Σχολικός εκφοβισμός: Τι είναι, ποια είναι το προφίλ θυμάτων, θυτών και παρατηρητών (Α μέρος)

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Σήμερα διάβασα ένα άρθρο για το σχολικό εκφοβισμό και είπα να μοιραστώ κάποια πράγματα μαζί σας.

Γενικά νιώθω λίγο ότι έχει γίνει μια καραμέλα ο σχολικός εκφοβισμός.

Σχολικός εκφοβισμός δεν είναι μια παρεξήγηση του παιδιού μας με ένα συμμαθητή του που θα κρατήσει 5 λεπτά ή όταν ένα παιδί θυμώνει με το συμμαθητή του και του κρατάει μούτρα!

Τι είναι ο σχολικός εκφοβισμός;

Σύμφωνα με τον Olweus σχολική βία και σχολικός εκφοβισμός παρατηρείται όταν ένα παιδί «εκτίθεται, κατ’ επανάληψη και σε διάρκεια χρόνου, σε αρνητικές πράξεις από ένα ή περισσότερα άτομα.»

Από αυτόν τον ορισμό καταλαβαίνουμε ότι το κυριότερο χαρακτηριστικό είναι  η επαναληπτική έκθεση του παιδιού στη βία συνήθως από συνομήλικούς του.

Ποιοι είναι οι εμπλεκόμενοι στο σχολικό εκφοβισμό;

• Το παιδί που δέχεται βία (θύμα)
• Το παιδί ή μια ομάδα από παιδιών που ασκεί βία (θύτης)
• Οι παρατηρητές (Τα άτομα που βλέπουν ένα παιδί να δέχεται βία και δεν μιλάνε)
• Οι δάσκαλοι
• Οι γονείς 
• Οι κοινωνικές υπηρεσίες

Εδώ θέλω να σκεφτούμε δυο πράγματα.

Το πρώτο είναι  πόσο σημαντικό ρόλο στο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού παίζουν οι παρατηρητές καθώς βλέπουν ένα παιδί να απειλείται και δεν παίρνουν μέρος και συντηρούν μια κατάσταση. Αρκετές φορές το κάνουν από φόβο, αλλά δυστυχώς το κάνουν από αδιαφορία. Εδώ νομίζω ότι έγκειται και ο ρόλος των γονιών είναι σημαντικό οι γονείς να εμφυσήσουν στα παιδιά ότι πρέπει να μιλάνε και να έχουν εν συναίσθηση απέναντι σε ένα άλλο παιδί. Ένα παιδί που θα γελάσει, θα σχολιάσει χωρίς να κάνει κάτι ή θα κοιτάξει  θα ενισχύσει τη στάση του θύτη αυτομάτως αφού θα νομίζει ότι κάνει κάτι σπουδαίο.

Το δεύτερο είναι ότι τις περισσότερες φορές το παιδί που δέχεται βία με το παιδί που ασκεί βία δεν είναι φίλοι. Άρα είναι καλό όλοι να προσπαθούμε να διακρίνουμε το πείραγμα μεταξύ των φίλων με το σχολικό εκφοβισμό. Το πείραγμα δεν αποσκοπεί σε σωματικό και ψυχικό πόνου του άλλου.

Τι περιλαμβάνει ο σχολικός εκφοβισμός;

• Σωματική βία. (Χτυπήματα, τσιμπήματα, δαγκωνιές, σπρωξίματα.)
• Εσκεμμένος αποκλεισμός μαθητών από κοινωνικές δραστηριότητες, 
• Σεξουαλική παρενόχληση
• Λεκτική βία. Χρησιμοποίηση υβριστικών ή περιπαικτικών εκφράσεων.  Κάποιες φορές αυτές οι περιπαικτικές εκφράσεις μπορεί να είναι  για τη φυλή, την εθνικότητα, τη θρησκεία, την ταυτότητα αναπηρίας, τη σεξουαλική ταυτότητα του θύματος .
• Απειλές και εκβιασμό 
• Κλοπές  και ζημιές στα προσωπικά αντικείμενα του θύματος 
• Διάδοση κακοηθών και ψευδών φημών

Ποιο είναι συνήθως το προφίλ των παιδιών που δέχονται σχολικό εκφοβισμό;

• ● Αδυναμία επίλυσης προβλημάτων,
  ● καταθλιπτικά στοιχεία,
  ● συναισθηματικές δυσκολίες,
  ● αίσθημα μοναξιάς,
  ● χαμηλές σχολικές επιδόσεις και απουσίες
  ● Διαταραχές συμπεριφοράς
  ● Ψυχολογικά / ψυχοσωματικά προβλήματα (πονοκέφαλοι, κοιλιακά άλγη, ενούρηση, διαταραχές ύπνου)
  ● Άγχος
  ● Φοβίες
  ● Δεν μπορούν να μείνουν μόνα
  ● Αποφεύγουν τη βλεματική επαφή 

Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ότι συνήθως τα παιδιά που εκφοβίζονται έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση.

Ποιο είναι συνήθως το προφίλ των παιδιών που εκφοβίζουν;

 ● Αδυναμία ελέγχου παρορμήσεων
 ● Μειωμένη ικανότητα αυτοελέγχου
 ● Αδυναμία τήρησης κανόνων και ορίων
 ● Ασυνήθιστα χαμηλό άγχος
 ● Διογκωμένη αυτοεικόνα
 ● Έλλειψη αίσθησης του μέτρου
 ● Η δημοτικότητα τους βρίσκεται στο μέσο όρο ή κάτω από αυτόν και χαμηλώνει καθώς προσχωρούν στις εκπαιδευτικές βαθμίδες
 ● Είναι εχθρικό απέναντι στο περιβάλλον του (ιδιαίτερα σε γονείς και εκπαιδευτικούς)
 ● Απόλυτη έλλειψη ενσυναίσθησης
 ● Είναι δυνατό να περιβάλλονται από άλλους συμμαθητές τους οι οποίοι δεν εκφοβίζουν άμεσα αλλά ενισχύουν το παιδί που εκφοβίζει

Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ότι το παιδί που εκφοβίζει συνήθως θέλει να έχει την εξουσία και δεν έχει καθόλου όρια.

Ας είμαστε λίγο προσεκτικοί με τις ταμπέλες γιατί τα παιδιά πολλές φορές θυματοποιούνται αφενός χωρίς λόγο και αφετέρου άλλα παιδιά στιγματίζονται επίσης χωρίς λόγο.

Σε επόμενο άρθρο θα ακολουθήσουν συμβουλές σε γονείς και υπηρεσίες που ασχολούνται με τον σχολικό εκφοβισμό.

Καληνύχτα!

Πηγή: http://www.e-abc.eu/gr/sholikos-ekfovismos/