Επικοινωνία: Μια πρόκληση για τον γονέα και το παιδί στο φάσμα του αυτισμού

 Η επικοινωνία είναι ζωτικής σημασίας για τη σχέση γονέα-παιδιού, ειδικά όταν το παιδί έχει δυσκολίες στην έκφραση και την κατανόηση. Ακολουθούν πρακτικές στρατηγικές για να βελτιώσεις την επικοινωνία με το παιδί σου:

1. Προσαρμογή του τρόπου που μιλάς

✅ Χρήση απλών και ξεκάθαρων φράσεων

• Μίλα αργά και με απλά λόγια, π.χ., αντί για "Πήγαινε στο δωμάτιό σου, μάζεψε τα παιχνίδια σου και φέρε το βιβλίο σου", πες "Μάζεψε τα παιχνίδια σου ".

• Χρησιμοποίησε σύντομες προτάσεις και επανέλαβε αν χρειάζεται χρησιμοποιώντας το όνομα του παιδιού

✅ Δώσε χρόνο στο παιδί να απαντήσει

• Τα παιδιά με δυσκολίες στην επικοινωνία μπορεί να χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να επεξεργαστούν τις πληροφορίες.

• Περίμενε 5-10 δευτερόλεπτα πριν επαναλάβεις ή αλλάξεις την ερώτηση.

✅ Χρησιμοποίησε θετικές οδηγίες

• Αντί να πεις "Μην τρέχεις!", πες "Περπάτα αργά".

• Οι θετικές οδηγίες βοηθούν το παιδί να καταλάβει τι πρέπει να κάνει, αντί να εστιάσει σε αυτό που δεν πρέπει.

2. Ενίσχυση της μη λεκτικής επικοινωνίας

✅ Χρήση οπτικών βοηθημάτων

• Αν το παιδί δυσκολεύεται με τις λέξεις, μπορείς να χρησιμοποιήσεις εικόνες, κάρτες ή ένα ημερολόγιο δραστηριοτήτων.

• Πίνακες με εικόνες (PECS) ή εφαρμογές επικοινωνίας μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να εκφραστεί.

✅ Εκφραστικές χειρονομίες και εκφράσεις προσώπου

• Δείξε ενθουσιασμό με τις εκφράσεις του προσώπου σου και τη γλώσσα του σώματος.

• Αν θέλεις να δείξεις ενθάρρυνση, μπορείς να χαμογελάσεις

✅ Χρήση κοινωνικών ιστοριών

• Δημιούργησε μικρές ιστορίες με εικόνες για να διδάξεις το παιδί πώς να επικοινωνεί σε διάφορες καταστάσεις (π.χ. πώς να ζητήσει βοήθεια, πώς να χαιρετήσει κάποιον).

3. Ανάπτυξη διαλόγου και αλληλεπίδρασης

✅ Κάνε ερωτήσεις ανοιχτού τύπου

• Αντί να ρωτήσεις "Πέρασες καλά σήμερα;" (που μπορεί να απαντηθεί με ναι/όχι), ρώτα "Τι σου άρεσε πιο πολύ σήμερα;".

• Αν το παιδί δυσκολεύεται, δώσε επιλογές: "Σου άρεσε περισσότερο η ζωγραφική ή το παιχνίδι με τους φίλους σου;".

✅ Δείξε ενδιαφέρον για τις προτιμήσεις του παιδιού

• Αν το παιδί έχει ένα αγαπημένο παιχνίδι ή θέμα, χρησιμοποίησέ το για να ξεκινήσεις μια συζήτηση.

• Αν λατρεύει τα αυτοκίνητα, μπορείς να ρωτήσεις: "Ποιο είναι το αγαπημένο σου αυτοκίνητο;".

✅ Χρησιμοποίησε παιχνίδι για να ενθαρρύνεις την επικοινωνία

• Παίξτε παιχνίδια ρόλων όπου το παιδί εξασκεί λέξεις και διαλόγους (π.χ., προσποιηθείτε ότι παραγγέλνετε φαγητό σε ένα εστιατόριο).

• Τα τραγούδια με κινήσεις (π.χ., "Γύρω-γύρω όλοι") βοηθούν στην ενίσχυση της λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας.

4. Αντιμετώπιση δυσκολιών στην επικοινωνία

✅ Αντικατάσταση αρνητικών συμπεριφορών με επικοινωνιακές δεξιότητες

• Αν το παιδί εκφράζει ενόχληση με κλάμα ή φωνές, δείξε του έναν πιο λειτουργικό τρόπο να εκφραστεί (π.χ., να δείξει μια εικόνα ή να χρησιμοποιήσει μια απλή λέξη όπως "βοήθεια").

✅ Υποστήριξη χωρίς πίεση

• Μην πιέζεις το παιδί να μιλήσει αν δεν νιώθει άνετα. Αντίθετα, δώσε του ευκαιρίες να επικοινωνήσει με όποιον τρόπο μπορεί.

✅ Σεβασμός στον τρόπο επικοινωνίας του παιδιού

• Αν το παιδί χρησιμοποιεί λίγες λέξεις, νοηματική γλώσσα ή συσκευές επικοινωνίας, αποδέξου τον τρόπο του και υποστήριξέ τον.

5. Χρήση ενίσχυσης και επιβράβευσης

✅ Ενίσχυσε κάθε προσπάθεια επικοινωνίας

• Αν το παιδί προσπαθήσει να πει μια λέξη ή να δείξει κάτι, επιβράβευσέ το με ενθουσιασμό: "Μπράβο που μου έδειξες τι θέλεις!".

• Χρησιμοποίησε ανταμοιβές που του αρέσουν (λεκτικά μπράβο, αυτοκόλλητα, παιχνίδια).

✅ Επαναλαμβάνεις σωστά ό,τι λέει το παιδί

• Αν το παιδί πει "νερό" αντί για "θέλω νερό", μπορείς να επαναλάβεις σωστά: "Θέλεις νερό!".

• Με αυτόν τον τρόπο το παιδί μαθαίνει χωρίς να αισθάνεται ότι διορθώνεται.

📌 Συμπέρασμα

Η βελτίωση της επικοινωνίας χρειάζεται χρόνο και σταθερότητα, αλλά μικρές προσαρμογές στην καθημερινότητα μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά. Ο πιο σημαντικός παράγοντας είναι να δημιουργήσεις ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον όπου το παιδί θα νιώθει άνετα να εκφραστεί με όποιον τρόπο μπορεί.

Πως μπορούν οι γονείς με αυτισμό να συμμετέχουν ενεργά στα θεραπευτικά προγράμματα των παιδιών τους;

 Ακολουθούν πρακτικές συμβουλές για το πώς οι γονείς μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στο θεραπευτικό πρόγραμμα του παιδιού τους:

1. Συνεργασία με τους θεραπευτές

✅ Διατήρηση ανοιχτής επικοινωνίας

• Ρώτα τον θεραπευτή για τους στόχους της θεραπείας και πώς μπορείς να βοηθήσεις.

• Ζήτα ενημερώσεις σχετικά με την πρόοδο του παιδιού και πιθανούς τρόπους προσαρμογής των στρατηγικών στο σπίτι.

✅ Παρακολούθηση συνεδριών (όπου επιτρέπεται)

• Αν είναι δυνατόν, παρακολούθησε κάποιες συνεδρίες για να δεις πώς εφαρμόζονται οι τεχνικές.

• Ρώτα αν μπορείς να συμμετέχεις ενεργά σε κάποιες ασκήσεις για να μάθεις πώς να τις εφαρμόζεις μόνος/η σου.

✅ Καταγραφή και ανατροφοδότηση

• Κράτα σημειώσεις για το πώς αντιδρά το παιδί στις τεχνικές που δοκιμάζεις στο σπίτι.

