αντιμετώπιση, προτάσεις βιβλίων

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Καλησπέρα, ελπίζω να είστε όλοι καλά

Σήμερα θα μιλήσουμε για την επιθετικότητα των παιδιών. Να σημειώσω πως πολλές φορές χρησιμοποιούμε τον όρο χωρίς να έχουμε κατανοήσει την ακριβή αξία του.

Τι είναι επιθετικότητα;

Επιθετικότητα έχουμε όταν χρησιμοποιούμε λόγια, πράξεις ακόμα και μη λεκτικούς τρόπους συνειδητά ή ασυνείδητα με σκοπό να βλάψουμε κάποιον ή τον εαυτό μας.

Άρα από αυτό καταλαβαίνουμε, πως θα πρέπει να μην βάζουμε εύκολα ταμπέλες, γιατί η επιθετικότητα είναι μια σύνθετη διαδικασία.

Από τι εξαρτάται η επιθετικότητα;

Η επιθετικότητα εξαρτάται κυρίως από:

Την ηλικία του παιδιού: Θα πρέπει να θυμάστε πως η επιθετικότητα και η προκλητική συμπεριφορά είναι μέσα στα αναμενόμενα άλματα ανάπτυξης του παιδιού γύρω στα 2 έτη. Το παιδί ανακαλύπτει τον εαυτό του, δοκιμάζει τα όρια των άλλων και εμφανίζει διάφορες συμπεριφορές. Επομένως είναι αλλιώς όταν έχουμε ένα δεκάχρονο παιδί που κλωτσάει τα πράγματα γύρω του και αλλιώς όταν  κάνει το αντίστοιχο ένα δίχρονο παιδί.

Το περιβάλλον το οποίο μεγαλώνει: Φανταστείτε ένα παιδί που μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον που κυριαρχεί η λεκτική ή ακόμα και η σωματική βιά, χωρίς ερεθίσματα και στερημένο από αγάπη, δεν είναι λογικό να εκφραστεί και εκείνο με επιθετικότητα. Πρέπει να έχουμε πάντα στο νου μας πως η μίμηση είναι το ισχυρότερο πρότυπο του παιδιού.

Η ιδιοσυγκρασία του παιδιού:  Ας μην ξεχνάμε πως όλοι γεννιόμαστε με κάποια έμφυτα χαρακτηριστικά που επηρεάζουν την επιθετικότητα.

Τι δείχνει η επιθετικότητα;

Η επιθετικότητα συνήθως δείχνει ότι θέλει να επικοινωνήσει κάτι το παιδί. Αυτό μπορεί να είναι πως το παιδί το ενοχλεί κάτι, θέλει προσοχή, νιώθει πόνο, είναι αγχωμένο.

Πότε η επιθετική συμπεριφορά χαρακτηρίζεται προβληματική;

Η επιθετική συμπεριφορά χαρακτηρίζεται ως προβληματική, όταν διαρκεί για μήνες, είναι υπερβολική σε σχέση με την αιτία που την προκαλεί και το παιδί δεν μπορεί να την ελέγξει ή να τη σταματήσει, έστω και αν κινδυνεύει η ασφάλεια του άλλου προς το οποίο απευθύνεται.

Σίγουρα, αν υπάρξει μια φορά επιθετική συμπεριφορά δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να χαρακτηρίσουμε το παιδί. Η "προβληματική¨ συμπεριφορά θα πρέπει να επαναλαμβάνεται.

Πως την αντιμετωπίζουμε;

1. Παρατηρούμε το παιδί πότε εμφανίζει την επιθετικότητα

2. Όταν είμαστε μπροστά, προσπαθούμε να προλάβουμε την συμπεριφορά (Πχ: Δεν αφήνουμε ένα παιδί κατά επανάληψιν να συνεχίζει να χτυπάει τον αδερφό του).

3. Δεν χαρακτηρίζουμε το παιδί αλλά την πράξη. Προσπαθούμε να έχουμε λογικές συνέπειες στην επιθετικότητα του παιδιού και να είμαστε σταθεροί στις αποφάσεις μας. Πχ: Εάν αποφασίσουμε πως θα στερήσουμε κάτι στο παιδί, θα πρέπει να το τηρήσουμε.

4. Δεν τιμωρούμε το παιδί με βια. Θυμηθείτε πως το τα παιδιά δημιουργούν ισχυρά πρότυπα.

