5 Εκπαιδευτικά παιχνίδια με ζώα

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Μερικές ιδέες για παιχνίδια με ζώα, που μπορούν να παιχτούν:

1. Μάντεψε το ζώο

   • Περιγραφή: Ένα παιδί μιμείται ένα ζώο (ή κάνει τον ήχο του) και οι άλλοι προσπαθούν να μαντέψουν ποιο είναι.

   • Εκπαιδευτικό όφελος: Μαθαίνουν τα χαρακτηριστικά και τους ήχους των ζώων.

2. Ζωικό Bingo

   • Εκτυπώστε κάρτες με εικόνες ζώων. Φωνάζετε ονόματα ζώων και τα παιδιά σημειώνουν όσα έχουν στις κάρτες τους.

3. Ζώο-παζλ

• Παζλ με εικόνες ζώων, είτε ξύλινα είτε εκτυπώσιμα. Μπορείτε να το κάνετε DIY

4. Ζωγραφίζουμε ζώα και φτιάχνουμε μάσκες

• Δώστε στα παιδιά μαρκαδόρους και τους ζητήστε να ζωγραφίσουν το αγαπημένο τους ζώο

• Κατασκευή μασκών από χαρτόνι (λιοντάρι, ελέφαντας, γάτα κ.λπ.) και θεατρικό παιχνίδι με ρόλους.

5. Επιτραπέζια παιχνίδια με ζώα

Πχ:Zoo Lotto / Memory με Ζώα

• Κλασικό παιχνίδι τύπου "μνήμης" ή "λόττο", με κάρτες ζώων.

• Υπάρχουν πολλές εκδόσεις και είναι κατάλληλο για μικρές ηλικίες

Καλή διασκέδαση!!

7 δραστηριότητες με οπτικό ερέθισμα για αφαίρεση

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Ορίστε μερικές διασκεδαστικές και αποτελεσματικές δραστηριότητες για την εξάσκηση της αφαίρεσης με τη βοήθεια οπτικών ερεθισμάτων, ιδανικές για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας:

🎲 1. Αφαίρεση με αντικείμενα (π.χ. τουβλάκια ή καπάκια)

• Υλικά: τουβλάκια, καπάκια ή πομ πομ.

• Πώς παίζεται:

  • Δείχνεις π.χ. 10 τουβλάκια.

  • Βγάζεις 3 μπροστά τους.

  • Τα παιδιά μετρούν πόσα έμειναν και λένε την πράξη (10 - 3 = 7).

🖼️ 2. Εικόνες με ζώα ή αντικείμενα

• Δείχνεις μια εικόνα με 8 παπάκια.

• "3 έφυγαν για μπάνιο!" Πόσα έμειναν;

• Ζητάς να κάνουν την αφαίρεση και να δείξουν με τα δάχτυλα ή να ζωγραφίσουν το αποτέλεσμα.

📸 3. Φωτογραφίες ή κάρτες ιστοριών

• Χρησιμοποίησε εικόνες όπως: 5 μπάλες -> 2 έσπασαν.

• Τα παιδιά διηγούνται την ιστορία και λένε την πράξη.

• Συμβάλλει και στην ανάπτυξη λόγου.

🎨 4. Ζωγραφική – Πάρε και σβήσε

• Ζωγραφίζουν 6 μηλαράκια.

• "Ο λαγός έφαγε 2!" – ζητάς να τα σβήσουν με γόμα και να μετρήσουν πόσα έμειναν.

🧮 5. Χρήση αριθμητηρίου ή άβακα

• Τραβούν π.χ. 9 χάντρες.

• Βγάζουν 4.

• Παρατηρούν οπτικά πόσες έμειναν και λένε το αποτέλεσμα.

🎭 6. Θεατρικό παιχνίδι – Ρόλοι με αφαίρεση

• Παίζουν ότι είναι σε μαγαζί με 7 μπανάνες.

• Ο πελάτης παίρνει 2.

• Πόσες μένουν; Παίζουν ρόλους και κάνουν την πράξη στο τέλος.

🐠 7. Ψαράκια στη λίμνη

• Βάζεις 10 ψαράκια από χαρτόνι στο "νερό".

• Βγάζεις κάποια με ένα καλάμι ψαρέματος-παιχνίδι.

• Τα παιδιά μετρούν πόσα έμειναν και λύνουν την αφαίρεση.

Καλή διασκέδαση!

Φωνολογική ενημερότητα: Η αξία της και παραδείγματα

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Η φωνολογική ενημερότητα είναι η ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίζει και να χειρίζεται τους ήχους της ομιλίας, όπως τις συλλαβές, τα φωνήματα και την ομοιοκαταληξία. Είναι βασική δεξιότητα για την ανάπτυξη της ανάγνωσης και της γραφής. Ακολουθούν 5 λόγοι για τους οποίους είναι σημαντική:

 1. Βασικό θεμέλιο για την ανάγνωση

Η φωνολογική ενημερότητα βοηθά τα παιδιά να κατανοήσουν ότι οι λέξεις αποτελούνται από μικρότερα τμήματα (ήχους), κάτι απαραίτητο για τη φωνητική αποκωδικοποίηση των λέξεων κατά την ανάγνωση.

 2. Ενισχύει την ορθογραφία

Η κατανόηση των φωνημάτων βοηθά τους μαθητές να αναλύουν πώς γράφονται οι λέξεις, αναγνωρίζοντας τις σχέσεις ήχου-γράμματος.

3. Προγνωστικός δείκτης αναγνωστικών δεξιοτήτων

Η φωνολογική ενημερότητα αποτελεί έναν από τους πιο ισχυρούς προγνωστικούς παράγοντες για την επιτυχία στην ανάγνωση στις πρώτες τάξεις του δημοτικού.

4. Υποστηρίζει την ακουστική μνήμη και προφορικό λόγο

Η φωνολογική ενημερότητα ενισχύει τη φωνολογική μνήμη και τη γλωσσική κατανόηση, διευκολύνοντας την αποθήκευση και επεξεργασία λεκτικών πληροφοριών.