• Μοιράσου τις παρατηρήσεις σου με τον θεραπευτή, ώστε να προσαρμοστεί το πλάνο αν χρειάζεται.

2. Ενσωμάτωση των θεραπευτικών στρατηγικών στην καθημερινότητα

✅ Δημιουργία ρουτίνας

• Τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα μέσα από τη σταθερότητα. Ενσωμάτωσε τις θεραπευτικές στρατηγικές σε καθημερινές δραστηριότητες, όπως το φαγητό, το παιχνίδι και η ώρα του ύπνο

• Εάν το παιδί σου δυσκολεύεται στη λεκτική επικοινωνία, μπορείς να χρησιμοποιήσεις οπτικά βοηθήματα, χειρονομίες ή κοινωνικές ιστορίες.

• Δώσε στο παιδί χρόνο να επεξεργαστεί τις πληροφορίες και απέφυγε την υπερβολική πολυπλοκότητα.
  
  

✅ Μετατροπή της μάθησης σε παιχνίδι

• Αντί για τυπικές ασκήσεις, ενσωμάτωσε τη μάθηση σε διασκεδαστικές δραστηριότητες, όπως τραγούδια, ιστορίες ή παιχνίδια ρόλων.

• Χρησιμοποίησε αντικείμενα και δραστηριότητες που ενδιαφέρουν το παιδί για να αυξήσεις τη συμμετοχή του.

3.Διαχείριση συμπεριφοράς και συναισθημάτων

✅ Εφαρμογή τεχνικών ενίσχυσης

• Επιβράβευσε θετικές συμπεριφορές με λεκτικό έπαινο, αυτοκόλλητα ή μικρές ανταμοιβές.

• Χρησιμοποίησε θετική ενίσχυση αντί για τιμωρίες, ώστε να ενθαρρύνεις την ανάπτυξη δεξιοτήτων.

✅ Κατανόηση των αισθητηριακών αναγκών του παιδιού

• Αν το παιδί έχει αισθητηριακές ευαισθησίες, ρύθμισε το περιβάλλον (π.χ. μείωση θορύβων, χρήση ηρεμιστικών αντικειμένων, συγκεκριμένα υλικά για παιχνίδι).

• Δώσε χρόνο στο παιδί να ηρεμήσει αν φαίνεται υπερφορτωμένο, χωρίς πίεση για άμεση συμμόρφωση.

4. Ενδυνάμωση της ανεξαρτησίας του παιδιού

✅ Δίδαξε αυτονομία βήμα-βήμα

• Ενθάρρυνε το παιδί να κάνει ό,τι μπορεί μόνο του, παρέχοντας βοήθεια μόνο όταν χρειάζεται.

• Χώρισε μια δραστηριότητα σε μικρά, διαχειρίσιμα βήματα (π.χ. πλύσιμο χεριών: άνοιγμα βρύσης, βρέξιμο χεριών, χρήση σαπουνιού κ.λπ.)

✅ Δώσε στο παιδί επιλογές

• Αντί να επιβάλλεις δραστηριότητες, δώσε στο παιδί 2-3 επιλογές (π.χ. "Θες να φορέσεις τη μπλε ή την κόκκινη μπλούζα;").

• Αυτό ενισχύει την αίσθηση ελέγχου και μειώνει την πιθανότητα αρνητικών αντιδράσεων.

5. Φροντίδα του εαυτού σου ως γονέας

✅ Βρες υποστήριξη

• Συμμετείχε σε ομάδες γονέων, όπου μπορείς να ανταλλάξεις εμπειρίες και να λάβεις συμβουλές.

• Ζήτησε βοήθεια από φίλους, συγγενείς ή επαγγελματίες όταν νιώθεις εξάντληση.

✅ Δώσε χρόνο στον εαυτό σου

• Προσπάθησε να βρεις μικρά διαλείμματα μέσα στη μέρα για ξεκούραση και χαλάρωση.

• Θυμήσου ότι η δική σου ψυχική υγεία επηρεάζει άμεσα το παιδί σου.

Συμπέρασμα

Η ενεργή συμμετοχή των γονέων δεν σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν θεραπευτές, αλλά ότι μπορούν να ενισχύσουν την πρόοδο του παιδιού μέσα από την καθημερινή αλληλεπίδραση. Με απλές τεχνικές και συνεργασία με τους ειδικούς, η μάθηση και η ανάπτυξη μπορούν να γίνουν φυσικό μέρος της ζωής του παιδιού.

Γιατί οι γονείς με αυτισμό θα πρέπει να συμμετέχουν στα θεραπευτικά προγράμματα των παιδιών τους;

Η συμμετοχή των γονέων στα θεραπευτικά προγράμματα των παιδιών τους είναι ζωτικής σημασίας, καθώς ενισχύει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας και προάγει την ανάπτυξη του παιδιού. Ακολουθούν μερικοί βασικοί λόγοι:

Ενίσχυση της θεραπείας στην καθημερινότητα

• Τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα μέσα από τη συνεχή εφαρμογή των δεξιοτήτων που αποκτούν στη θεραπεία.

• Οι γονείς που συμμετέχουν μπορούν να ενσωματώσουν τις θεραπευτικές τεχνικές στην καθημερινή ρουτίνα, ενισχύοντας έτσι την πρόοδο του παιδιού.

 Βελτίωση της επικοινωνίας και της σχέσης γονέα-παιδιού

• Οι γονείς μαθαίνουν τρόπους να επικοινωνούν πιο αποτελεσματικά με το παιδί τους, ειδικά αν υπάρχει δυσκολία στη λεκτική επικοινωνία.

• Η συμμετοχή στη θεραπεία ενισχύει τον συναισθηματικό δεσμό, καθώς το παιδί βλέπει ότι ο γονέας είναι εκεί για να το στηρίξει.

3. Εξατομίκευση των στρατηγικών στο σπίτι

• Οι θεραπευτές διδάσκουν γενικές τεχνικές, αλλά οι γονείς γνωρίζουν καλύτερα τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του παιδιού τους.

• Η ενεργή συμμετοχή των γονέων επιτρέπει την προσαρμογή των στρατηγικών ώστε να είναι πιο λειτουργικές στην καθημερινή ζωή.

4. Μακροχρόνια αποτελέσματα και αυτονομία του παιδιού

• Τα παιδιά που λαμβάνουν συνεπή υποστήριξη από τους γονείς τους έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να διατηρήσουν τις δεξιότητες που μαθαίνουν στη θεραπεία.

• Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να αποκτήσουν μεγαλύτερη αυτονομία και να μεταφέρουν τις δεξιότητές τους σε διαφορετικά περιβάλλοντα.

5. Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των γονέων

• Οι γονείς που συμμετέχουν αισθάνονται πιο σίγουροι για το πώς να υποστηρίξουν το παιδί τους.

• Μειώνονται τα συναισθήματα άγχους και αβεβαιότητας, καθώς αποκτούν πρακτικές γνώσεις και δεξιότητες.

6. Βελτίωση της συνεργασίας με τους θεραπευτές

• Η επικοινωνία μεταξύ γονέων και θεραπευτών γίνεται πιο αποτελεσματική όταν υπάρχει ενεργή συμμετοχή.

• Οι γονείς μπορούν να παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για τη συμπεριφορά του παιδιού στο σπίτι, βοηθώντας έτσι στην προσαρμογή του θεραπευτικού πλάνου.
  
  

🔹 Συμπέρασμα: Η συμμετοχή των γονέων δεν σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν "θεραπευτές" του παιδιού τους, αλλά ότι μπορούν να είναι ένας πολύτιμος κρίκος στη διαδικασία ανάπτυξης και υποστήριξής του. Η συνεργασία με τους ειδικούς και η ενσωμάτωση των στρατηγικών στην καθημερινή ζωή μπορεί να κάνει τη διαφορά στην εξέλιξη του παιδιού.

