Φωνολογική ενημερότητα: Η αξία της και παραδείγματα

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Η φωνολογική ενημερότητα είναι η ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίζει και να χειρίζεται τους ήχους της ομιλίας, όπως τις συλλαβές, τα φωνήματα και την ομοιοκαταληξία. Είναι βασική δεξιότητα για την ανάπτυξη της ανάγνωσης και της γραφής. Ακολουθούν 5 λόγοι για τους οποίους είναι σημαντική:

 1. Βασικό θεμέλιο για την ανάγνωση

Η φωνολογική ενημερότητα βοηθά τα παιδιά να κατανοήσουν ότι οι λέξεις αποτελούνται από μικρότερα τμήματα (ήχους), κάτι απαραίτητο για τη φωνητική αποκωδικοποίηση των λέξεων κατά την ανάγνωση.

 2. Ενισχύει την ορθογραφία

Η κατανόηση των φωνημάτων βοηθά τους μαθητές να αναλύουν πώς γράφονται οι λέξεις, αναγνωρίζοντας τις σχέσεις ήχου-γράμματος.

3. Προγνωστικός δείκτης αναγνωστικών δεξιοτήτων

Η φωνολογική ενημερότητα αποτελεί έναν από τους πιο ισχυρούς προγνωστικούς παράγοντες για την επιτυχία στην ανάγνωση στις πρώτες τάξεις του δημοτικού.

4. Υποστηρίζει την ακουστική μνήμη και προφορικό λόγο

Η φωνολογική ενημερότητα ενισχύει τη φωνολογική μνήμη και τη γλωσσική κατανόηση, διευκολύνοντας την αποθήκευση και επεξεργασία λεκτικών πληροφοριών.

Παρακάτω θα βρεις παραδείγματα ασκήσεων φωνολογικής ενημερότητας κατάλληλα για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας, οργανωμένα ανά επίπεδο δυσκολίας:

1. Δραστηριότητες επίγνωσης λέξεων (εύκολο)

Στόχος: Να κατανοήσουν τα παιδιά ότι οι προτάσεις αποτελούνται από λέξεις.

• ✂️ Κόβω προτάσεις σε λέξεις
  Δίνουμε μια πρόταση (π.χ. "Ο Νίκος παίζει μπάλα") και τα παιδιά χτυπούν παλαμάκια για κάθε λέξη.
  Πόσες λέξεις έχει; (4)

• 🎲 Παιχνίδι με εικόνες
  Δείχνουμε εικόνες αντικειμένων και ζητάμε: "Τι βλέπεις;" — "Ένα κόκκινο μήλο." Ρωτάμε: Πόσες λέξεις είπες;

2. Δραστηριότητες συλλαβικής επίγνωσης

Στόχος: Να εντοπίζουν τις συλλαβές των λέξεων.

• 👏 Χτυπώ παλαμάκια ανά συλλαβή
  Π.χ. για τη λέξη "καρέκλα" – 3 παλαμάκια: κα – ρέ – κλα.

• 🧩 Σύνθεση λέξεων
  Λέμε τις συλλαβές αργά: "πα – πού – τσι" και τα παιδιά βρίσκουν τη λέξη: παπούτσι.

 3. Δραστηριότητες φωνημικής επίγνωσης (πιο σύνθετο)

Στόχος: Να αναγνωρίζουν φωνήματα (ήχους) μέσα στις λέξεις.

• 🎯 Ποιο γράμμα ακούς πρώτο;
  Π.χ. "Ποιο είναι το πρώτο γράμμα στη λέξη 'μάτι';" → /μ/

• 🔄 Αντικατάσταση ήχου
  Π.χ. "Αν στη λέξη 'φως' αλλάξουμε το /φ/ με /δ/, τι λέξη έχουμε;" → δως

• 🧠 Ομοιοκαταληξία
  Π.χ. "Τι κάνει ρίμα με 'γάτα';" → πατάτα, σαλάτα (ή λένε αν κάνει ρίμα ή όχι)

 4. Παιχνίδια – Δραστηριότητες

• 🎲 "Λέξη-Κυνήγι"
  Ζητάμε να βρουν μέσα στο σπίτι 3 αντικείμενα που ξεκινούν με το /κ/.

• 🎵 Τραγούδια και ποιηματάκια με ρίμα
  Π.χ. "Πάνω στο τραπέζι κάθεται μια φέτα / τυρί που το τρώει μια ... γάτα!"

• 🐒 "Φωνολογικός παπαγάλος"
  Λέμε μια λέξη χωρισμένη σε φωνήματα (π.χ. /σ/-/κ/-/ι/) και τα παιδιά "ξαναλένε" τη σωστή λέξη: σκί.

Καλή διασκέδαση!