Παρακάτω θα βρεις παραδείγματα ασκήσεων φωνολογικής ενημερότητας κατάλληλα για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας, οργανωμένα ανά επίπεδο δυσκολίας:

1. Δραστηριότητες επίγνωσης λέξεων (εύκολο)

Στόχος: Να κατανοήσουν τα παιδιά ότι οι προτάσεις αποτελούνται από λέξεις.

• ✂️ Κόβω προτάσεις σε λέξεις
  Δίνουμε μια πρόταση (π.χ. "Ο Νίκος παίζει μπάλα") και τα παιδιά χτυπούν παλαμάκια για κάθε λέξη.
  Πόσες λέξεις έχει; (4)

• 🎲 Παιχνίδι με εικόνες
  Δείχνουμε εικόνες αντικειμένων και ζητάμε: "Τι βλέπεις;" — "Ένα κόκκινο μήλο." Ρωτάμε: Πόσες λέξεις είπες;

2. Δραστηριότητες συλλαβικής επίγνωσης

Στόχος: Να εντοπίζουν τις συλλαβές των λέξεων.

• 👏 Χτυπώ παλαμάκια ανά συλλαβή
  Π.χ. για τη λέξη "καρέκλα" – 3 παλαμάκια: κα – ρέ – κλα.

• 🧩 Σύνθεση λέξεων
  Λέμε τις συλλαβές αργά: "πα – πού – τσι" και τα παιδιά βρίσκουν τη λέξη: παπούτσι.

 3. Δραστηριότητες φωνημικής επίγνωσης (πιο σύνθετο)

Στόχος: Να αναγνωρίζουν φωνήματα (ήχους) μέσα στις λέξεις.

• 🎯 Ποιο γράμμα ακούς πρώτο;
  Π.χ. "Ποιο είναι το πρώτο γράμμα στη λέξη 'μάτι';" → /μ/

• 🔄 Αντικατάσταση ήχου
  Π.χ. "Αν στη λέξη 'φως' αλλάξουμε το /φ/ με /δ/, τι λέξη έχουμε;" → δως

• 🧠 Ομοιοκαταληξία
  Π.χ. "Τι κάνει ρίμα με 'γάτα';" → πατάτα, σαλάτα (ή λένε αν κάνει ρίμα ή όχι)

 4. Παιχνίδια – Δραστηριότητες

• 🎲 "Λέξη-Κυνήγι"
  Ζητάμε να βρουν μέσα στο σπίτι 3 αντικείμενα που ξεκινούν με το /κ/.

• 🎵 Τραγούδια και ποιηματάκια με ρίμα
  Π.χ. "Πάνω στο τραπέζι κάθεται μια φέτα / τυρί που το τρώει μια ... γάτα!"

• 🐒 "Φωνολογικός παπαγάλος"
  Λέμε μια λέξη χωρισμένη σε φωνήματα (π.χ. /σ/-/κ/-/ι/) και τα παιδιά "ξαναλένε" τη σωστή λέξη: σκί.

Καλή διασκέδαση!

Ανατροφοδότηση στη μάθηση: Η αξία της

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Η ανατροφοδότηση στη μάθηση είναι από τα πιο κρίσιμα εργαλεία για τη γνωστική ανάπτυξη, την αυτοβελτίωση και την εσωτερική παρακίνηση των μαθητών. Δεν είναι απλώς «διόρθωση λαθών» — είναι μια ζωντανή διαδικασία καθοδήγησης που βοηθά τον μαθητή να καταλάβει πού βρίσκεται, τι κάνει καλά και πού και πώς μπορεί να βελτιωθεί.

Γιατί είναι σημαντική η ανατροφοδότηση στη μάθηση

✅ 1. Κατευθύνει τη μάθηση

Δείχνει στον μαθητή πού βρίσκεται σε σχέση με τον στόχο και τι χρειάζεται για να προχωρήσει. Δεν μένει στο "σωστό/λάθος", αλλά εξηγεί το "γιατί".

✅ 2. Ενισχύει την αυτογνωσία

Ο μαθητής μαθαίνει να αξιολογεί τον εαυτό του, να αναγνωρίζει τα δυνατά και αδύναμα σημεία του.

✅ 3. Παρακινεί εσωτερικά

Η καλοδιατυπωμένη ανατροφοδότηση ενθαρρύνει, δεν αποθαρρύνει. Βοηθά τον μαθητή να συνεχίσει την προσπάθεια.

✅ 4. Υποστηρίζει την αυτορρύθμιση

Οι μαθητές που λαμβάνουν ουσιαστική ανατροφοδότηση μαθαίνουν να διορθώνουν τη στρατηγική τους και να βελτιώνουν τον τρόπο μελέτης.

Χαρακτηριστικά αποτελεσματικής και κακής ανατροφοδότησης

Αποτελεσματική ανατροφοδότηση                 Κακή ανατροφοδότηση

Συγκεκριμένη	Γενική
Περιγραφική	Αξιολογική
Εστιασμένη στη διαδικασία	Εστιασμένη στο άτομο
Χρονικά κοντινή στη δράση	Πολύ καθυστερημένη
Προσαρμοσμένη	Ίδια για όλους
Ενθαρρυντική & καθοδηγητική	Αποθαρρυντική ή τιμωρητική

Παραδείγματα καλής και κακής ανατροφοδότησης

❌ Λανθασμένος τρόπος:

«Η έκθεσή σου δεν ήταν καλή. Έχει πολλά λάθη.»