Πως ενημερώνω το έφηβο παιδί μου για τον αυτισμό;

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Η ενημέρωση ενός εφήβου για τον αυτισμό είναι ένα σημαντικό και ευαίσθητο θέμα που χρειάζεται προσεκτική προσέγγιση, ιδιαίτερα όταν αφορά τον ίδιο ή κάποιον κοντινό του άνθρωπο. Ακολουθούν κάποιες οδηγίες για το πώς μπορείς να το κάνεις με έναν υποστηρικτικό και κατανοητό τρόπο:

1. Δημιουργία ασφαλούς και υποστηρικτικού περιβάλλοντος:

• Κατάλληλη στιγμή: Διάλεξε μια στιγμή που ο έφηβος είναι ήρεμος και έχετε χρόνο να μιλήσετε χωρίς περισπασμούς.
• Διαβεβαίωση: Ξεκίνησε τη συζήτηση εκφράζοντας την αγάπη και την υποστήριξή σου. Εξήγησε ότι είσαι εκεί για να τον βοηθήσεις να καταλάβει καλύτερα τι είναι ο αυτισμός.

2. Χρησιμοποίηση κατάλληλης γλώσσας:

• Απλότητα: Χρησιμοποίησε απλή και κατανοητή γλώσσα για να του εξηγήσεις τι είναι ο αυτισμός. Μπορείς να του πεις ότι ο αυτισμός σημαίνει ότι το μυαλό λειτουργεί με έναν μοναδικό και ιδιαίτερο τρόπο.
• Αποφυγή κριτικής: Δώσε έμφαση στο ότι ο αυτισμός δεν είναι κάτι αρνητικό, αλλά μια διαφορετικότητα που καθιστά τον κάθε άνθρωπο μοναδικό.

3. Εξήγηση του τι σημαίνει αυτισμός:

• Ανάγκες και δεξιότητες: Εξήγησε ότι οι άνθρωποι με αυτισμό μπορεί να έχουν διαφορετικές ανάγκες, να αντιμετωπίζουν προκλήσεις σε ορισμένους τομείς, αλλά και να έχουν εξαιρετικές ικανότητες σε άλλους.
• Συγκεκριμένα παραδείγματα: Μπορείς να δώσεις παραδείγματα συμπεριφορών που σχετίζονται με τον αυτισμό, όπως η δυσκολία στην κατανόηση κοινωνικών σημάτων ή η ευαισθησία σε έντονα φώτα και θορύβους.

4. Ενθάρρυνση και θετική προσέγγιση:

• Ανάδειξη δυνατοτήτων: Τόνισε τα θετικά στοιχεία του αυτισμού, όπως η μοναδική οπτική γωνία, η δημιουργικότητα ή η ικανότητα συγκέντρωσης σε συγκεκριμένα ενδιαφέροντα.
• Ενίσχυση της αυτοεκτίμησης: Διευκρίνισε ότι ο αυτισμός δεν καθορίζει την αξία ενός ανθρώπου και ότι έχει πολλά να προσφέρει στον κόσμο.

5. Διάλυση μύθων:

• Εξάλειψη προκαταλήψεων: Συζήτησε ανοιχτά για οποιεσδήποτε παρεξηγήσεις ή μύθους που μπορεί να έχει ακούσει ο έφηβος σχετικά με τον αυτισμό.
• Επιτυχημένα παραδείγματα: Αναφορά επιτυχημένων ατόμων με αυτισμό που έχουν διαπρέψει σε διάφορους τομείς, για να του δείξεις ότι ο αυτισμός δεν αποτελεί εμπόδιο στην επιτυχία.

6. Υποστήριξη και βοήθεια:

• Προσφορά βοήθειας: Ρώτησέ τον αν έχει απορίες και πώς μπορείς να τον βοηθήσεις να κατανοήσει καλύτερα τον αυτισμό. Μπορείς επίσης να τον ενημερώσεις για διαθέσιμες πηγές βοήθειας, όπως ειδικούς ψυχολόγους ή ομάδες υποστήριξης.
• Συνεργασία: Αν πρόκειται για τον ίδιο, προσέγγισε τον με τρόπους που ταιριάζουν στις δικές του ανάγκες και ενδιαφέροντα.

7. Ανοιχτή επικοινωνία:

• Συζήτηση: Ενθάρρυνέ τον να μιλήσει για τα συναισθήματά του και να θέσει ερωτήσεις. Βεβαιώσου ότι καταλαβαίνει ότι μπορεί να σου μιλήσει οποιαδήποτε στιγμή χρειάζεται στήριξη ή απορίες.
• Προσαρμογή: Ανάλογα με τις ανάγκες του, προσαρμόζεις τη συζήτηση και ακολουθείς το ρυθμό που είναι άνετος γι’ αυτόν.

Με αυτόν τον τρόπο, ο έφηβος θα νιώσει κατανοητός, αποδεκτός και θα καταλάβει καλύτερα τον αυτισμό, είτε αφορά τον ίδιο είτε κάποιον άλλον. Στόχος είναι να ενισχύσεις την αυτοεκτίμησή του και να του προσφέρεις την υποστήριξη που χρειάζεται

Ταμπέλες: Τις χρειαζόμαστε;

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Γεια σας!!! ξανά-επιστρέφω σήμερα στο σπιτάκι μου με πολύ κέφι για να αναλύσουμε ένα θέμα που με απασχολεί τελευταία και το συναντώ συνέχεια και έχει να κάνει με τις ταμπέλες όπου θέτουμε στους εαυτούς μας αλλά και στους γύρω μας. Εδώ θέλω να σημειώσω, πως εάν είμαστε αυστηροί με εμάς σίγουρα θα είμαστε και με τους άλλους ανθρώπους.

Όμως αλήθεια τι είναι οι ταμπέλες;

Ένας χαρακτηριστικός ορισμός, είναι ότι ο όρος "ταμπέλα" αναφέρεται στην πρακτική να τοποθετούμε ετικέτες σε ανθρώπους ή ομάδες ανθρώπων, χαρακτηρίζοντάς τους με βάση κάποια γενικευμένα χαρακτηριστικά, στερεότυπα ή προκαταλήψεις. Αυτές οι ετικέτες μπορεί να είναι βασισμένες σε φυλετική καταγωγή, φύλο, ηλικία, θρησκεία, οικονομική κατάσταση, κοινωνική τάξη, εθνικότητα, ικανότητες ή άλλα χαρακτηριστικά.

Ποια όμως είναι παραδείγματα ταμπελών;

Κάποια χαρακτηριστικά ταμπελών που συναντώ συνέχεια μέσα από τη δουλεία μου είναι:

• ικανός-ανίκανος γονέας
• καλός- κακός γονέας
• ζωηρό-ήσυχο παιδί
• καλό- κακό παιδί
• καλός-κακός μαθητής
• έξυπνο-χαζό παιδί
• δύσκολο-εύκολο παιδί

Και σίγουρα μπορεί να γράφω  ώρες για  ταμπέλες που ακούω, καθημερινά φαντάζομαι το ίδιο και εσείς. 

αυτοεκπληρούμενη προφητεία τι είναι;

Έχετε όμως ακούσει για την αυτοεκπληρούμενη προφητεία, είναι ένας ορισμός που μου αρέσει πολύ και μέσα από προσωπική θεραπεία κατάλαβα πόσο πολύ μπορεί να επηρεάσει ένα άτομο.