Ηχητικά βιβλία: Οφέλη και προτάσεις για παιδιά

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

τα ηχητικά βιβλία (audiobooks) είναι πολύ καλά και χρήσιμα για τα παιδιά — ιδίως για όσα έχουν μαθησιακές δυσκολίες όπως:

• Δυσλεξία

• ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητα)

• Προβλήματα λόγου

• Δυσκολίες στην κατανόηση γραπτού λόγου

Ποια όμως είναι τα οφέλη;

1. Απολαμβάνουν ιστορίες χωρίς εμπόδια ανάγνωσης

• Μπορούν να κατανοήσουν και να απολαύσουν βιβλία που ίσως δεν θα μπορούσαν να διαβάσουν μόνα τους ακόμα.

2. Ενισχύουν την κατανόηση και το λεξιλόγιο

• Ακούγοντας φυσική ροή της γλώσσας, μαθαίνουν νέες λέξεις, εκφράσεις και σωστή προφορά.

 3. Βοηθούν στη συγκέντρωση (ιδίως για παιδιά με ΔΕΠΥ)

• Η φωνή και ο ρυθμός κρατούν το ενδιαφέρον χωρίς την πίεση της ανάγνωσης.

  4.Καλλιεργούν την αγάπη για τα βιβλία

• Ακόμα και παιδιά που “δεν αγαπούν το διάβασμα”, αρχίζουν να εκτιμούν τις ιστορίες.

  5. Μπορούν να ακούν με τους γονείς  πριν τον ύπνο

• Ιδανικό για χαλάρωση και συναισθηματική σύνδεση με τους γονείς

     Πώς να τα χρησιμοποιήσετε σωστά:

1.  Συνδυασμός ανάγνωσης και ακρόασης
   Αν το παιδί έχει το βιβλίο μπροστά του ενώ ακούει, εξοικειώνεται με τις λέξεις και τη δομή.

2.  Επιλογή κατάλληλων εφαρμογών ή CD

3. Συζήτηση μετά την ακρόαση                                                                                                    Π.χ. “Τι σου άρεσε; Τι σε μπέρδεψε;”, “Τι θα έκανες εσύ στη θέση του ήρωα;”

       Τι να αποφύγεις:

•  Μην το χρησιμοποιείς μόνο ως “ησυχαστήριο”. Είναι πιο ωφέλιμο όταν ενισχύει την επαφή με τη γλώσσα.

•  Μην πιέζεις το παιδί να ακούει κάτι που δεν το ενδιαφέρει

          

        Προτάσεις ηχητικών βιβλίων

1. Ο Τριγωνοψαρούλης – Βαγγέλης Ηλιόπουλος

• 🎙️ Διαθέσιμο σε αφήγηση από τον ίδιο τον συγγραφέα

• Θέματα: αποδοχή, διαφορετικότητα

• ⏱️ Διάρκεια: ~15 λεπτά

• 📌 Εκδόσεις Πατάκη / CD / ή σε audiobook apps

2. Η Νεράιδα του Φεγγαριού – Μάρω Θεοδωράκη

• Ονειρική μουσική και αφήγηση

• Ιδανικό για ακρόαση πριν τον ύπνο

• ⏱️ Διάρκεια: ~20 λεπτά

• 📌 Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο / YouTube αφήγηση

3. Ο Γουίνι το Αρκουδάκι – A.A. Milne

• Εξαιρετική ελληνική αφήγηση

• Χιούμορ + φιλοσοφικά στοιχεία με απλό τρόπο

• ⏱️ Διάρκεια: ~10-15 λεπτά ανά ιστορία

4. Μικρές Ιστορίες για Μεγάλα Παιδιά – Ευγένιος Τριβιζάς

• Πλούσιες εικόνες με λέξεις

• Γλώσσα απλή, ζωηρή

• 📌 Διαθέσιμα και στο Spotify ή CD από εκδ. Καστανιώτη

Δραστηριότητες που συνδυάζονται με τα ηχητικά βιβλία:

     1. Ζωγράφισε την ιστορία

• Ακούστε την ιστορία και μετά ζητήστε από το παιδί να ζωγραφίσει μία σκηνή ή τον αγαπημένο ήρωα.

        2. Παιχνίδι "Τι θα γινόταν αν..."

• Π.χ. «Τι θα γινόταν αν ο Τριγωνοψαρούλης είχε φίλους καρχαρίες;»

• Ενθαρρύνει δημιουργική σκέψη και λεκτική έκφραση.

        3. Κόμικ από την ιστορία

• Φτιάχνετε μαζί 3-4 καρέ σαν κόμικ με σκηνές που άκουσε το παιδί.

• 4. Δραματοποίηση / Παράσταση

• Το παιδί διαλέγει ρόλο και "παίζει" σκηνές από την ιστορία.