✅ Βελτιωμένος τρόπος:

«Η έκθεσή σου έχει ενδιαφέρον θέμα και καλή δομή. Θα μπορούσες να ενισχύσεις τα επιχειρήματά σου με περισσότερα παραδείγματα, και πρόσεξε την ορθογραφία σε λέξεις όπως "συμπέρασμα". Θες να δουλέψουμε μαζί το επόμενο προσχέδιο;»

Συνοψίζοντας στην ανατροφοδότηση της μάθησης δίνουμε σημασία σε 3 άξονες:

1. Τι πήγε καλά;
   ➤ Αναγνώριση και ενίσχυση

2. Τι μπορεί να βελτιωθεί;
   ➤ Συγκεκριμένες προτάσεις

3. Πώς μπορεί να το κάνει;
   ➤ Οδηγίες / παράδειγμα / συνεργασία

Tι είναι ο καταιγισμός ιδεών (brainstorming) ;

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Το brainstorming (καταιγισμός ιδεών) είναι μια εξαιρετική τεχνική για την ενίσχυση της δημιουργικής σκέψης και της ομαδικής συνεργασίας — ειδικά στην παραγωγή γραπτού λόγου στο σχολείο.

Τι είναι το brainstorming;Είναι μια δημιουργική διαδικασία κατά την οποία παράγονται πολλές ιδέες γύρω από ένα θέμα, χωρίς να απορρίπτεται καμία στην αρχή. Στόχος είναι η ελευθερία σκέψης και η ενεργή συμμετοχή όλων των μαθητών.

Πώς να το εφαρμόσεις στην τάξη

1. Ορισμός του θέματος

• Παρουσίασε ένα γενικό θέμα (π.χ. "Ταξίδι στο μέλλον", "Μια απροσδόκητη συνάντηση", "Πώς να σώσουμε το περιβάλλον").

• Μπορείς να χρησιμοποιήσεις πίνακα, χαρτί του μέτρου ή ψηφιακά εργαλεία (π.χ. Padlet, Jamboard).

2. Κανόνες για το brainstorming

Δώσε έμφαση στα εξής:

• Καμία ιδέα δεν είναι "χαζή".

• Όλοι συμμετέχουν.

• Δεν διακόπτουμε ή κρίνουμε τις ιδέες των άλλων.

• Όσο πιο πολλές ιδέες, τόσο το καλύτερο.

• Μπορούμε να χτίσουμε πάνω στις ιδέες άλλων.

3. Συλλογή ιδεών

• Οι μαθητές λένε ή γράφουν ιδέες που σχετίζονται με το θέμα.

• Ο εκπαιδευτικός ή ένας μαθητής καταγράφει τα πάντα.

• Μπορεί να γίνει ατομικά, σε ζευγάρια ή σε ομάδες.

4. Ομαδοποίηση και ανάλυση

• Μετά τον καταιγισμό, ταξινομήστε τις ιδέες σε κατηγορίες (π.χ. πρόβλημα – λύση, αρχή – μέση – τέλος ιστορίας).

• Συζητήστε ποιες ιδέες είναι πιο κατάλληλες για ανάπτυξη σε γραπτό λόγο.

Παραδείγματα δραστηριοτήτων brainstorming

A. Δημιουργία ιστορίας

Θέμα: "Μια πόρτα που οδηγεί σε έναν άλλο κόσμο"

• Ιδέες για το πού οδηγεί;

• Ποιος τη βρίσκει;

• Τι δυσκολίες υπάρχουν;

• Ποιο είναι το τέλος;

B. Παραγωγή επιχειρηματολογικού κειμένου

Θέμα: "Τα κινητά στο σχολείο: υπέρ ή κατά;"

• Μαζεύουμε ιδέες υπέρ και κατά.

• Επιλέγουμε τα πιο δυνατά επιχειρήματα.

• Δομούμε πρόλογο – κύριο μέρος – επίλογο.

C. Περιγραφή μέρους ή χαρακτήρα

Θέμα: "Φανταστική πόλη"

• Τι υπάρχει στην πόλη;

• Ποιοι μένουν εκεί;

• Πώς είναι οι δρόμοι, τα κτίρια, ο ουρανός;

• Τι την κάνει ξεχωριστή;

 Συμβουλές για επιτυχία

• Ενίσχυσε το χιούμορ και την ελευθερία λόγου.

• Ενσωμάτωσε εικόνες ή μουσική για έμπνευση.

• Κράτα τις σημειώσεις και χτίστε πάνω τους στη συγγραφή.

Σχολικές προτάσεις για παιδιά που αντιμετωπίζουν θέματα όρασης

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Παρακάτω σου παραθέτω σχολικές προτάσεις και υποστηρικτικές πρακτικές για παιδιά με προβλήματα όρασης (μερική ή ολική απώλεια), ώστε να συμμετέχουν ισότιμα στη σχολική ζωή.

🎯 1. Παιδαγωγικές Προσαρμογές

• ✅ Προφορικές οδηγίες να δίνονται ξεκάθαρα και με υπομονή.

• ✅ Χρήση ανάγλυφου υλικού, braille, μεγάλων γραμμάτων ή ψηφιακών βοηθημάτων (ανάλογα με το παιδί).

• ✅ Παροχή περισσότερου χρόνου σε εργασίες/διαγωνίσματα.

• ✅ Αντικατάσταση οπτικών δραστηριοτήτων με ακουστικές ή απτικές.

🧰 2. Τεχνικά Μέσα και Υποστηρικτικά Εργαλεία

• 🖥️ Μεγεθυντές οθόνης ή λογισμικά ανάγνωσης κειμένου (π.χ. JAWS, NVDA).

• 🔊 Ηχητικά βιβλία ή ηλεκτρονικά έγγραφα προσβάσιμα με screen readers.

• 🖨️ Εκτυπώσεις με μεγάλο μέγεθος γραμματοσειράς (τουλάχιστον 18–20 pt) η εξειδικευμένα σχολικά βιβλία

• 🟠 Braille εκτυπωτές (αν ο μαθητής διαβάζει Braille).

• 🎧 Ακουστικά για την παρακολούθηση περιεχομένου με αφήγηση.

🪑 3. Περιβαλλοντικές Προσαρμογές

• ✔️ Τοποθέτηση του παιδιού κοντά στον πίνακα (αν βλέπει μερικώς).

• ✔️ Σταθερός και ασφαλής προσανατολισμός μέσα στην τάξη (οργάνωση θρανίων, χωρίς εμπόδια).

• ✔️ Καλή φωτιστική υποστήριξη – ούτε πολύ σκοτεινά, ούτε έντονο φως.