Ο όρος "αυτοεκπληρούμενη προφητεία" ή "αυτοπροφητεία" πρωτοεμφανίστηκε στην επιστημονική βιβλιογραφία από τον ερευνητή Robert K. Merton, έναν Αμερικανό κοινωνιολόγο, στη δεκαετία του 1940. Ο Merton περιέγραψε αυτό το φαινόμενο στο άρθρο του το 1948, με τον τίτλο "The Self-Fulfilling Prophecy". Στο άρθρο του, αναλύει πώς οι προσδοκίες που διατυπώνουμε για κάτι μπορούν να οδηγήσουν στην επίτευξη αυτής της πρόβλεψης από τη συμπεριφορά μας, ανεξάρτητα από το αν η πρόβλεψη είναι αληθής ή όχι.

Η αυτοεκπληρούμενη προφητεία λοιπόν αναφέρεται με απλά λόγια σε μια πρόβλεψη που γίνεται πραγματικότητα επειδή οι άνθρωποι πιστεύουν σε αυτήν και συμπεριφέρονται κατά τρόπο που την καθιστά πραγματική. Συνήθως συμβαίνει όταν κάποιος λαμβάνει μια πρόβλεψη ή μια πεποίθηση για κάτι που θα συμβεί στο μέλλον και στη συνέχεια η συμπεριφορά του οδηγεί στην εκπλήρωση αυτής της προβλεπόμενης κατάστασης. Ένα απλό παράδειγμα είναι όταν οι γονείς λένε συνέχεια στο παιδί πως είναι ζωηρό, άρα το παιδί θα χειροτερέψει τη συμπεριφορά του ώστε να αναλάβει το ρόλο που του έχουν προσάψει. Άλλο ένα παράδειγμα είναι όταν ένα παιδί ακούει συνέχεια πως είναι δύσκολο παιδί, άρα θα υιοθετήσει το ρόλο και θα κάνει ότι μπορεί για να εκπληρώσει την πρόβλεψη των σημαντικών άλλων.

Με λίγα λόγια πρέπει να προσέχουμε τι λέμε σε παιδιά αλλά και σε ενήλικους. Χαρακτηρίζουμε πράξεις, όχι ανθρώπους!!!

Γιατί όχι ταμπέλες λοιπόν εκτός από την αυτοεκπληρούμενη προφητεία;

1. Περιορισμός της Ανάπτυξης και των ταλέντων των ανθρώπων: Η ετικέτα μπορεί να δημιουργήσει περιοριστικές προσδοκίες ενθαρρύνοντάς τους ανθρώπους να περιορίζουν τον εαυτό τους σε συγκεκριμένους ρόλους ή χαρακτηριστικά.

2. Αυτοεκτίμηση και Στίγμα: Η επιβολή ετικετών μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την αυτοεκτίμηση των ανθρώπων δημιουργώντας αίσθημα στίγματος εάν δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες της ετικέτας.

3. Περιορισμός της Διαφορετικότητας: Η τάση να τοποθετούμε ετικέτες μπορεί να αγνοεί την ατομική διαφορετικότητα όλων μας, περιορίζοντας έτσι την κατανόηση των μοναδικών τους αναγκών και ικανοτήτων μας

4. Προκαταλήψεις και Διακρίσεις: Οι ταμπέλες μπορεί να οδηγήσουν σε προκαταλήψεις και διακρίσεις, καθώς οι άνθρωποι μπορεί να κρίνονται με βάση την ομάδα ή την ετικέτα στην οποία ανήκουν.

5. Λανθασμένες Υποθέσεις: Οι ταμπέλες μπορεί να οδηγήσουν σε λανθασμένες υποθέσεις για τα άτομα, καθώς δεν γνωρίζουμε όλο το εύρος της προσωπικότητας του.

6. Υπεραπλούστευση: Οι ταμπέλες συχνά απλουστεύουν την πραγματικότητα, αγνοώντας τις εξαιρέσεις που υπάρχουν σε κάθε ατομική περίπτωση.

Υπάρχουν θετικά στις ταμπέλες;

Για  εμένα οι ταμπέλες είναι θετικές μόνο στα ρούχα που μπορούμε να κατηγοριοποιούμε εύκολα τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά. Α και στα αρχεία του υπολογιστή, α και στο σούπερ μάρκετ.

Γενικά οι ταμπέλες για εμένα είναι χρήσιμες αλλά όχι στους ανθρώπους!!!

Ας θυμόμαστε πως η αποφυγή των ταμπελών ίσως να συμβάλλει στη δημιουργία πιο δίκαιης, σεβαστικής και κατανοητικής κοινωνίας.

Πως να εξηγήσω τον αυτισμό στα αδέρφια

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Εξηγώντας τον αυτισμό στα αδέρφια

Καλησπέρα καλησπέρα, σήμερα σκέφτηκα να γράψω ένα άρθρο για το πώς μπορούμε να εξηγήσουμε στα αδέρφια τον αυτισμό.

Θα πρέπει να θυμόμαστε πως τα αδέρφια, είναι και αυτά μοναδικά μέλη της οικογένειας και αναζητούν την προσοχή και την αλήθεια σε σχέση με αυτό που αντιμετωπίζει ο αδερφός ή αδερφή του. Ανάλογα με την ηλικία λοιπόν, προσπαθούμε να ενημερώσουμε κατάλληλα και με απλά λόγια.

Κάποιες ερωτήσεις που συχνά οι γονείς αναζητούν απάντηση είναι:

Υπάρχει κατάλληλη ηλικία για να ξεκινήσω να εξηγώ στον αδερφό ή αδερφή για τον αυτισμό;

Όχι, το κλειδί είναι ο κάθε γονέας να αρχίσει να εξηγεί από νωρίς στον αδερφό ή στην αδερφή για τον αυτισμό  με απλό τρόπο ώστε οι πληροφορίες να γίνονται κατανοητές από το παιδί.

Υπάρχει σωστός χρόνος για να μιλήσω στον αδελφό ή στην αδερφή;

Σαφέστατα και όχι. Μιλάω στον αδερφό ή στην αδερφή όταν ο ίδιος είναι έτοιμος να ακούσει και είναι ήρεμος.

Επίσης, οι γονείς μπορούν να ξεκινήσουν τη συζήτηση, όταν ο αδερφός ή αδερφή ρωτήσει κάτι. Γενικά, ξεκινάμε να ενημερώνουμε για τον αυτισμό από τις απορίες του παιδιού, χωρίς να το αγνοούμε.

Πόσα πρέπει να πω;

Δεν υπάρχει συνταγή. Δίνουμε πολλές η λίγες πληροφορίες ανάλογα με την ευχέρεια που έχουμε σαν γονείς και βάση των αποριών των παιδιών. Επίσης μπορεί να είναι βοηθητικό κάποιες φορές να 

χρησιμοποιούμε εξωτερικές πηγές, ειδικά σε μεγαλύτερα παιδιά όπως: Βιβλία, internet.

Ας ξεκινήσουμε να δούμε συγκεκριμένα, πως ενημερώνουμε τα αδέρφια ανάλογα με την ηλικία του παιδιού:

Προσχολική ηλικία: (2-6)

Το κυριότερο σε αυτήν την ηλικία είναι τα παιδιά να  επιτρέπονται να εκφράσουν τα συναισθήματα τους κγια αυτό που συμβαίνει στον αδερφό-ή τους. Επίσης είναι σημαντικό να καθησυχαστούν ότι δεν φταίνε εκείνα πιθανά για μια έκρηξη που θα κάνει ο αδερφός του και πως δεν του συνέβη αυτό γιατί ήταν «κακό» παιδί. Σε αυτήν την ηλικία είναι καλό να αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε αφηρημένες έννοιες όπως: (Αυτισμός, στερεότυπα, εμμονές). Ένα σπουδαίο εργαλείο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σε αυτήν την ηλικία για ενημέρωση  είναι το παραμύθι.