       5. Κουίζ: Θυμάσαι τι έγινε;

• Π.χ. Ποιος ήρωας είπε αυτό; Πού διαδραματίζεται η ιστορία;

`                    

Διαδραστικές ασκήσεις για διάκριση τζ τσ

 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗΣ ΤΩΝ "ΤΖ" ΚΑΙ "ΤΣ"

1. Συμπλήρωσε τις λέξεις με "τζ" ή "τσ"

Συμπλήρωσε τις παρακάτω λέξεις με "τζ" ή "τσ":

• ___άμι

• ___άντα

• ___ούρα

• ___άκι

• ___ιγάκι

• ___ελέκι

• ___ιζίκι

• ___ιμπίδα

2. Κύκλωσε τη σωστή λέξη

Κύκλωσε τη λέξη που είναι σωστά γραμμένη:

1. (τζαμί - τσαμί)

2. (τσάντα - τζάντα)

3. (τζάκι - τσάκι)

4. (τσιγάρο - τζιγάρο)

5. (τζιτζίκι - τσιτσίκι)

3. Αντιστοίχιση εικόνας με λέξη

Βρες ποια λέξη αντιστοιχεί σε κάθε εικόνα. (Μπορεί να προστεθεί υλικό με εικόνες)

• Εικόνα με ένα τζάμι → ___________

• Εικόνα με μια τσάντα → ___________

• Εικόνα με ένα τζιτζίκι → ___________

• Εικόνα με ένα τσεκούρι → ___________

4. Βρες τις κρυμμένες λέξεις

Στις παρακάτω σειρές υπάρχουν κρυμμένες λέξεις που περιέχουν "τζ" ή "τσ". Βρες τις και κυκλώσε τις.

ΤΣΑΝΤΑΠΟΤΖΙΤΖΙΚΙΑΤΖΑΜΙΚΑΤΣΑΒΙΔΑ

5. Σχημάτισε προτάσεις

Φτιάξε προτάσεις χρησιμοποιώντας τις παρακάτω λέξεις:

• τζάμι

• τσάντα

• τζιτζίκι

• τσιγάρο

• τσεκούρι

6. Παιχνίδι ρόλων

Διάλεξε μια λέξη με "τζ" ή "τσ" και περιέγραψέ την χωρίς να την πεις. Οι υπόλοιποι πρέπει να τη μαντέψουν!

7+1 Δραστηριότητες για την έννοια της ομοιοκαταληξίας που μπορείτε να δημιουργήσετε μόνοι σας

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Καλησπέρα ελπίζω να είστε καλά και να απολαμβάνεται τις τελευταίες μέρες ξεκούρασης πριν μπούμε όλοι στη ρουτίνα Σήμερα σκέφτηκα να γράψω ένα άρθρο για την ομοιοκαταληξία η οποία είναι μια σημαντική δεξιότητα για την ανάπτυξη της φωνολογικής επίγνωσης ο οποίος είναι προπομπός της ανάγνωσης. Η ομοιοκαταληξία θα πρέπει να έχει κατακτηθεί πριν την φοίτηση του παιδιού στο δημοτικό

Τι είναι όμως πραγματικά η ομοιοκαταληξία;

Η ομοιοκαταληξία είναι η επανάληψη των ίδιων ή παρόμοιων ήχων στο τέλος δύο ή περισσότερων λέξεων. Συνήθως, αυτοί οι ήχοι ακούγονται στα τελευταία γράμματα των λέξεων, ιδιαίτερα στις καταλήξεις τους. Η ομοιοκαταληξία χρησιμοποιείται συχνά στην ποίηση, στα τραγούδια και στα παιδικά ποιήματα για να δώσει ρυθμό και μουσικότητα στον λόγο.

Πως γίνεται η ομοιοκαταληξία στην πράξη;

"Η γάτα στο χαλάκι,
κοιμάται στο σκαλάκι."

Στο παραπάνω παράδειγμα, οι λέξεις "χαλάκι" και "σκαλάκι" έχουν την ίδια κατάληξη και ομοιοκαταληκτούν.

Πως μπορώ εγώ σαν γονέας/φροντιστής να την ενισχύσω;

Πάμε να δούμε κάποιες δραστηριότητες με παιχνίδι όπου μπορούμε να κάνουμε με το παιδί μας για να ενισχύσουμε την δεξιότητα. Όπως έχουμε πει δεν είμαστε θεραπευτές αλλά μέσα από το παιχνίδι μπορούμε να κάνουμε πολλές δραστηριότητες με όμορφα αποτελέσματα.

Ας ξεκινήσουμε:

1. Παιχνίδι "Βρες την Ομοιοκαταληξία"

• Δώστε στο παιδί μια λέξη και ζητήστε του να βρει άλλες λέξεις που ομοιοκαταληκτούν. Για παράδειγμα, δώστε τη λέξη "γάτα" και ζητήστε λέξεις όπως "πατάτα", "σαλάτα".

2. Τραγούδια και Ποιηματάκια με Ομοιοκαταληξία

• Διδάξτε στα παιδιά τραγούδια ή ποιηματάκια με ομοιοκατάληκτα ζευγάρια, όπως το γνωστό "Η κουκουβάγια" ή το "Ένα μύλο έχω φίλο".

3. Παιχνίδι "Τι Ταιριάζει; 

• Φτιάξτε καρτέλες με εικόνες και λέξεις που ομοιοκαταληκτούν (π.χ., εικόνα γάτας και πατάτας) και ζητήστε από τα παιδιά να ταιριάξουν τις σωστές λέξεις. Μπορείτε να ξεκινήσετε με εικόνες αντικειμένων και σταδιακά να περάσετε σε λέξεις χωρίς εικόνες.