• ✔️ Αποφυγή θορύβων και περιττών μετακινήσεων που μπερδεύουν τον προσανατολισμό και αν είναι εφικτό η αίθουσα να είναι σε ισόγειο. 
  
  

🤝 4. Κοινωνική και Συναισθηματική Υποστήριξη

• 📚 Ενημέρωση της τάξης (με έγκριση της οικογένειας) για τη δυσκολία, με στόχο την ευαισθητοποίηση και την αποδοχή.

• 🧠 Συνεργασία με ειδικό παιδαγωγό, σχολικό ψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό.

• 👫 Δημιουργία ομάδων υποστήριξης και συμμαθητών-βοηθών.

• 🧩 Συμμετοχή σε όλες τις σχολικές δραστηριότητες – με προσαρμογές όπου χρειάζεται.

👨‍🏫 5. Συνεργασία με Ειδικούς & Φορείς

• 🔗 Συνεργασία με το ΚΕΔΑΣΥ, τους ειδικούς εκπαιδευτικούς, και δομές όπως το Εθνικό Κέντρο Τυφλών ή το Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών (ΚΕΑΤ).

• ✍️ Εκπόνηση εξατομικευμένου εκπαιδευτικού προγράμματος (ΕΕΠ).

📌 Σημείωση

Κάθε παιδί με προβλήματα όρασης έχει διαφορετικές ανάγκες: άλλοι βλέπουν λίγο, άλλοι καθόλου, άλλοι προτιμούν απτικά υλικά, άλλοι ακουστικά. Η συνεργασία με το ίδιο το παιδί και την οικογένεια είναι ο πιο αξιόπιστος οδηγός.

Πως μπορεί ένας μαθητής να ακολουθήσει τους σχολικούς κανόνες στο Γυμνάσιο;

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Στο γυμνάσιο, οι μαθητές βρίσκονται σε μια μεταβατική ηλικία (συνήθως 12–15 ετών), όπου αρχίζουν να διεκδικούν περισσότερη αυτονομία, αλλά ταυτόχρονα χρειάζονται σαφή πλαίσια και καθοδήγηση. Για να ακολουθήσει ένας μαθητής τους κανόνες στο γυμνάσιο, είναι σημαντικό να ενισχύσουμε τόσο την κατανόηση της σημασίας των κανόνων όσο και την εσωτερική του πειθαρχία.

✅ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ για το πώς μπορεί να ακολουθήσει κανόνες στο γυμνάσιο:

1. Κατανόηση των κανόνων και του σκοπού τους

• Συζήτηση για το “γιατί υπάρχουν οι κανόνες” – όχι ως “απαγορεύσεις”, αλλά ως τρόποι να λειτουργεί σωστά μια κοινότητα.

• Παρουσίαση με παραδείγματα από την καθημερινότητα (π.χ. “Αν όλοι μιλούσαμε ταυτόχρονα, θα μπορούσαμε να μάθουμε;”).

2. Ανάληψη ευθύνης

• Ενθάρρυνση του μαθητή να αναγνωρίζει τις συνέπειες της συμπεριφοράς του.

• Ενίσχυση αυτοκριτικής σκέψης με ερωτήσεις όπως:
  ➤ “Πώς ένιωσαν οι άλλοι όταν έκανα αυτό;”
  ➤ “Τι θα μπορούσα να κάνω διαφορετικά;”

3. Καθορισμός προσωπικών στόχων

• Ο μαθητής μπορεί να θέσει μικρούς, προσωπικούς στόχους, όπως:
  ✔ Να μην αργώ στο μάθημα
  ✔ Να σηκώνω το χέρι για να μιλήσω
  ✔ Να ολοκληρώνω τις εργασίες στην ώρα τους

4. Συμμετοχή στη διαμόρφωση των κανόνων

• Αν επιτρέπεται, εμπλοκή των μαθητών στη δημιουργία κανόνων τάξης. Όταν οι μαθητές νιώθουν ότι έχουν λόγο, σέβονται περισσότερο τους κανόνες.

5. Καθημερινή υπενθύμιση με θετικό τρόπο

• Π.χ. πίνακας τάξης με θετικά μηνύματα:
  ✔ “Σέβομαι τον χώρο και τους ανθρώπους”
  ✔ “Συνεργάζομαι με την ομάδα μου”

6. Υποστήριξη από εκπαιδευτικούς και γονείς

• Συστηματική συνεργασία σχολείου-οικογένειας.

• Ξεκάθαρη και κοινή στάση απέναντι σε παραβάσεις κανόνων.

7. Μοντέλο σωστής συμπεριφοράς

• Ο ίδιος ο εκπαιδευτικός ή οι μεγαλύτεροι μαθητές λειτουργούν ως πρότυπα.

• Δείξε σεβασμό και συνέπεια, και ο μαθητής θα το μιμηθεί.

Θυμηθείτε πως σε αυτές τις ηλικίες είναι σημαντικά τα παιχνίδια ρόλων!!

Θαύματα σίγουρα δεν γίνονται αλλά όλοι μαζί μπορούμε να βάλουμε ένα λιθαράκι

Η Δυσλεξία επηρεάζει τα μαθηματικά;

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Ναι, η δυσλεξία μπορεί να επηρεάσει τα μαθηματικά, αν και δεν επηρεάζει όλους τους ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο. Η κύρια δυσκολία της δυσλεξίας σχετίζεται με τη γλώσσα (ανάγνωση, γραφή, ορθογραφία), όμως μπορεί να επηρεάσει και τα μαθηματικά μέσα από διάφορες πτυχές, κυρίως όταν τα μαθηματικά απαιτούν γλωσσική κατανόηση ή μνήμη.

Πώς η δυσλεξία επηρεάζει τα μαθηματικά:

1. Ανάγνωση και κατανοήση προβλημάτων κειμένου: Τα προβλήματα π.χ. «Η Μαρία έχει 3 μήλα...» μπορεί να είναι δύσκολα λόγω της ανάγνωσης και της κατανόησής  τους.