Σχολική ηλικία (6-11)

Εφηβική ηλικία

Σε αυτήν την ηλικία επειδή το παιδί σιγά –σιγά ωριμάζει δίνουμε πιο συγκεκριμένες πληροφορίες. Μπορούμε να εξηγήσουμε τι είναι ο αυτισμός με απλά λόγια. Επιπλέον ενθαρρύνουμε το παιδί πως εμείς είμαστε οι ενήλικες και δεν δίνουμε στο παιδί παραπάνω ευθύνες από αυτές που του αναλογούν. Σε αυτήν την ηλικία, επίσης είναι καλό να κατευθύνουμε τα παιδιά σε εξωτερικές πηγές, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να σχηματίσουν μια δική τους άποψη για τον αυτισμό και να μπορούνε να συζητάμε μαζί μας τυχόν απορίες.

Θα πρέπει πάντα να έχουμε στο μυαλό μας πως τα αδέρφια, πάντα αγαπιούνται μεταξύ τους και έχουν ένα μοναδικό τρόπο να βρουν τις ισορροπίες μεταξύ τους. Εμείς, θα πρέπει να είμαστε εκεί σύμμαχοι, να τους ακούμε και να τους συμβουλεύουμε.

Πηγή: Εταιρεία Ψυχοκοινωνικών Μελετών (Ε.ΨΥ.ΜΕ)

( Πρόγραμμα Cygnet)

Προετοιμάστε το παιδί με αυτισμό για το σχολείο

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Καλημέρα, καλημέρα

Σήμερα είδα μια φωτογραφία για την επιστροφή των παιδιών με αυτισμό στο σχολείο και είπα να τη μοιραστώ μαζί σας και να συμπληρώσουμε και κάποια άλλα πράγματα.

Η επιστροφή στο σχολείο και στις υποχρεώσεις είναι δύσκολη για όλη την οικογένεια, αλλά ακόμα πιο δύσκολη για ένα παιδί με αυτισμό, καθώς πρέπει να φτιάξει μια νέα ρουτίνα, να δέχεται πάρα πολλά ερεθίσματα, να νιώθει ίσως κάποιες φορές την απόρριψη από το σχολικό πλαίσιο, να έχουν όλοι παραπάνω προσδοκίες από αυτό.

Εμείς οι "σημαντικοί άλλοι" λοιπόν(γονείς-δάσκαλοι) εκπαιδευτικοί θα ήταν καλό να του παρέχουμε όσο μπορούμε ασφάλεια και δόμηση.

Κάποιοι τρόποι είναι οι εξής:

• Κανονίστε επίσκεψη μαζί με το παιδί, στο σχολείο ή και μια συνάντηση με την δασκάλα και τον καθηγητή της τάξης. Καλό είναι, να γνωρίσετε και κάποιους συμμαθητές του παιδιού από πριν,ώστε το παιδί να έχει κάποια πρόσωπα αναφοράς στο σχολείο

• Φωτογραφίστε το σχολείο, τη διαδρομή ώστε το παιδί να ξέρει κάθε πρωί τι τον περιμένει.

• Φτιάξτε κοινωνικές ιστορίες για θέματα που προκύπτουν στο σχολείο και δουλέψτε της με το παιδί.

• Στήστε  ρουτίνες και αφήστε τα παιδιά να συμμετάσχουν. Αυτές οι ρουτίνες μπορούν να περιλαμβάνουν, πρωινό ξύπνημα, σνακ, μελέτη.

• Συζητήστε με το σχολείο εκ νέου, για νέα δεδομένα που μπορούν να έχουν προκύψει σχετικά με το παιδί σας. Διαγνώσεις, συνήθειες, αλλαγές, πεποιθήσεις. Χτίστε επικοινωνία και σχέσεις.

• Αγοράστε άνετα ρούχα που βολεύουν τα παιδιά ώστε να μου τους δημιουργεί πρόσθετο εκνευρισμό.

• Δημιουργήστε ένα καθημερινό οπτικοποιημένο πρόγραμμα, όπου το παιδί ανά πάσα στιγμή ξέρει τι θα κάνει.

Νομίζω όμως το σημαντικότερο είναι να μην έχουμε όλοι υπερβολικές προσδοκίες από το παιδί με αυτισμό, να του δίνουμε χώρο-χρόνο και να κινούμαστε σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα του.

Μια παράκληση για όλους τους εκπαιδευτικούς: Ενημερωθείτε, διαβάστε για το τι είναι αυτισμός, ακούστε τους γονείς, νιώστε λίγο παραπάνω το παιδί!

Καλή σχολική χρονιά σε όλους!!

Πηγή: Autism speaks

ΑΥΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ

Γράφει η Χατζηεμμανουήλ Αδριανή

Λογοθεραπεύτρια και Επιστημονική Υπεύθυνη του Κέντρου Θεραπευτικής Παρέμβασης «Λέξημα» στη Μυτιλήνη Τηλ επικοινωνίας: 2251055109
  

Ο Αυτισμός είναι μία λέξη που ακούμε πλέον πολύ συχνά και αντικατοπτρίζει μια πολύπλευρη κατάσταση. Τόσο η επιστήμη όσο και οι ενήλικες αυτιστικοί έχουν βοηθήσει αρκετά για να τον κατανοήσουμε. Ωστόσο τα παιδιά με αυτισμό, αν είχαν τη δυνατότητα να μας εξηγήσουν κάποια πράγματα για τους εαυτούς τους , σιγουρά κάποια από αυτά θα ήταν τα παρακάτω.

1. Θέλω να κάνω φίλους, απλώς δε ξέρω τον τρόπο.

Συχνά απομονώνομαι αυτό δε σημαίνει, ότι θέλω να είμαι πάντα μόνος μου. Μπορεί ο τρόπος που επικοινωνούν τα άλλα παιδιά να μην είναι κατανοητός από μένα ή μπορεί όταν τα προσέγγισα να μη κατανόησαν τον δικό μου τρόπο επικοινωνίας και να με απομάκρυναν ή τέλος μπορεί απλώς να μη ταιριάζω με κάποια παιδιά. Βοήθησε με να προσεγγίζω τα παιδιά, να γίνομαι αποδεκτός και να κατανοώ τη «γλώσσα» του σώματος και τις εκφράσεις του προσώπου. Να θυμάσαι ότι μου αρέσουν περισσότερο τα παιχνίδια που έχουν κανόνες και είναι δομημένα.

2. Σκέφτομαι πάντα κυριολεκτικά και όχι μεταφορικά.

Όταν μου λες «Και οι τοίχοι έχουν αυτιά» σκέφτομαι ακριβώς αυτό που λες- τοίχους με αυτιά! Παρομοιώσεις, μεταφορές και ιδιωματισμοί με μπερδεύουν πάρα πολύ. Πες μου απλώς ότι τώρα που μιλάμε μπορεί να μας ακούνε και άλλοι.

3. Αν δε μιλάω δε σημαίνει ότι δε μπορώ να σε καταλάβω ή δε μπορώ να επικοινωνήσω με άλλο τρόπο.

Η ομιλία είναι ένας μόνος τρόπος επικοινωνίας. Αν δε μπορώ να μιλήσω, δίδαξε με μία άλλη μορφή επικοινωνίας (πχ. με εικόνες) ούτος ώστε να επικοινωνούμε καλύτερα και να με καταλαβαίνεις.

4. Χρειάζομαι πρόγραμμα στην καθημερινότητα μου. Οι ξαφνικές αλλαγές με ταράζουν.

Βοήθησε με να έχω ένα σταθερό πρόγραμμα στην καθημερινότητα μου, μία ρουτίνα. Όταν ξέρω τι θα κάνω λειτουργώ καλύτερα και είμαι πιο αποτελεσματικός. Ένα οπτικοποιημένο πρόγραμμα της ημέρας μου, θα με βοηθούσε πάρα πολύ. Προειδοποίησε με αν κάτι πρόκειται να αλλάξει και εξήγησε μου για να το καταλάβω. Για παράδειγμα όταν κλείνουν τα σχολεία για διακοπές ή όταν δε θα πάω στην απογευματινή μου δραστηριότητα.