Εδώ θέλω να πω, πως αν δεν έχετε χρόνο να φτιάξετε καρτέλες υπάρχουν άπειρα φτηνά παιχνίδια στο εμπόριο όπου έχουν έτοιμες εικόνες. Επίσης μπορείτε να βρείτε και από βιβλία.

4. Ομοιοκαταληκτικές Ιστορίες

• Διαβάστε στα παιδιά σύντομες ιστορίες ή ποιηματάκια που περιέχουν ομοιοκαταληξίες και ζητήστε τους να εντοπίσουν τις λέξεις που ταιριάζουν ηχητικά.

5. Παιχνίδι "Βρες τη Λέξη που Λείπει"

• Φτιάξτε αναλογία προτάσεων με λέξεις που ομοιοκαταληκτούν και αφήστε μια λέξη κενή. Ζητήστε από τα παιδιά να βρουν τη λέξη που συμπληρώνει την ομοιοκαταληξία.

6. Δημιουργία Δικών τους Στίχων

• Δώστε στα παιδιά λέξεις και ζητήστε τους να φτιάξουν σύντομες φράσεις ή στιχάκια που να ομοιοκαταληκτούν. Ενθαρρύνετε τη δημιουργικότητά τους, ακόμη κι αν οι φράσεις είναι αστείες ή παράξενες.

7. Ομαδοποίηση Λέξεων με Ομοιοκαταληξία

• Δώστε στα παιδιά λίστες λέξεων και ζητήστε τους να τις ομαδοποιήσουν ανάλογα με την ομοιοκαταληξία τους. Για παράδειγμα, "παπί", "σπιτί", "λουλούδι", "χρυσούδι".

8. Καθημερινή Εξάσκηση με Λέξεις που Χρησιμοποιούν Συχνά

• Στη διάρκεια της ημέρας, μπορείτε να ενθαρρύνετε τα παιδιά να παρατηρούν λέξεις που ακούνε και να σκέφτονται λέξεις που ομοιοκαταληκτούν. Για παράδειγμα, αν λέτε "μπανάνα", ρωτήστε "τι ταιριάζει με την μπανάνα;".

Αυτές οι δραστηριότητες κάνουν την εκμάθηση της ομοιοκαταληξίας διασκεδαστική και ενθαρρύνουν
τα παιδιά να αναπτύξουν την ικανότητα φωνολογικής επίγνωσης  με χαρά.

Ταυτόχρονη Ανάγνωση: Τι είναι και που βοηθάει;

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Καλησπέρα, ελπίζω να είστε καλά!!

Τώρα που είναι Καλοκαίρι, οι ρυθμοί κατεβαίνουν μπορούμε να επενδύσουμε στην ταυτόχρονη ανάγνωση με το παιδί μας για να χτίσουμε τις βάσεις για τον χειμώνα, μέσω της εξάσκησης....Ειδικά, τα παιδιά που έχουν κάποιες δυσκολίες, θα τους βοηθούσε πολύ ώστε να ξεκινάγανε την ανάγνωση τον χειμώνα  γεμάτα αυτοπεποίθηση και κίνητρο επίτευξης.

Η ταυτόχρονη ανάγνωση είναι μια αποτελεσματική μέθοδος για να βοηθήσετε το παιδί σας να αναπτύξει τις αναγνωστικές του δεξιότητες και ταυτόχρονα να αγαπήσει την ανάγνωση. 

Εδώ είναι μερικά βήματα που θα βοηθούσαν την ταυτόχρονη ανάγνωση με το παιδί, ωστόσο για εμένα το βασικό βήμα από όλα είναι η ώρα που θα αφιερώσετε να δείχνει την χαρά σας και να μην φαίνεται πως κάνετε απλά μια υποχρέωση. Τα παιδιά είναι σφουγγάρια και καταλαβαίνουν την διάθεσή μας. Καλύτερα να το αναβάλλετε, αν δεν είστε καλά παρά το παιδί να αισθανθεί πως είναι από αγγαρεία. 

Κάποια βήματα λοιπόν είναι:

1. Επιλογή Βιβλίων:

   • Επιλέξτε βιβλία που είναι κατάλληλα για την ηλικία και το επίπεδο ανάγνωσης του παιδιού σας. Να θυμάστε βιβλία με ενδιαφέροντα θέματα και εικονογραφήσεις μπορούν να κρατήσουν το ενδιαφέρον του παιδιού.
   • Ενθαρρύνετε το παιδί να επιλέγει τα δικά του βιβλία, ενισχύοντας την αίσθηση ανεξαρτησίας και αγάπης για την ανάγνωση.

2. Άνετο Περιβάλλον:

   • Δημιουργήστε ένα άνετο και ήσυχο περιβάλλον για την ανάγνωση, όπου μπορείτε να καθίσετε μαζί χωρίς περισπασμούς. Μπορείτε να διαβάσετε στο κρεβάτι, στον καναπέ ή σε μια ειδική γωνιά ανάγνωσης. Να είστε απόλυτα εστιασμένος στην δραστηριότητα με το παιδί χωρίς τηλέφωνα ή άλλες δουλείες. 