2. Μνήμη εργασίας: Οι μαθητές με δυσλεξία συχνά έχουν δυσκολίες στη συγκράτηση πληροφοριών στο μυαλό τους για μικρό χρονικό διάστημα, κάτι που επηρεάζει διαδικασίες όπως η εκτέλεση βημάτων σε μια αριθμητική πράξη ή το να μάθουν την προπαίδεια.

3. Διαχείριση συμβόλων: Τα μαθηματικά περιλαμβάνουν σύμβολα, αριθμούς και τύπους. Η δυσκολία στην αναγνώριση ή αντιστροφή τους (όπως το 6 με το 9, ή το + με το x) μπορεί να προκαλέσει σύγχυση.

4. Οργάνωση στον χώρο: Ορισμένα παιδιά με δυσλεξία έχουν και δυσκολίες στον προσανατολισμό στον χώρο, κάτι που δυσκολεύει την κατανόηση γραφημάτων, πινάκων ή τη σωστή στοίχιση αριθμών.

5. Ορολογία: Οι μαθηματικοί όροι μπορεί να είναι δύσκολοι στην κατανόηση ή απομνημόνευση (π.χ. διαιρέτης, πηλίκο).

6. Σύγχυση στις λογικομαθηματικές έννοιες: Μπορεί τα παιδιά να μπερδεύονται σε έννοιες όπως αριστερά-δεξιά, πάνω-κάτω.
   
   

Όχι όλοι οι μαθητές με δυσλεξία έχουν δυσκολία στα μαθηματικά

Κάποιοι μαθητές με δυσλεξία έχουν ισχυρές οπτικοχωρικές ή λογικομαθηματικές ικανότητες και μπορεί να τα πάνε πολύ καλά στα μαθηματικά, ειδικά όταν δεν απαιτείται έντονη γλωσσική επεξεργασία.

Προτάσεις για παιδιά με προβλήματα ακοής στο σχολείο

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

 Η υποστήριξη μαθητών με προβλήματα ακοής στο σχολείο είναι ζωτικής σημασίας για την ισότιμη συμμετοχή τους στη μαθησιακή διαδικασία. Ακολουθούν στοχευμένες προτάσεις σε τέσσερις άξονες: παιδαγωγικές, περιβαλλοντικές, τεχνολογικές και κοινωνικές παρεμβάσεις.

✅ 1. Παιδαγωγικές προσαρμογές

• Καθαρός προφορικός λόγος από τον εκπαιδευτικό, με καλή άρθρωση και ρυθμό.

• Οπτικά βοηθήματα (π.χ. διαγράμματα, εικόνες, βίντεο με υπότιτλους).

• Καθαρές οδηγίες στον πίνακα ή σε έντυπο – ενίσχυση της πληροφορίας και οπτικά.

• Χρήση νοηματικής (αν γνωρίζει ο μαθητής) ή διερμηνέα, όπου χρειάζεται.

• Ομαδικές εργασίες με καθαρή δομή, ώστε να μη χάνεται η πληροφορία.

✅ 2. Περιβαλλοντικές ρυθμίσεις

• Ο μαθητής να κάθεται κοντά στον εκπαιδευτικό, σε θέση που να βλέπει χείλη και πρόσωπο.

• Καλή ακουστική του χώρου (μείωση θορύβων, κουρτίνες, μοκέτες).

• Καλός φωτισμός, ώστε να φαίνεται καθαρά το πρόσωπο και οι εκφράσεις του ομιλητή.

• Χρήση πίνακα αντί φωνητικών οδηγιών σε θορυβώδες περιβάλλον.

✅ 3. Τεχνολογικά μέσα

• Ακουστικά βαρηκοΐας ή κοχλιακά εμφυτεύματα (όπου υπάρχουν).

• FM σύστημα (μικρόφωνο στον εκπαιδευτικό – ήχος απευθείας στο ακουστικό του παιδιού).

• Υποτιτλισμένα βίντεο ή εφαρμογές φωνής–κειμένου.

• Χρήση tablets ή φορητού υπολογιστή για καταγραφή σημειώσεων.

✅ 4. Κοινωνική & ψυχολογική στήριξη

• Ενημέρωση συμμαθητών με σκοπό την αποδοχή και συμπερίληψη.

• Ψυχοκοινωνική υποστήριξη από κοινωνικό λειτουργό ή σχολικό ψυχολόγο.

• Συνεργασία με οικογένεια, ΚΕΔΑΣΥ και ειδικούς (π.χ. λογοθεραπευτές, ωτορινολαρυγγολόγους).

• Πρόληψη φαινομένων αποκλεισμού ή χλευασμού

Ενσυναίσθηση: 6 δραστηριότητες που την εξελίσσουν στα παιδιά

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Καλημέρα και καλή εβδομάδα... 

Σήμερα θα προτείνουμε 6 δραστηριότητες που ενισχύουν την ενσυναίσθηση

και μπορούν να πραγματοποιηθούν εντός τάξης αλλά και στην οικογένεια ή με παιδιά φίλων. 

Ας ξεκινήσουμε!!

1. Το παπούτσι του άλλου

• Περιγραφή: Κάθε παιδί παίρνει έναν φανταστικό ρόλο (π.χ. συμμαθητής με δυσκολία στην ανάγνωση, νέο παιδί, μαθητής με πρόβλημα ακοής).

• Ερώτηση: «Πώς νομίζεις ότι νιώθει; Τι θα ήθελε από εσένα;»

• Στόχος: Να φανταστούν πώς είναι να είσαι στη θέση κάποιου άλλου.

2. Ιστορίες με συναισθήματα

• Διαβάζετε ή αφηγείστε μικρές ιστορίες όπου πρωταγωνιστούν παιδιά με διάφορα συναισθήματα (λυπημένα, φοβισμένα, χαρούμενα).

• Στη συνέχεια, συζητήστε πώς θα μπορούσαν οι άλλοι να βοηθήσουν ή να αντιδράσουν.

• Μπορεί να γίνει και σε ομάδες.

3. Το κουτί των συναισθημάτων

• Φτιάξτε ένα κουτί με καρτέλες που γράφουν συναισθήματα (χαρά, λύπη, θυμός, φόβος, απορία κτλ.).