5. Αντιλαμβάνομαι πιο έντονα από σένα κάποια ερεθίσματα.

Ήχοι, φώτα, γεύσεις ή μυρωδιές που για σένα θεωρούνται αποδεκτά ή εντελώς «αόρατα», για μένα μπορεί να αποτελούν επώδυνη εμπειρία. Όχι απλώς τα αντιλαμβάνομαι πολύ πιο δυνατά απ’ ότι εσύ, αλλά συχνά δε μπορώ να τα διαχειριστώ και καταλήγω σε «ανάρμοστες» συμπεριφορές. Προστάτευσε με από τέτοια περιβάλλοντα και δημιούργησε το χώρο μου πιο «φιλικό» για τις αισθήσεις μου.

6. Όταν κάνω επαναλαμβανόμενες κινήσεις (στερεοτυπίες), υπάρχει λόγος μη με διακόπτεις.

Όλοι κάνουμε επαναλαμβανόμενες κινήσεις για διάφορους λόγους. Μπορεί να βαριέμαι ή να αγχώνομαι ή να έχω συσσωρευμένη ενέργεια μέσα μου και να θέλω να την εξωτερικεύσω. Απλώς οι δικές σου επαναλαμβανόμενες κινήσεις (πχ. κάπνισμα, ανοιγοκλείσιμο ενός στυλό, στριφογύρισμα μαλλιού, κομπολόι) είναι διαφορετικές από τις δικές μου. Αν προσπαθήσεις να με σταματήσεις εκείνη την ώρα, θα βρω κάποια άλλη κίνηση πιθανόν πιο «παράλογη» για σένα. Μπορείς ωστόσο να με καθοδηγήσεις για να γίνει πιο λειτουργική. Για παράδειγμα αν μου αρέσει να πετάω πράγματα κάτω, μάθε με να τα πετάω σε ένα καλάθι.

7. Συχνά λέω φράσεις που έχω ακούσει εκείνη τη στιγμή ή πριν από λίγη ώρα. Πολλοί το ονομάζουν «ηχολαλία». Μη με σταματάς θα με βοηθήσει να αναπτύξω το λόγο και την ομιλία μου.

Όταν επαναλαμβάνω φράσεις που έχω ακούσει , στην ουσία επεξεργάζομαι το ακουστικό ερέθισμα που έχω λάβει και το παράγω λεκτικά. Μπορεί να σου φαίνεται άσκοπο αλλά εκείνη την ώρα σου δείχνω ένα τρόπο που μπορώ να εξελίξω το λόγο και την ομιλία μου. Εκμεταλλεύσου αυτή την ικανότητά μου και δίδαξέ με να αναπτύξω τον προφορικό μου λόγο.

8. Έχω συναισθήματα για τους άλλους, απλώς δε τα εκφράζω λεκτικά.

Αν δεν σου λέω «σ’ αγαπάω» ή «είμαι θυμωμένος μαζί σου», δε σημαίνει ότι δε νιώθω τίποτα, απλώς μου είναι πιο εύκολο να σου δείξω πως αισθάνομαι παρά να στο πω. Κάθε φορά που μπορεί να σε πάρω μια αγκαλιά ή μπορεί να σε αφήσω να παίξεις μαζί μου σου «λέω» πως νιώθω για σένα.

9. Σκέφτομαι διαφορετικά από σένα! Αν θες να μου μάθεις κάτι, προσπάθησε να μου το διδάξεις με βάση τον δικό μου τρόπο σκέψης και όχι το δικό σου.

Συχνά, πολλά πράγματα για σένα θεωρούνται αυτονόητα και γι’ αυτό το λόγο περιμένεις ότι θα είναι το ίδιο κατανοητά και για μένα. Προσπάθησε να καταλάβεις ότι σκεφτόμαστε με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Αν θες να μου μάθεις ή να μου εξηγήσεις πράγματα και να τα κατανοήσω, πρέπει να το κάνεις σύμφωνα με το δικό μου τρόπο σκέψης.

10. Σταμάτα να με συγκρίνεις με άλλα παιδιά και προσπάθησε να εκτιμήσεις τη διαφορετικότητα μου.

Απέφευγε να σκέφτεσαι τι δεν κάνω ή τι θα μπορούσα να κάνω και εστίασε περισσότερο σε όσα έχω καταφέρει και όσα μπορώ. Μπορεί να μη γίνω ποτέ «το παιδί της παρέας» ή ο καλύτερος μαθητής στην τάξη, αλλά με τη δική σου υποστήριξη, κατανόηση και υπομονή και με τις δικές μου διαφορετικές ικανότητες μπορώ να κατορθώσω πολύ σημαντικά πράγματα!

Koινωνικές Ιστορίες

Γράφει η Βίκυ Ασβεστά
Λογοθεραπεύτρια του Κέντρου Θεραπευτικής Παρέμβασης "ΛΕΞΗΜΑ"

Οι κοινωνικές ιστορίες εισήχθησαν το 1991, από την Carol Gray. Η ίδια εφάρμοσε αυτήν την προσέγγιση για να αντιμετωπίσει τις κοινωνικές και επικοινωνιακές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με αυτισμό.

Πρόκειται για μια  μέθοδο που καταλήγει σε ένα κείμενο με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα άτομα με αυτισμό. Μια κοινωνική ιστορία ως μέθοδος απαιτεί μελέτη και σεβασμό της οπτικής γωνίας και του τρόπου αντίληψης του ατόμου με αυτισμό. Είναι μια μικρή ιστορία με ορισμένα χαρακτηριστικά, που περιγράφει καταστάσεις ή γεγονότα, γενικές ιδέες, πολιτισμικές αντιλήψεις ή κοινωνικές δεξιότητες, με τέτοιο τρόπο, ώστε να έχει νόημα για ανθρώπους με αυτισμό. Με τη λογική αυτή, κάθε κοινωνική ιστορία απευθύνεται στις ανάγκες και προάγει την κοινωνική κατανόηση κι από τις δύο πλευρές, τόσο των ατόμων με αυτισμό, όσο κι εκείνων με τυπική ανάπτυξη, σε μία ισότιμη βάση. Συχνά, το αποτέλεσμα μια κοινωνικής ιστορίας είναι η ανανέωση της ευαισθησίας που δείχνει ο κόσμος για τα άτομα με αυτισμό και συγχρόνως η πρόοδος σε ότι αφορά τη συμπεριφορά των ίδιων των ατόμων με αυτισμό.

Μια κοινωνική ιστορία περιγράφει μια κοινωνική κατάσταση που είναι προβληματική για ένα παιδί με αυτισμό, ενώ ταυτόχρονα παρέχει οδηγίες για την εκδήλωση των κατάλληλων κοινωνικών αντιδράσεων. Ουσιαστικά, παρέχει ένα κοινωνικό σενάριο που μελετάει το παιδί με απώτερο σκοπό να μάθει πως πρέπει να αντιδράει σε μία κατάσταση που του προκαλεί άγχος, ανασφάλεια ή επιθετικότητα. Κάθε κοινωνική ιστορία είναι εξατομικευμένη και προσαρμοσμένη στις ανάγκες και το μαθησιακό επίπεδο του κάθε παιδιού.