3. Αναγνωστική Ρουτίνα:

   • Ορίστε μια συγκεκριμένη ώρα κάθε μέρα για την ταυτόχρονη ανάγνωση. Αυτό βοηθά στην ανάπτυξη μιας σταθερής ρουτίνας. Η ώρα πριν τον ύπνο είναι μια δημοφιλής επιλογή, αλλά μπορείτε να επιλέξετε όποια στιγμή της ημέρας ταιριάζει καλύτερα στο πρόγραμμά σας.

4. Διαβάστε Μαζί:

   • Ξεκινήστε διαβάζοντας μαζί, με το παιδί να παρακολουθεί τις λέξεις που διαβάζετε. Αυτό βοηθά το παιδί να συνδέσει τον ήχο των λέξεων με την εμφάνισή τους στο χαρτί.
   • Εναλλάσσετε τις προτάσεις ή τις παραγράφους, ώστε να συμμετέχει ενεργά το παιδί στην ανάγνωση και να παραμείνει συγκεντρωμένο.

5. Εκφραστική Ανάγνωση:

   • Χρησιμοποιήστε εκφραστική φωνή και αλλαγές στον τόνο για να κάνετε την ανάγνωση πιο ενδιαφέρουσα και ζωντανή.
   • Ενθαρρύνετε το παιδί να κάνει το ίδιο όταν είναι η σειρά του να διαβάσει.

6. Συζήτηση για την Ιστορία:

   • Σταματήστε κατά διαστήματα για να συζητήσετε την πλοκή, τους χαρακτήρες και τις εικονογραφήσεις. Κάντε ερωτήσεις και ενθαρρύνετε το παιδί να εκφράσει τις σκέψεις και τις απόψεις του.
   • Ρωτήστε το παιδί τι πιστεύει ότι θα συμβεί στη συνέχεια για να το κρατήσετε ενθουσιασμένο και εμπλεκόμενο ή ενδεχομένως να επιλέξει εκείνο το τέλος.

7. Ενθάρρυνση και Επιβράβευση:

   • Επαινείτε το παιδί για τις προσπάθειές του και την πρόοδό του. 
   • Δείξτε υπομονή και ενθάρρυνση όταν το παιδί αντιμετωπίζει δυσκολίες. Προσαρμόστε τις επιλογές των βιβλίων στην ανάγκη του κάθε παιδιού.

8. Προσαρμογή στην Πρόοδο:

   • Καθώς το παιδί βελτιώνεται στην ανάγνωση, αυξήστε το επίπεδο δυσκολίας των βιβλίων που διαβάζετε μαζί.

Η ταυτόχρονη ανάγνωση όχι μόνο βοηθά το παιδί να βελτιώσει τις αναγνωστικές του δεξιότητες, αλλά ενισχύει επίσης το δέσιμο μεταξύ σας, κάνοντάς την ανάγνωση μια χαρούμενη και κοινή εμπειρία.

Aπλές δραστηριότητες για βελτίωση της ορθογραφίας και της ανάγνωσης

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Καλημέρα, ελπίζω να είστε όλοι καλά.

Πλησιάζει καλοκαίρι λοιπόν και σήμερα σκέφτηκα να γράψω ένα άρθρο για το πως μπορούν τα παιδιά να βελτιώσουν την δεξιότητα της ανάγνωσης και της ορθογραφίας με μη απαιτητικό τρόπο.

Κάποιες απλές δραστηριότητες που μπορούμε να κάνουμε  για Ανάγνωση είναι οι παρακάτω:

1. Ανάγνωση με επιλογή: Διαβάστε μαζί με το παιδί και δώστε του επιλογές. Αφήστε το παιδί να επιλέξει τα βιβλία που το ενδιαφέρουν και προσαρμόστε το επίπεδο δυσκολίας σύμφωνα με τις δεξιότητές του.

2. Διαβάστε μαζί: Διαβάστε και συζητήστε κοινά βιβλία που είναι κατάλληλα για την ηλικία και τα ενδιαφέροντα του παιδιού. Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, παρατηρήστε λέξεις που μπορεί να αντιμετωπίζει δυσκολίες και βοηθήστε το παιδί να τις καταλάβει.

3. Διαβάστε δυνατά: Αφήστε το παιδί να διαβάσει δυνατά και καθαρά. Αυτή η δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της προφορικής ανάγνωσης και της αυτοπεποίθησης του παιδιού.

4. Παιχνίδια λέξεων: Χρησιμοποιήστε εκπαιδευτικά παιχνίδια λέξεων όπως σταυρόλεξα ή γρίφους για να ενισχύσετε την ορθογραφία και την ανάγνωση.

Κάποιες απλές δραστηριότητες που μπορούμε να κάνουμε για Ορθογραφία είναι οι παρακάτω:

1. Ιστορίες με αφήγηση: Κατασκευάστε ιστορίες με το παιδί. Ξεκινήστε με ένα θέμα και αφήστε το παιδί να προσθέσει τις δικές του ιδέες και λέξεις. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της δημιουργικής γραφής και της ορθογραφίας.