• Κάθε παιδί τραβάει μία καρτέλα και μοιράζεται μια φορά που ένιωσε έτσι.

• Οι άλλοι ακούν προσεκτικά και λένε πώς θα βοηθούσαν.

4. Παιχνίδι ρόλων – «Τι θα έκανες αν…»

• Προσομοιώστε καταστάσεις όπου κάποιος νιώθει αποκλεισμένος, στεναχωρημένος ή δυσκολεύεται.

• Ζητήστε από τα παιδιά να προτείνουν λύσεις ή να παίξουν ρόλους βοηθών.

5. Ημερολόγιο καλοσύνης

• Κάθε μέρα ή εβδομάδα τα παιδιά γράφουν σε ένα ημερολόγιο μια πράξη καλοσύνης ή βοήθειας που έκαναν ή δέχτηκαν.

• Μετά μοιράζονται τις εμπειρίες τους .

6. Κατασκευή «Το δέντρο της ενσυναίσθησης»

• Σχεδιάστε ένα μεγάλο δέντρο σε χαρτόνι.

• Κάθε παιδί γράφει σε ένα φύλλο μια πράξη καλοσύνης ή μια σκέψη που δείχνει κατανόηση για τους άλλους.

• Κολλούν τα φύλλα στο δέντρο, δημιουργώντας μια όμορφη «συλλογή».

Ηχητικά βιβλία: Οφέλη και προτάσεις για παιδιά

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

τα ηχητικά βιβλία (audiobooks) είναι πολύ καλά και χρήσιμα για τα παιδιά — ιδίως για όσα έχουν μαθησιακές δυσκολίες όπως:

• Δυσλεξία

• ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητα)

• Προβλήματα λόγου

• Δυσκολίες στην κατανόηση γραπτού λόγου

Ποια όμως είναι τα οφέλη;

1. Απολαμβάνουν ιστορίες χωρίς εμπόδια ανάγνωσης

• Μπορούν να κατανοήσουν και να απολαύσουν βιβλία που ίσως δεν θα μπορούσαν να διαβάσουν μόνα τους ακόμα.

2. Ενισχύουν την κατανόηση και το λεξιλόγιο

• Ακούγοντας φυσική ροή της γλώσσας, μαθαίνουν νέες λέξεις, εκφράσεις και σωστή προφορά.

 3. Βοηθούν στη συγκέντρωση (ιδίως για παιδιά με ΔΕΠΥ)

• Η φωνή και ο ρυθμός κρατούν το ενδιαφέρον χωρίς την πίεση της ανάγνωσης.

  4.Καλλιεργούν την αγάπη για τα βιβλία

• Ακόμα και παιδιά που “δεν αγαπούν το διάβασμα”, αρχίζουν να εκτιμούν τις ιστορίες.

  5. Μπορούν να ακούν με τους γονείς  πριν τον ύπνο

• Ιδανικό για χαλάρωση και συναισθηματική σύνδεση με τους γονείς

     Πώς να τα χρησιμοποιήσετε σωστά:

1.  Συνδυασμός ανάγνωσης και ακρόασης
   Αν το παιδί έχει το βιβλίο μπροστά του ενώ ακούει, εξοικειώνεται με τις λέξεις και τη δομή.

2.  Επιλογή κατάλληλων εφαρμογών ή CD

3. Συζήτηση μετά την ακρόαση                                                                                                    Π.χ. “Τι σου άρεσε; Τι σε μπέρδεψε;”, “Τι θα έκανες εσύ στη θέση του ήρωα;”

       Τι να αποφύγεις:

•  Μην το χρησιμοποιείς μόνο ως “ησυχαστήριο”. Είναι πιο ωφέλιμο όταν ενισχύει την επαφή με τη γλώσσα.

•  Μην πιέζεις το παιδί να ακούει κάτι που δεν το ενδιαφέρει

          

        Προτάσεις ηχητικών βιβλίων

1. Ο Τριγωνοψαρούλης – Βαγγέλης Ηλιόπουλος

• 🎙️ Διαθέσιμο σε αφήγηση από τον ίδιο τον συγγραφέα

• Θέματα: αποδοχή, διαφορετικότητα

• ⏱️ Διάρκεια: ~15 λεπτά

• 📌 Εκδόσεις Πατάκη / CD / ή σε audiobook apps

2. Η Νεράιδα του Φεγγαριού – Μάρω Θεοδωράκη

• Ονειρική μουσική και αφήγηση

• Ιδανικό για ακρόαση πριν τον ύπνο

• ⏱️ Διάρκεια: ~20 λεπτά

• 📌 Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο / YouTube αφήγηση

3. Ο Γουίνι το Αρκουδάκι – A.A. Milne

• Εξαιρετική ελληνική αφήγηση

• Χιούμορ + φιλοσοφικά στοιχεία με απλό τρόπο

• ⏱️ Διάρκεια: ~10-15 λεπτά ανά ιστορία

4. Μικρές Ιστορίες για Μεγάλα Παιδιά – Ευγένιος Τριβιζάς

• Πλούσιες εικόνες με λέξεις

• Γλώσσα απλή, ζωηρή

• 📌 Διαθέσιμα και στο Spotify ή CD από εκδ. Καστανιώτη

Δραστηριότητες που συνδυάζονται με τα ηχητικά βιβλία:

     1. Ζωγράφισε την ιστορία

• Ακούστε την ιστορία και μετά ζητήστε από το παιδί να ζωγραφίσει μία σκηνή ή τον αγαπημένο ήρωα.

        2. Παιχνίδι "Τι θα γινόταν αν..."

• Π.χ. «Τι θα γινόταν αν ο Τριγωνοψαρούλης είχε φίλους καρχαρίες;»

• Ενθαρρύνει δημιουργική σκέψη και λεκτική έκφραση.

        3. Κόμικ από την ιστορία

• Φτιάχνετε μαζί 3-4 καρέ σαν κόμικ με σκηνές που άκουσε το παιδί.