Οι κοινωνικές ιστορίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να επισημάνουν κάποιες αλλαγές και νέες ρουτίνες στο σχολείο, στο σπίτι, για να εξηγήσουν τα αίτια της συμπεριφοράς των άλλων και να διδάξουν κοινωνικές δεξιότητες. Πιο συγκεκριμένα:

·         Προετοιμάζουν τα άτομα με αυτισμό για γεγονότα που πρόκειται να συμβούν,

·         Διδάσκουν στο άτομο νέες δεξιότητες,

·         Διδάσκουν θετικές συμπεριφορές και περιορίζουν μη επιθυμητές συμπεριφορές άγχους.

Τα θέματα που διαπραγματεύονται είναι ποικίλα και δεν υπάρχουν νόρμες που να τα περιορίζουν. Το κάθε παιδί παρουσιάζει διαφορετικές ανάγκες που μας οδηγούν στη συγγραφή μιας κοινωνικής ιστορίας.

Συνήθως δεν χρειάζεται πολύς χρόνος για να αναγνωρίσει και να προσδιορίσει ένας γονιός ή ένας επαγγελματίας μια κατάσταση στην οποία θα μπορούσε να βοηθήσει μια κοινωνική ιστορία. Για παράδειγμα, οι γονείς ,μπορεί να σημειώσουν πως το παιδί τους δυσκολεύεται στη βόλτα με το αυτοκίνητο, στο να παίζει με άλλα παιδιά, στο να βιώνει ή και να εκφράζει τα συναισθήματα του. Μερικές φορές, τα ίδια τα άτομα με αυτισμό κάνουν ερωτήσεις ή σχόλια, προσδιορίζοντας έτσι τις δύσκολες ή δυσκολονόητες καταστάσεις που μπορεί να παρερμηνευτούν. Τότε, μια ιστορία αρχίζει να γεννιέται.

Στο εκπαιδευτικό περιβάλλον, τα θέματα των κοινωνικών ιστοριών είναι τόσο διαφορετικά και ατομικά, όσο και οι μαθητές για τους οποίους γράφονται. Μπορεί να περιγράφουν δεξιότητες που καλύπτονται σε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα ή να είναι η ανάλυση ενός στόχου σε βήματα. Συχνά οι κοινωνικές ιστορίες, χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν την καθημερινότητα της τάξης και τις μεταβολές αυτής της καθημερινότητας. Για παράδειγμα μια κοινωνική ιστορία μπορεί να περιγράψει τους παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν στην ακύρωση ενός διαλείμματος, ή στην παρουσία αναπληρωτή εκπαιδευτικού. Επίσης, η σχολική καθημερινότητα εμπεριέχει προγράμματα εκδρομών και επισκέψεων, γιορτές και συγκεντρώσεις, εκπαιδεύσεις για φωτιά και σεισμό.

Οι κοινωνικές ιστορίες έχουν κι ένα άλλο ρόλο που είναι εξίσου σημαντικός και συχνά πρωταρχικός, την αναγνώριση της επιτυχίας! Κατά κανόνα, η πρώτη κοινωνική ιστορία ενός παιδιού, πρέπει να περιγράφει μια δεξιότητα ή κατάσταση στην οποία το παιδί γενικώς επιτυγχάνει και είναι χωρίς προβλήματα.  Έτσι δίνεται στο παιδί η δυνατότητα να ταυτιστεί με μία ιστορία από την αρχή ως το τέλος γιατί σε αυτήν επιτυγχάνει και πριν καταπιαστεί με μικρές ή μεγαλύτερες προκλήσεις. Εκτός αυτού, «τα γραπτά μένουν» και γνωρίζουμε πως τα γραπτά βραβεία μπορεί να έχουν μεγαλύτερο νόημα για ένα παιδί με αυτισμό σε σύγκριση με τους προφορικούς επαίνους. Με τον τρόπο αυτόν δημιουργείται μια μόνιμη καταγραφή των ικανοτήτων του παιδιού που παρέχει στο παιδί πληροφορίες που είναι σημαντικές στο να αναπτύξει ένα θετικό αυτοσυναίσθημα.

Mύθοι και αλήθειες για τον Αυτισμό

Γράφει η Αδριανή Χατζηεμμανουήλ 

Λογοθεραπεύτρια και Επιστημονική Υπεύθυνη του Κέντρου Θεραπευτικής Παρέμβασης «Λέξημα» στη Μυτιλήνη 

Τηλ επικοινωνίας: 2251055109

O Αυτισμός σύμφωνα με το DSM- V ορίζεται πλέον ως Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος και περιγράφεται από ποικίλα χαρακτηριστικά. Στις μέρες μας είναι μια λέξη που την ακούμε  όλο και πιο συχνά και η οποία συνοδεύεται με σκέψεις, ιδέες , απόψεις και εμπειρίες. Ας δούμε λοιπόν ποιοι ισχυρισμοί  από αυτούς που ακούμε αντικατοπτρίζουν την αλήθεια.

ΜΥΘΟΣ:  Οι άνθρωποι με αυτισμό έχουν νοητική υστέρηση.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Συχνά ο αυτισμός συνοδεύεται τόσο με εξαιρετικές ικανότητες όσο και με δυσκολίες. Αρκετοί άνθρωποι με αυτισμό παρουσιάζουν κανονικό ή αρκετά υψηλό δείκτη νοημοσύνης (IQ) και εξαιτίας αυτού έχουν ιδιαίτερη κλήση σε μαθηματικά, μουσική και διάφορες θετικές επιστήμες.

ΜΥΘΟΣ: Τα άτομα με αυτισμό δε θέλουν φίλους.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Αν κάποιος στο περιβάλλον σας έχει αυτισμό πιθανότατα δυσκολεύεται στην κοινωνικοποίηση του , παράγοντας που επηρεάζει σημαντικά την αλληλεπίδραση του με τους υπόλοιπους.  Μπορεί να δείχνει ντροπαλός ή μη φιλικός αλλά αυτό συμβαίνει γιατί δυσκολεύεται να μεταδώσει την ανάγκη του για επικοινωνία με τον τρόπο που το κάνετε εσείς.

ΜΥΘΟΣ: Οι άνθρωποι με αυτισμό δεν έχουν ή δεν εκφράζουν συναισθήματα .

ΑΛΗΘΕΙΑ: Ο αυτισμός δεν καθιστά το άτομο ανίκανο να νιώσει ή να εκφράσει τα συναισθήματα του , απλώς το άτομο αυτό εκφράζεται με διαφορετικό τρόπο από αυτούς που γνωρίζουμε εμείς.

ΜΥΘΟΣ: Τα άτομα με αυτισμό δεν καταλαβαίνουν τα συναισθήματα των άλλων.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Ο αυτισμός επηρεάζει την ικανότητα του ατόμου να κατανοεί τη μη λεκτική διαπροσωπική επικοινωνία. Έτσι για παράδειγμα, τα άτομα αυτά μπορεί να μην αναγνωρίζουν την «γλώσσα του σώματος» ή τον σαρκασμό , αλλά όταν τα συναισθήματα μεταδίδονται πιο αναλυτικά είναι πολύ πιο πιθανό να νιώσουν συμπάθεια ή συμπόνια για τους άλλους.

ΜΥΘΟΣ:  Οι άνθρωποι με αυτισμό που δεν έχουν προφορικό λόγο, δεν τον κατανοούν   και έχουν σοβαρή διανοητική καθυστέρηση.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Η απουσία προφορικού λόγου στα άτομα αυτά δεν αποτελεί προϋπόθεση για την ύπαρξη νοητικής υστέρησης. Οι άνθρωποι με αυτισμό μπορούν να κατανοήσουν τους υπολοίπους και να επικοινωνούν μαζί τους με εναλλακτικές μορφές επικοινωνίας που είτε έχουν διδαχθεί από λογοθεραπευτές είτε έχουν αναπτύξει από μόνοι τους (πχ. επικοινωνία μέσω εικόνων ή συμβολισμών)

ΜΥΘΟΣ: Τα άτομα με αυτισμό αποφεύγουν την βλεμματική επαφή και γίνονται αγενή σκόπιμα.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Η απουσία βλεμματικής επαφής στο στάδιο της επικοινωνίας δε θεωρείται απαραίτητα ότι είναι σημάδι αγένειας. Συχνά τα άτομα με αυτισμό το βρίσκουν πολύ δύσκολο και επίπονο να διατηρούν το βλέμμα τους στο συνομιλητή τους.