5.Ακούστε ενεργητικά. Συζητήστε με το παιδί, τι το ενοχλεί και γιατί προβαίνει σε αυτές τις συμπεριφορές. Ακούστε προσεκτικά και θέστε μαζί ρεαλιστικούς στόχους.

6.Επιτρέψτε στα παιδιά να εκφράσει τα συναισθήματα του, θέτοντας υγιής και σαφής όρια.  Αφήνουμε τα παιδιά να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και τους δίνουμε ενναλακτικές λύσεις ώστε να διαχειριστούν το θυμό του. Επιπρόσθετα, είναι σημαντικό να θέτουμε σαφή όρια για την ασφάλεια του παιδιού και τη σωματική ακεραιότητα. Δεν ενοχοποιούμε ποτέ το συναίσθημα του παιδιού! 

7.Προσπαθούμε να εξηγήσουμε την αιτιολογία των αποφάσεων μας εξηγώντας με απλά λόγια στα παιδιά.

8.Συνεργαζόμαστε και με τα άλλα πλαίσια του παιδιού, ώστε να πάρουμε πληροφορίες για τη συμπεριφορά του παιδιού. Η συνεργασία βοηθάει στην ολιστική προσέγγιση του παιδιού.

Τέλος και σημαντικό, όταν βλέπουμε πως η επιθετική συμπεριφορά είναι συνεχόμενη και απειλητική απευθυνόμαστε σε επαγγελματία ψυχικής υγείας.

 Άραγε υπάρχουν βιβλία που βοηθάνε στην επιθετικότητα;

Πολλές φορές η εικόνα βοηθάει τα παιδιά να κατανοήσουν πράγματα. Κάποια βιβλία βοηθητικά και ενδεικτικά  για την επιθετικότητα είναι:

- Οι λέξεις δεν είναι για να πληγώνουμε

- Τα χέρια δεν είναι για να δέρνουμε

-Μια θυμωμένη Τίγρη

-Ο θυμός του Τόμι

-Η φωνή δεν είναι για να ουρλιάζουμε

Κλείνοντας, θυμηθείτε πότε να βάζετε ταμπέλες σε συμπεριφορές, προσπαθείτε να εστιάζετε στα θετικά σημεία!

 

Πως μπορούμε να "χτίσουμε¨ την Προφορική Έκφραση του Παιδιού

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Καλησπέρα, καλησπέρα ελπίζω να είστε όλοι καλά και να γυρίσατε με κέφι και όρεξη στις υποχρεώσεις σας,

Σήμερα θα μιλήσουμε για την προφορική  έκφραση.

Αλλά αλήθεια, τι είναι η προφορική  έκφραση του παιδιού;

Η προφορική έκφραση του παιδιού είναι η ικανότητα του παιδιού να μπορεί να επικοινωνεί και να εκφράζεται λειτουργικά ανάλογα με τα ερεθίσματα που δέχεται.

Εδώ να σημειώσουμε πως η προφορική έκφραση του παιδιού αρχίζει και χτίζεται από τα πρώτα στάδια της ανάπτυξης του και  η οικογένεια συμβάλει  αποφασιστικά σε αυτό δίνοντας τα κατάλληλα εφόδια.

Ποιες είναι συνήθως οι κυριώς δυσκολίες της προφορικής έκφρασης του παιδιού;

• Δυσκολία στην ορθή χρήση και εύρεση κατάλληλων λέξεων
• Δυσκολία έναρξης διαλόγου
• Συντακτικά Λάθη
• Γραμματικά Λάθη
• Ακατάλληλη χρήση της γλώσσας
• Αδυναμία στη διήγηση γεγονότων με αρχή-μέση τέλος

Θα πρέπει να θυμόμαστε πως τις περισσότερες φορές τα παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην προφορική έκφραση παρουσιάζουν και στη γραπτή έκφραση αφού είναι σχεδόν βέβαιο πως αυτές οι δύο συνδέονται.

Πως μπορούμε να χτίσουμε την προφορική έκφραση;

Ακρόαση τραγουδιών:

Από ημερών τα παιδιά μπορούν να ακούν παιδικά τραγουδάκια και να δέχονται γλωσσικά ερεθίσματα. Επίσης είναι πολύ όμορφο να λέμε εμείς τραγουδάκια στο βρέφος και να του μιλάμε όσο περισσότερο μπορούμε.