2. Χρήση τεχνολογίας: Χρησιμοποιήστε εκπαιδευτικές εφαρμογές και προγράμματα που είναι σχεδιασμένα για παιδιά. Αυτά μπορούν να προσφέρουν ασκήσεις και δραστηριότητες που εστιάζουν στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά.

3. Παιχνίδια με λέξεις: Χρησιμοποιήστε εκπαιδευτικά παιχνίδια λέξεων όπως κρεμάλα, σταυρόλεξα, αναγραμματισμός και παιχνίδια μνήμης με λέξεις για να ενισχύσετε την ορθογραφία και την αντίληψη των λέξεων.

4. Δραστηριότητες ορθογραφίας: Δημιουργήστε λίστες λέξεων με λέξεις που προκαλούν δυσκολίες ορθογραφίας για το παιδί και γράψτε τις με πλαστελίνη, με μαγνητικά γράμματα, με μαρκαδόρους, με δαχτυλομπογίες, με επιτρ

   απέζια παιχνίδια.

Κάθε παιδί είναι μοναδικό και η προσέγγιση πρέπει να προσαρμόζεται στις ανάγκες και τις δυσκολίες του. Επίσης, είναι σημαντικό να υποστηρίζουμε το παιδί και να ενθαρρύνουμε τη θετική του πρόοδο.

Ανάγνωση Βιβλίων: Ποια είναι τα οφέλη και πως μπορούμε να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες για να την ενθαρρύνουμε;

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Καλησπέρα, ελπίζω να είστε όλοι καλά!!

Τον τελευταίο καιρό όλο και πιο συχνά τα παιδιά είναι χωμένα στις οθόνες χωρίς να διαβάζουν καθόλου εξωσχολικά βιβλία  με αποτέλεσμα να μην μπορούν να κατακτήσουν βασικές δεξιότητες ζωής όπως είναι η ανάγνωση, η κατανόηση, η κριτική σκέψη, η φαντασία, το λεξιλόγιο, η σωστή έκφραση, γενικές γνώσεις, η διατήρηση της συγκέντρωσης, η οπτική αντίληψη και άλλα πολλά. Επιπλέον πολλά παιδιά παρουσιάζουν άγχος και αυπνία με την υπερβολική ενασχόληση με την οθόνη με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αποδώσουν στις υποχρεώσεις τους.

Σε αυτό τα άρθρο θα δούμε τι προσφέρει  η ανάγνωση των εξωσχολικών βιβλίων και πως μπορούμε να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες για ανάγνωση. 

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν!

Τα εξωσχολικά βιβλία έχουν πολλαπλά οφέλη. Κάποια από αυτά είναι:

1. Γενικές Γνώσεις: επιτρέπει στα παιδιά να αποκτήσουν νέες πληροφορίες και γνώσεις σε διάφορους τομείς.

2. Ανάπτυξη Γλωσσικών Δεξιοτήτων: Βοηθά στη βελτίωση του λεξιλογίου, της ορθογραφίας και της γραφής.

3. Βελτίωση Συγκέντρωσης και Κατανόησης: Η ανάγνωση απαιτεί συγκέντρωση, βοηθώντας στην ανάπτυξη των γνωστικών δεξιοτήτων.

4. Ανάπτυξη Κριτικής Σκέψης: Ενθαρρύνει τα παιδιά να σκέφτονται ουσιώδη και να εμβαθύνουν στο περιεχόμενο.

5. Δημιουργικός ελεύθερος χρόνος: Η ανάγνωση μπορεί να λειτουργήσει ως μέσο ξεκούρασης.

6. Βελτίωση Ύπνου: Η ανάγνωση πριν τον ύπνο μπορεί να βοηθήσει στα παιδιά στη χαλάρωση και να βελτιώσει την ποιότητα του ύπνου.

Πως όμως μπορούμε να διαμορφώσουμε τις συνθήκες για την ανάγνωση;

1. Δημιουργία Αναγνωστικού Περιβάλλοντος: Διαμορφώστε ένα άνετο και προσιτό περιβάλλον για την ανάγνωση με βιβλιοθήκη και άνετο χώρο ανάγνωσης. (μαξιλάρια, εσωτερική κούνια, φυσικός και καλός φωτισμός).

2. Καθιστική Προσέγγιση: Κάθεστε μαζί με τα παιδιά και ασχοληθείτε με τα βιβλία τους. Η κοινή ανάγνωση ενισχύει τη σχέση και το ενδιαφέρον τους.

3. Ποικιλία στο Υλικό: Προσφέρετε ποικίλα είδη βιβλίων, συμπεριλαμβανομένων εικονογραφημένων βιβλίων, μυθιστορημάτων, και πληροφοριακών βιβλίων.

4. Καθημερινή Συνήθεια: Καθιερώστε έναν συγκεκριμένο χρόνο κάθε μέρα για την ανάγνωση, δημιουργώντας μια σταθερή συνήθεια.