ΜΥΘΟΣ: Ο αυτισμός προκαλείται από την κακή ανατροφή του παιδιού από τους γονείς.

ΑΛΗΘΕΙΑ:  Τη δεκαετία του ’50, υπήρχε μία θεωρία που ονομαζόταν «η υπόθεση της ψυχρής μητέρας» ( Refrigerator mother Hypothesis) , η οποία υποστήριζε ότι  ο αυτισμός προκαλείται από μητέρες που ήταν ανίκανες να μεταδώσουν αγάπη και ζεστασιά στα παιδιά τους. Αυτή η θεωρία έχει καταρριφθεί εδώ και πολλά χρόνια , γύρω στα τέλη της δεκαετίας  του 70. Ο τρόπος που μεγαλώνει ένα παιδί δεν αποτελεί αιτία εμφάνισης του Αυτισμού, καθώς πρόκειται  για μία εκ γενετής κατάσταση.

ΜΥΘΟΣ: Ο αυτισμός είναι αποτέλεσμα μίας συναισθηματικής διαταραχής ή άγχους.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Ο αυτισμός είναι μία δια βίου νευροαναπτυξιακή διαταραχή. Ωστόσο πολλοί άνθρωποι με αυτισμό παρουσιάζουν συχνά διαταραχές άγχους ή συναισθηματικές διαταραχές.

ΜΥΘΟΣ:Ο αυτισμός εμφανίζεται μόνο στα αγόρια.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Ο αυτισμός μπορεί να διαγνωστεί και στα δυο φύλα (αγόρια και κορίτσια). Παρά το γεγονός αυτό, στατιστικές έρευνες έχουν δείξει ότι  στα τέσσερα παιδιά με αυτισμό τα τρία είναι αγόρια. Επίσης σύμφωνα με έρευνα που έχει διεξάγει η NAS  ( National Autistic Society) το 2012, ισχυρίζεται ότι είναι δυσκολότερο να δοθεί διάγνωση στα κορίτσια.

ΜΥΘΟΣ: Μπορεί να διαγνωστεί κάποιος με αυτισμό μόνο κατά την παιδική ηλικία.

ΑΛΗΘΕΙΑ:  Η διάγνωση αυτισμού μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε ηλικία, καθώς όπως προαναφέρθηκε είναι μια δια βίου διαταραχή.  Η διάγνωση μπορεί να βοηθήσει το άτομο να κατανοήσει γιατί αισθάνεται διαφορετικά από τους υπόλοιπους . Ωστόσο κάποιοι άνθρωποι ζούνε με αυτισμό για όλη τους τη ζωή χωρίς να έχουν διαγνωστεί.

ΜΥΘΟΣ: Ο αυτισμός είναι μόνο μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή και δεν συνυπάρχει με άλλες διαταραχές ή δυσκολίες.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Έρευνες έχουν δείξει ότι πολλοί άνθρωποι με αυτισμό μπορεί να παρουσιάζουν και γαστροεντερικές δυσκολίες, τροφικές ευαισθησίες  και άλλες αλλεργίες. Επίσης ο αυτισμός ενδέχεται να συνυπάρχει  με διαταραχές όπως Σύνδρομο Down, Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ), επιληψίες ή μαθησιακές δυσκολίες.

ΜΥΘΟΣ: Οι άνθρωποι με αυτισμό είναι όλοι ίδιοι.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Ο αυτισμός είναι μια διαταραχή ο οποίος περιγράφεται από ένα  ευρύ φάσμα που περικλείει  πολλά διαφορετικά χαρακτηριστικά (γι’ αυτό και ορίζεται ως Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος ή ΔΑΦ). Το να ξέρουμε ένα άτομο με αυτισμό σημαίνει αυτό ακριβώς «ξέρουμε ΕΝΑ άτομο με αυτισμό». Οι δυσκολίες ή οι ικανότητες αυτού του ατόμου δεν είναι ενδεικτικές για την σκιαγράφηση ενός άλλου ανθρώπου με αυτισμό.

ΜΥΘΟΣ: Τα χαρακτηριστικά του αυτισμού που παρουσιάζουν κάποιοι άνθρωποι είναι παροδικά και με το χρόνο θα εξαφανιστούν.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Έρευνες έχουν δείξει ότι ο αυτισμός πηγάζει από βιολογικούς και γενετικούς παράγοντες που επηρεάζουν την εγκεφαλική ανάπτυξη και είναι μία δια βίου κατάσταση. Ωστόσο έχει αποδειχτεί ότι η έγκαιρη παρέμβαση από επαγγελματίες υγείας μπορεί να βελτιώσει αρκετά το επίπεδο ανάπτυξης του ατόμου με αυτισμό.

ΜΥΘΟΣ: Τα  στατιστικά εμφάνισης του αυτισμού αυξάνονται σταθερά τα τελευταία 40 χρόνια.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Ο βαθμός εμφάνισης του αυτισμού έχει αυξηθεί κατά 600% τα τελευταία 20 χρόνια. Το 1975 έρευνα έδειξε ότι  1 στις 1.500 γεννήσεις ήταν παιδί με αυτισμό ενώ το 2009 η αναλογία είχε αλλάξει σε  1 στις 110 γεννήσεις . Σήμερα επιδημιολογικές έρευνες στην Αμερική αναφέρουν ότι 1 στις 88 γεννήσεις διαγιγνώσκονται με αυτισμό.

ΜΥΘΟΣ: Όλα τα παιδιά με αυτισμό πηγαίνουν σε ειδικό σχολείο.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Τα περισσότερα παιδιά με αυτισμό φοιτούν σε σχολείο γενικής εκπαίδευσης είτε με τη βοήθεια παράλληλης στήριξης είτε χωρίς αυτήν. Ωστόσο παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού και παρουσιάζουν χαμηλό επίπεδο λειτουργικότητας φοιτούν σε σχολείο ειδικής εκπαίδευσης , προκειμένου να λάβουν την εκπαίδευση με διαφορετικό τρόπο που θα είναι περισσότερο κατανοητός για τα ίδια.

ΜΥΘΟΣ: Τα άτομα με αυτισμό είναι ανίκανα να εργαστούν.

ΑΛΗΘΕΙΑ:  Στις μέρες μας υπάρχουν μεγάλες προσδοκίες για την επαγγελματική αποκατάσταση των ατόμων με αυτισμό. Υπάρχουν φορείς που στηρίζουν τα άτομα αυτά τόσο στην εκπαίδευσή τους  σε κάποια σχολή όσο και στην επαγγελματική τους αποκατάσταση με απώτερο σκοπό την αυτονομία και ανεξαρτησία τους.  

ΜΥΘΟΣ: Οι άνθρωποι με αυτισμό δεν θα μπορούν να επιτύχουν τίποτα στη ζωή τους.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Κάποιοι από τους πιο επιτυχημένους και δημιουργικούς ανθρώπους στο κόσμο   θεωρείται ότι είχαν αυτισμό, όπως ο Μότσαρτ και ο Νιούτον. Τα άτομα με αυτισμό μπορεί  να παρουσιάζουν επίπεδα συγκέντρωσης , αξιοπιστίας και ακρίβειας ανώτερα από  ότι διαθέτουν οι υπόλοιποι άνθρωποι.

Πηγές: www.autismspeaks.org

             www.autism.org.uk