Αποφεύγουμε τις "μωρούδουστικες¨ λέξεις

Προσπαθούμε να χρησιμοποιούμε απλές λέξεις στα παιδιά αποφεύγοντας λέξεις μισές και παραλλάσσοντας αυτές.

Ονομάζουμε ότι βλέπουμε γύρω μας

Ειδικά στις μικρές ηλικίες είναι σημαντικό να ονοματίζουμε τι βλέπουμε στην βόλτα μας, στο σπίτι μας, στην τηλεόραση κτλ. Επίσης μπορούμε να σχολιάζουμε τις δραστηριότητες που κάνουμε μαζί.

Διαβάζουμε παραμύθια και ιστορίες στα παιδιά

Από πολύ μικρές ηλικίες διαβάζουμε στα παιδιά παραμύθια και όταν είναι σε θέση τα αφήνουμε να τα ξεφυλλίζουν τα ίδια. Προτιμάμε παραμύθια με εικόνες. 

Επίσης  βρείτε εικόνες με διαφορετική χρονική σειρά. Ζητήστε από το παιδί σας να τις βάλει στη σωστή σειρά και να σας διηγηθεί την ιστορία που απεικονίζεται.

Παίζουμε παιχνίδια με ρόλους 

Παίζουμε με το παιδί παιχνίδια με ρόλους. Κάποια παραδείγματα είναι ότι παίζουμε με το παιδί σχολείο, μαγαζί κτλ

Επιτραπέζια παιχνίδια

Σε μεγαλύτερες ηλικίες και συγκεκριμένα στην σχολική ηλικία μπορούμε να παίξουμε επιτραπέζια παιχνίδια όπως: taboo για παιδιά, πες βρες.

Εναλλακτικά μπορούμε να φτιάξουμε δικά μας αυτοσχέδια επιτραπέζια με απλές ερωτήσεις από την καθημερινότητα του παιδιού.

Να σημειωθεί πως εάν σας προβληματίζει η εξέλιξη της προφορικής έκφρασης του παιδιού σας είναι σημαντικό να απευθυνθείτε σε έναν λόγοθεραπευτή για μια αξιολόγηση. Η πρόληψη πάντα βοηθάει!!

Να θυμάστε τέλος να δίνετε ερεθίσματα στα παιδιά σας!!

Επιστροφή στο σχολείο: Πως μπορείτε να την κάνετε εύκολη

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Καλησπέρα, καλησπέρα

Καλή χρονιά να έχετε όλοι με σωματική-ψυχική υγεία, αγάπη, δύναμη και όμορφες στιγμές!!

Το πρώτο άρθρο του 2021 θα εστιάσει στην επιστροφή των παιδιών στο σχολείο που συμπίπτει μετά τα Χριστούγεννα αλλά και μετά από δύο μήνες εγκλεισμού.

Εδώ νιώθω την  ανάγκη να πω ένα ΤΕΡΑΣΤΙΟ μπράβο τόσο στα παιδιά που έδειξαν να προσαρμόστηκαν τόσο εύκολα στην καινούρια πραγματικότητα, τόσο και στους γονείς που για άλλη μια φορά ανταπεξήλθαν σε τόσους πολλούς ρόλους της καθημερινότητας, ακόμα και του δασκάλου. Να θυμάστε πως είστε υπέροχοι και σας αξίζουν πολλά συγχαρητήρια!!

Πώς όμως μπορούμε να κάνουμε πιο εύκολη την επιστροφή των παιδιών στο σχολείο:

• Αν δεν έχετε ακόμα ξεστολίσει, ξεστολίστε μαζί με τα παιδιά ώστε να νιώσουν πως αυτή η γιορτινή περίοδος ολοκληρώθηκε

• Γράψτε σε ένα χαρτί τις ωραίες στιγμές που περάσατε με τα παιδιά σας και συζητήστε της. Έτσι θα αρχίσει η νέα χρονιά με ωραία συναισθήματα και ωραία διάθεση

• Προετοιμάστε τα παιδιά μέσω συζήτησης για την νέα καθημερινότητα που θα βρουν στο σχολείο και απαντήστε σε τυχόν απορίες

• Περιορίστε τις οθόνες τώρα που μπορείτε. Μετά από μια μακρά περίοδο που όλα τα παιδιά εκτέθηκαν στις οθόνες, προσπαθήστε να περιορίσετε την έκθεση σε αυτές όσο μπορείτε. Σίγουρα δεν είναι εύκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο.