• 4. Δραματοποίηση / Παράσταση

• Το παιδί διαλέγει ρόλο και "παίζει" σκηνές από την ιστορία.

       5. Κουίζ: Θυμάσαι τι έγινε;

• Π.χ. Ποιος ήρωας είπε αυτό; Πού διαδραματίζεται η ιστορία;

`                    

Πως να στηρίξουμε τη μετάβαση παιδιών με ΔΕΠΥ στο Γυμνάσιο

 Γράφει η Παπαδοπούλου  Ειρήνη

Η μετάβαση στο γυμνάσιο για παιδιά με ΔΕΠΥ μπορεί να είναι μια μεγάλη πρόκληση — αλλά με σωστή υποστήριξη μπορεί να γίνει και μια ευκαιρία να δυναμώσουν και να ανθίσουν.

1. Προετοιμασία από νωρίς

• Ξενάγηση στο νέο σχολείο: Επισκέψεις στον χώρο το καλοκαίρι (αν γίνεται), για να εξοικειωθούν με τις αίθουσες, τουαλέτες, κυλικείο κλπ.

• Συζήτηση για τις αλλαγές:
  ➔ Περισσότεροι καθηγητές.
  ➔ Ξεχωριστά βιβλία για κάθε μάθημα.
  ➔ Μεγαλύτερη ανάγκη για αυτοοργάνωση.

2. Ανάπτυξη βασικών δεξιοτήτων

• Οργάνωση τσάντας: Μαθαίνουμε μαζί πώς να οργανώνουν τετράδια/βιβλία. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις διαφορετικά χρώματα για κάθε μάθημα.

• Χρήση ημερολογίου/πλατφόρμας:
  ➔ Σημειώνουμε διαγωνίσματα, εργασίες, υποχρεώσεις.

• Διαχείριση χρόνου: Μικρά χρονόμετρα, υπενθυμίσεις σε κινητό ή έξυπνο ρολόι για αλλαγή μαθήματος ή μικρά διαλείμματα μελέτης.

3. Ενίσχυση συναισθηματικής ασφάλειας

• Εκπαίδευση σε στρατηγικές αυτορρύθμισης (αναπνοές, θετικές σκέψεις).

• Καθημερινή ενθάρρυνση: "Είναι ΟΚ να κάνεις λάθη — προσπαθείς, και αυτό είναι υπέροχο".

• Επικοινωνία με σχολείο:
  ➔ Ενημέρωση των καθηγητών αν χρειάζεται ειδική μεταχείριση ή προσαρμογές.
  ➔ Συμφωνία σε απλές "διευκολύνσεις" π.χ. περισσότερος χρόνος σε τεστ, υπενθυμίσεις για εργασίες.

4. Δημιουργία ρουτίνας στο σπίτι

• Ώρες σταθερές για φαγητό, διάβασμα, χαλάρωση και ύπνο.

• Ενίσχυση καλών συνηθειών με απλά checklists ή πίνακες επιβράβευσης.

5. Ενδυνάμωση αυτοεκτίμησης

• Βρες δραστηριότητες εκτός σχολείου όπου το παιδί νιώθει ικανό (π.χ. αθλητισμός, μουσική, τέχνες).

• Εστίασε στις δυνατότητές του, όχι μόνο στις δυσκολίες.                                                            Μικρές "μαγικές φράσεις" που μπορείς να του λες:                                             

• "Σε εμπιστεύομαι ότι θα τα καταφέρεις!"

• "Όλα τα μεγάλα ταξίδια ξεκινούν με μικρά βήματα."

• "Δεν χρειάζεται να είσαι τέλειος, χρειάζεται να προσπαθείς."

5 τρόποι για να βοηθήσεις τα παιδιά με ΔΕΠΥ στις εξετάσεις

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Τα παιδιά με ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας) στις εξετάσεις χρειάζονται υποστήριξη τόσο πρακτική όσο και συναισθηματική. Μερικοί βασικοί τρόποι για να τα βοηθήσεις είναι:

1. Οργάνωση και προετοιμασία

• Σπάσε την ύλη σε μικρότερα κομμάτια.

• Χρησιμοποίησε προγράμματα με διαλείμματα (π.χ. 20 λεπτά διάβασμα - 5 λεπτά διάλειμμα).

• Βοήθησέ τα να φτιάξουν λίστες με προτεραιότητες.

2. Περιβάλλον χωρίς περισπασμούς

• Ήσυχος, τακτοποιημένος χώρος χωρίς πολλά ερεθίσματα.

• Αν χρειάζεται, χρησιμοποιήστε ωτοασπίδες ή απαλή μουσική χωρίς λόγια.

3. Τεχνικές αυτορρύθμισης

• Εκπαίδευσε τα σε αναπνευστικές ασκήσεις ή μικρές κινήσεις για χαλάρωση όταν νιώθουν υπερένταση.

• Ενθάρρυνέ τα να κάνουν "μικρά restart" όταν αποσπώνται.

4. Στρατηγικές στην ώρα της εξέτασης

• Δίδαξέ τα να ξεκινούν από τις ερωτήσεις που ξέρουν καλύτερα.

• Να υπογραμμίζουν ή να κυκλώνουν λέξεις-κλειδιά στις εκφωνήσεις.

• Να χρησιμοποιούν πρόχειρο για γρήγορη οργάνωση σκέψεων.

5. Συναισθηματική ενίσχυση

• Ενθάρρυνση χωρίς πίεση ("Κάνε το καλύτερο που μπορείς", "Δεν κρίνεται η αξία σου από μία εξέταση").

• Επιβράβευση της προσπάθειας και όχι μόνο του αποτελέσματος.

Επικοινωνία: Μια πρόκληση για τον γονέα και το παιδί στο φάσμα του αυτισμού

 Η επικοινωνία είναι ζωτικής σημασίας για τη σχέση γονέα-παιδιού, ειδικά όταν το παιδί έχει δυσκολίες στην έκφραση και την κατανόηση. Ακολουθούν πρακτικές στρατηγικές για να βελτιώσεις την επικοινωνία με το παιδί σου:

1. Προσαρμογή του τρόπου που μιλάς

✅ Χρήση απλών και ξεκάθαρων φράσεων

• Μίλα αργά και με απλά λόγια, π.χ., αντί για "Πήγαινε στο δωμάτιό σου, μάζεψε τα παιχνίδια σου και φέρε το βιβλίο σου", πες "Μάζεψε τα παιχνίδια σου ".