5. Ενθαρρύνετε την Επιλογή: Αφήστε τα παιδιά να επιλέγουν βιβλία που τους ενδιαφέρουν, προωθώντας έτσι τον προσωπικό τους ενθουσιασμό.

6. Διαδραστική Ανάγνωση: Συμμετέχετε στην ανάγνωση με φωνητικές αλλαγές και ενθαρρύνετε τα παιδιά να συμμετέχουν στην αφήγηση.

7. Επισκέψεις σε Βιβλιοθήκες: Οργανώστε επισκέψεις σε τοπικές βιβλιοθήκες για να ενθαρρύνετε το ενδιαφέρον τους για την ανάγνωση.

8. Διαβάζετε Κοντά στην Καθημερινή Ζωή: Διαβάστε σε καθημερινές καταστάσεις, όπως πριν τον ύπνο ή κατά τη διάρκεια των γευμάτων.

Ωστόσο το πιο σημαντικό είναι να γίνουμε εμείς το πρότυπο που θα διαβάζουμε και δεν θα ασχολούμαστε συνέχεια με τις οθόνες, δίνοντας έτσι το καλό παράδειγμα που τα παιδιά τόσο το έχουν ανάγκη.

Θυμηθείτε πως οι πράξεις μας έχουν αξία και όχι τα λόγια μας!

Ανάγνωση: εργαλεία για την βελτίωση της

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Κοινωνική Λειτουργός με εξειδίκευση στην Ειδική Αγωγή

Καλησπέρα σε όλους!! Ελπίζω να είστε καλά! Σήμερα σκέφτηκα να μιλήσουμε για εργαλεία που αφενός θα βελτιώσουν την ανάγνωση του παιδιού και αφετέρου θα ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή του.

Η ανάγνωση είναι μια σύνθετη διεργασία που αναπτύσσεται στις πρώτες τάξεις του δημοτικού και περιέχει πολλές δεξιότητες όπως: αποκωδικοποίηση, κατανόηση, ταχύτητα επεξεργασίας. Πολλά παιδιά δυσκολεύονται με αποτέλεσμα να ματαιώνονται και να αρνούνται την διαδικασία της ανάγνωσης καθώς ας μην ξεχνάμε πως τις περισσότερες φορές η διαδικασία της ανάγνωσης απαιτεί έκθεση του παιδιού

Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε όταν βλέπουμε ένα παιδί να δυσκολεύεται να στην ανάγνωση από τις πρώτες τάξεις;

• Οδηγός ανάγνωσης ή δείκτης (Υπάρχουν σε πολλά χρώματα)

Ο οδηγός ανάγνωσης χρησιμοποιείται ουσιαστικά σαν χάρακας και βοηθάει το παιδί να εστιάσει καλύτερα στην γραμμή ανάγνωσης όπου βρίσκεται. Είναι βοηθητικό για τα παιδιά που αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες, δυσκολίες προσοχής  ή ακόμα και στρες. Απευθύνεται περισσότερο σε οπτικό τύπο μάθησης.

•   Αναλόγιο ανάγνωσης

Κυκλοφορούν πολλά στην αγορά τα οποία είναι πλαστικά, χρωματιστά και πτυσσόμενα. Βοηθάνε το παιδί να εστιάσει και να διαβάσει σωστά. Απευθύνεται περισσότερο σε οπτικό τύπο μάθησης.

• Μεγεθυντικός φακός

Είναι ένα εργαλείο που βοηθάει τα παιδιά με μαθησιακές αλλά και οπτικές δυσκολίες να βλέπουν καλύτερα τα γράμματα και να συγκεντρώνονται σε αυτό που μελετά. Απευθύνεται περισσότερο σε οπτικό τύπο μάθησης.

• Ακουστικό τηλέφωνο

Δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να εστιάσουν στην φωνή τους και να ακούν πιο καθαρά τους ήχους, τα γράμματα και τις λέξεις κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης. Απευθύνεται περισσότερο σε ακουστικό τύπο μάθησης. Εναλλακτικά αυτό μπορεί να γίνει και με το κινητό τηλέφωνο το παιδί να ηχογραφεί την ώρα που διαβάζει.

Τι άλλο όμως μπορεί να βοηθήσει το παιδί  για να βελτιώσει την ανάγνωση του ;

Θα ξαναπούμε μέσα από αυτό το blog πως το πιο σημαντικό κομμάτι για να βελτιώσει το παιδί της δεξιότητες του είναι το βίωμα του.