• Επαναφέρετε τον ύπνο στην καθημερινή ρουτίνα. Σταδιακά, προσπαθήστε το παιδί να κοιμάται πιο νωρίς. Εάν μπορείτε είναι καλό να υπάρχει το ίδιο πρόγραμμα και το Σαββατοκύριακο ώστε το παιδί να συνηθίζει. Εάν δεν το καταφέρετε απευθείας μην απογοητευτείτε και κρατήστε ήρεμους τόνους. Το διάστημα είναι πολύ και χρήζει επιμονής.

• Καθιερώστε το πρωινό. Να θυμάστε ότι το πρωινό είναι το πιο σημαντικό γεύμα, άσχετα που πολλές φορές το ξεχνάμε, μας δίνει ενέργεια και δύναμη. Εντάξτε το στο πρόγραμμα του παιδιού και στο δικό σας, ώστε η ημέρα να ξεκινάει με όμορφα συναισθήματα.

• Οργανώστε το χώρο του παιδιού. Είναι λογικό ο χώρος του παιδιού μετά από τόσο καιρό να έχει διαμορφωθεί και ειδικά μετά από τις νέες συνθήκες. Αν υπάρχει δυνατότητα απομακρύνετε όσο μπορείτε ερεθίσματα από το χώρο του παιδιού όπως οθόνες και πολλά παιχνίδια, αφήνοντας το παιδί απερίσπαστο να μελετάει στο χώρο του.

• Ενισχύστε την ανεξαρτησία του παιδιού. Δώστε στο παιδί πάλι μικρές ευθύνες όπως να ντύνεται μόνο του, να συμμετέχει στο δεκατιανό του και να φτιάχνει την τσάντα του. Αφενός θα γίνει πιο υπεύθυνο το παιδί και αφετέρου πιο ανεξάρτητο γεμίζοντας αυτοπεποίθηση

• Αφιερώστε ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά. Πολλές φορές να θυμάστε πως μετράει η ποιότητα και όχι η ποσότητα. Ακόμα και μια ώρα να έχετε διαθέσιμη να περάσετε με τα παιδιά σας διασκεδάστε την όσο μπορείτε, Δημιουργήστε αναμνήσεις μαζί με τα παιδιά σας.

• Θέστε ρεαλιστικούς στόχους. Το διάστημα που τα παιδιά απέχουν τα παιδιά από τις αίθουσες είναι μεγάλο, μην περιμένετε από την πρώτη μέρα πως θα πάνε τέλεια. Θυμηθείτε πως όλα για άλλη μια φορά είναι καινούρια για τα παιδιά. Δώστε χρόνο και θέστε μικρούς και ρεαλιστικούς στόχους

• Δείξτε εν συναίσθηση. Ρωτήστε τα παιδιά πως νιώθουν με τις νέες συνθήκες, πως πέρασαν και όχι κατευθείαν πως πήγαν στο σχολείο. Ακούστε τα ενεργητικά
  
  
  
  χωρίς να τα κρίνετε.

• Συνεργαστείτε με το σχολείο. Θυμηθείτε πως με τους εκπαιδευτικούς τις περισσότερες φορές έχετε τις ίδιες έννοιες και είστε οι πιο σημαντικοί άλλοι για το παιδί. Συνεργαστείτε λοιπόν μαζί του, ακούγοντας τον και εκφράστε με τη σειρά σας και εσείς τη γνώμη σας. Ενημερώστε τον για κάτι σημαντικό που συμβαίνει στη ζωή του παιδιού.

Σίγουρα η κάθε οικογένεια είναι μοναδική και μπορεί να προσαρμόσει όποια και όπως επιθυμεί κάτι από τα παραπάνω.

Σίγουρα οι εποχές είναι δύσκολες, αλλά μπορούμε να προχωρήσουμε παρακάτω με αγάπη, αισιοδοξία και όνειρα.

Θυμηθείτε πως όλα τα συναισθήματα είναι φυσιολογικά και αποδεχτά για μικρούς και μεγάλους!!

Θα τα καταφέρουμε όμως!!

Καλή συνέχεια!!!