• Χρησιμοποίησε σύντομες προτάσεις και επανέλαβε αν χρειάζεται χρησιμοποιώντας το όνομα του παιδιού

✅ Δώσε χρόνο στο παιδί να απαντήσει

• Τα παιδιά με δυσκολίες στην επικοινωνία μπορεί να χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να επεξεργαστούν τις πληροφορίες.

• Περίμενε 5-10 δευτερόλεπτα πριν επαναλάβεις ή αλλάξεις την ερώτηση.

✅ Χρησιμοποίησε θετικές οδηγίες

• Αντί να πεις "Μην τρέχεις!", πες "Περπάτα αργά".

• Οι θετικές οδηγίες βοηθούν το παιδί να καταλάβει τι πρέπει να κάνει, αντί να εστιάσει σε αυτό που δεν πρέπει.

2. Ενίσχυση της μη λεκτικής επικοινωνίας

✅ Χρήση οπτικών βοηθημάτων

• Αν το παιδί δυσκολεύεται με τις λέξεις, μπορείς να χρησιμοποιήσεις εικόνες, κάρτες ή ένα ημερολόγιο δραστηριοτήτων.

• Πίνακες με εικόνες (PECS) ή εφαρμογές επικοινωνίας μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να εκφραστεί.

✅ Εκφραστικές χειρονομίες και εκφράσεις προσώπου

• Δείξε ενθουσιασμό με τις εκφράσεις του προσώπου σου και τη γλώσσα του σώματος.

• Αν θέλεις να δείξεις ενθάρρυνση, μπορείς να χαμογελάσεις

✅ Χρήση κοινωνικών ιστοριών

• Δημιούργησε μικρές ιστορίες με εικόνες για να διδάξεις το παιδί πώς να επικοινωνεί σε διάφορες καταστάσεις (π.χ. πώς να ζητήσει βοήθεια, πώς να χαιρετήσει κάποιον).

3. Ανάπτυξη διαλόγου και αλληλεπίδρασης

✅ Κάνε ερωτήσεις ανοιχτού τύπου

• Αντί να ρωτήσεις "Πέρασες καλά σήμερα;" (που μπορεί να απαντηθεί με ναι/όχι), ρώτα "Τι σου άρεσε πιο πολύ σήμερα;".

• Αν το παιδί δυσκολεύεται, δώσε επιλογές: "Σου άρεσε περισσότερο η ζωγραφική ή το παιχνίδι με τους φίλους σου;".

✅ Δείξε ενδιαφέρον για τις προτιμήσεις του παιδιού

• Αν το παιδί έχει ένα αγαπημένο παιχνίδι ή θέμα, χρησιμοποίησέ το για να ξεκινήσεις μια συζήτηση.

• Αν λατρεύει τα αυτοκίνητα, μπορείς να ρωτήσεις: "Ποιο είναι το αγαπημένο σου αυτοκίνητο;".

✅ Χρησιμοποίησε παιχνίδι για να ενθαρρύνεις την επικοινωνία

• Παίξτε παιχνίδια ρόλων όπου το παιδί εξασκεί λέξεις και διαλόγους (π.χ., προσποιηθείτε ότι παραγγέλνετε φαγητό σε ένα εστιατόριο).

• Τα τραγούδια με κινήσεις (π.χ., "Γύρω-γύρω όλοι") βοηθούν στην ενίσχυση της λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας.

4. Αντιμετώπιση δυσκολιών στην επικοινωνία

✅ Αντικατάσταση αρνητικών συμπεριφορών με επικοινωνιακές δεξιότητες

• Αν το παιδί εκφράζει ενόχληση με κλάμα ή φωνές, δείξε του έναν πιο λειτουργικό τρόπο να εκφραστεί (π.χ., να δείξει μια εικόνα ή να χρησιμοποιήσει μια απλή λέξη όπως "βοήθεια").

✅ Υποστήριξη χωρίς πίεση

• Μην πιέζεις το παιδί να μιλήσει αν δεν νιώθει άνετα. Αντίθετα, δώσε του ευκαιρίες να επικοινωνήσει με όποιον τρόπο μπορεί.

✅ Σεβασμός στον τρόπο επικοινωνίας του παιδιού

• Αν το παιδί χρησιμοποιεί λίγες λέξεις, νοηματική γλώσσα ή συσκευές επικοινωνίας, αποδέξου τον τρόπο του και υποστήριξέ τον.

5. Χρήση ενίσχυσης και επιβράβευσης

✅ Ενίσχυσε κάθε προσπάθεια επικοινωνίας

• Αν το παιδί προσπαθήσει να πει μια λέξη ή να δείξει κάτι, επιβράβευσέ το με ενθουσιασμό: "Μπράβο που μου έδειξες τι θέλεις!".

• Χρησιμοποίησε ανταμοιβές που του αρέσουν (λεκτικά μπράβο, αυτοκόλλητα, παιχνίδια).

✅ Επαναλαμβάνεις σωστά ό,τι λέει το παιδί

• Αν το παιδί πει "νερό" αντί για "θέλω νερό", μπορείς να επαναλάβεις σωστά: "Θέλεις νερό!".

• Με αυτόν τον τρόπο το παιδί μαθαίνει χωρίς να αισθάνεται ότι διορθώνεται.

📌 Συμπέρασμα

Η βελτίωση της επικοινωνίας χρειάζεται χρόνο και σταθερότητα, αλλά μικρές προσαρμογές στην καθημερινότητα μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά. Ο πιο σημαντικός παράγοντας είναι να δημιουργήσεις ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον όπου το παιδί θα νιώθει άνετα να εκφραστεί με όποιον τρόπο μπορεί.