Συγκεκριμένα:

1. Αγοράστε μαζί με το παιδί ή δανειστείτε από μια  βιβλιοθήκη παραμύθια ή βιβλία που είναι σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα του παιδιού. Στην αρχή αυτά τα βιβλία μπορεί να είναι και 5 σελίδες. Το θέμα είναι να γίνει το πρώτο βήμα.
2. Παίξτε επιτραπέζια και αφήστε τα παιδιά να διαβάσουν τις οδηγίες. Επίσης πολλά επιτραπέζια βοηθούνε την ανάγνωση όπως είναι η monopoly, το ταμπού, το scrabble και πολλά πολλά άλλα....Φαντασία χρειάζεται
3. Δημιουργήστε μια γωνιά ανάγνωσης και αφιερώστε όλη η οικογένεια έστω 10 λεπτά τη μέρα να διαβάζετε κάτι όλοι μαζί.  Γίνετε εσείς το παράδειγμα.
4. Πηγαίνετε για ψώνια με το παιδί και αφήστε να διαβάζει τις ετικέτες ή μαγειρέψτε μαζί με το παιδί και αφήστε να διαβάσει τη συνταγή
5. Δείτε παιδικά με τα παιδιά και πείτε του να σας διαβάζει τους τίτλους

Σίγουρα αν ψάξετε και εσείς σύμφωνα με τις ανάγκες τις οικογένειας σας θα βρείτε και άλλες δραστηριότητες. 

Αυτό που επιβάλετε να κάνουμε είναι να μην αποθαρρύνουμε τα παιδιά όταν διαβάζουνε, να μην τα διορθώνουμε και να τα αφήνουμε να προσπαθούν επικροτώντας κάθε μικρό βήμα.

Καλή Εβδομάδα με δύναμη και κουράγιο!

Bήματα για καλύτερη ανάγνωση των παιδιών

 

Καλημέρα, ελπίζω να είστε καλά και να έχετε μια όμορφη καθημερινότητα!

Τον τελευταίο καιρό όλο και περισσότερα παιδιά δυσκολεύονται στην δεξιότητα της ανάγνωσης καθώς η εκπαίδευση τα τελευταία δυο χρόνια δεν βοήθησε. Σήμερα, σκέφτηκα να μιλήσουμε για τα βήματα που μπορούμε να ακολουθήσουμε για τα παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ανάγνωση.

Ποια είναι τα βήματα λοιπόν;

1. Το παιδί θα πρέπει να μάθει  όλα τα γράμματα και τους συνδυασμούς δίψηφών φωνηέντων και σύμφωνων τόσο οπτικά όσο και ακουστικά. Θα πρέπει να θυμόμαστε πως αν τα παιδιά δεν έχουν ξεχωρίσει γράμματα-φθόγγους δεν μπορούν να περάσουν στα επόμενα στάδια.

2. Στη συνέχεια το παιδί αρχίζει και εξασκείται στην ανάγνωση συλλαβών τόσο κάθετα όσο και οριζόντια. 

3. Ύστερα περνάμε σε επίπεδο ανάγνωσης λέξεων δισύλλαβων, τρισύλλαβων απλών.

4. Αφού το παιδί κατακτήσει το τρίτο στάδιο περνάμε σε επίπεδο ανάγνωσης λέξεων με δίψηφα σύμφωνα και φωνήεντα.

5 Μετά δίνουμε μικρές προτάσεις για  ανάγνωση-κατανόηση.

6. Τέλος δίνουμε μικρά κείμενα για ανάγνωση-κατανόηση και στη συνέχεια αυξάνουμε την δυσκολία τους

Άρα από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε πως η ανάγνωση έχει στάδια και πως δεν μπορεί ένα παιδί που δεν ξέρει τα γράμματα, ας πούμε να διαβάσει προτάσεις ή κείμενα. Αντίστοιχα ένα παιδί που δεν μπορεί να διαβάσει με άνεση λέξεις δεν μπορεί να διαβάσει κείμενα.

Πόσο  κρατάνε τα βήματα αυτά;

Τα βήματα αυτά δεν έχουν χρόνο. Το κάθε παιδί είναι μοναδικό  διαφορετικό και έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες. Δεν υπάρχει συγκεκριμένος χρόνος για το κάθε στάδιο. 

Πως μπορώ να εμπλέξω τα παιδιά σε ευχάριστες δραστηριότητες για να κατακτήσω τα παραπάνω βήματα;

Θα αναφέρουμε κάποιες ενδεικτικές δραστηριότητες όπου η ανάγνωση μπορεί να γίνει ευχάριστη

1. Μπορείτε να εμπλέξετε το παιδί να διαβάζει κανόνες σε επιτραπέζια παιχνίδια ή αντίστοιχα να παίξετε επιτραπέζια παιχνίδια όπως scrabble, τικ τακ μπουμ, κρεμάλα

2. Μπορείτε να γράφετε λέξεις με πλαστελίνη ή με μαγνητικά γράμματα και να τις διαβάζετε.

3. Μπορείτε να επιλέγετε να διαβάζετε παραμυθάκια ανάλογα με το επίπεδο του παιδιού

4.Μπορείτε να βρίσκεται λέξεις από φωνήματα  και συλλαβές όπως α, ο, ε, ι, πα, τα, σα, με κτλ

5.Μπορείτε να παίξετε επιμορφωτικά παιχνίδια στον υπολογιστή

Τέλος σε περίπτωση που καταλάβετε ότι το παιδί σας αντιμετωπίζει κάποια μαθησιακή δυσκολία ή κάποιο πρόβλημα που δεν είστε σε θέση να διαχειριστείτε, καλό θα είναι να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό.

Καλή συνέχεια!!