Σχολικές προτάσεις για παιδιά που αντιμετωπίζουν θέματα όρασης

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Παρακάτω σου παραθέτω σχολικές προτάσεις και υποστηρικτικές πρακτικές για παιδιά με προβλήματα όρασης (μερική ή ολική απώλεια), ώστε να συμμετέχουν ισότιμα στη σχολική ζωή.

🎯 1. Παιδαγωγικές Προσαρμογές

• ✅ Προφορικές οδηγίες να δίνονται ξεκάθαρα και με υπομονή.

• ✅ Χρήση ανάγλυφου υλικού, braille, μεγάλων γραμμάτων ή ψηφιακών βοηθημάτων (ανάλογα με το παιδί).

• ✅ Παροχή περισσότερου χρόνου σε εργασίες/διαγωνίσματα.

• ✅ Αντικατάσταση οπτικών δραστηριοτήτων με ακουστικές ή απτικές.

🧰 2. Τεχνικά Μέσα και Υποστηρικτικά Εργαλεία

• 🖥️ Μεγεθυντές οθόνης ή λογισμικά ανάγνωσης κειμένου (π.χ. JAWS, NVDA).

• 🔊 Ηχητικά βιβλία ή ηλεκτρονικά έγγραφα προσβάσιμα με screen readers.

• 🖨️ Εκτυπώσεις με μεγάλο μέγεθος γραμματοσειράς (τουλάχιστον 18–20 pt) η εξειδικευμένα σχολικά βιβλία

• 🟠 Braille εκτυπωτές (αν ο μαθητής διαβάζει Braille).

• 🎧 Ακουστικά για την παρακολούθηση περιεχομένου με αφήγηση.

🪑 3. Περιβαλλοντικές Προσαρμογές

• ✔️ Τοποθέτηση του παιδιού κοντά στον πίνακα (αν βλέπει μερικώς).

• ✔️ Σταθερός και ασφαλής προσανατολισμός μέσα στην τάξη (οργάνωση θρανίων, χωρίς εμπόδια).

• ✔️ Καλή φωτιστική υποστήριξη – ούτε πολύ σκοτεινά, ούτε έντονο φως.

• ✔️ Αποφυγή θορύβων και περιττών μετακινήσεων που μπερδεύουν τον προσανατολισμό και αν είναι εφικτό η αίθουσα να είναι σε ισόγειο. 
  
  

🤝 4. Κοινωνική και Συναισθηματική Υποστήριξη

• 📚 Ενημέρωση της τάξης (με έγκριση της οικογένειας) για τη δυσκολία, με στόχο την ευαισθητοποίηση και την αποδοχή.

• 🧠 Συνεργασία με ειδικό παιδαγωγό, σχολικό ψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό.

• 👫 Δημιουργία ομάδων υποστήριξης και συμμαθητών-βοηθών.

• 🧩 Συμμετοχή σε όλες τις σχολικές δραστηριότητες – με προσαρμογές όπου χρειάζεται.

👨‍🏫 5. Συνεργασία με Ειδικούς & Φορείς

• 🔗 Συνεργασία με το ΚΕΔΑΣΥ, τους ειδικούς εκπαιδευτικούς, και δομές όπως το Εθνικό Κέντρο Τυφλών ή το Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών (ΚΕΑΤ).

• ✍️ Εκπόνηση εξατομικευμένου εκπαιδευτικού προγράμματος (ΕΕΠ).

📌 Σημείωση

Κάθε παιδί με προβλήματα όρασης έχει διαφορετικές ανάγκες: άλλοι βλέπουν λίγο, άλλοι καθόλου, άλλοι προτιμούν απτικά υλικά, άλλοι ακουστικά. Η συνεργασία με το ίδιο το παιδί και την οικογένεια είναι ο πιο αξιόπιστος οδηγός.

Πως μπορεί ένας μαθητής να ακολουθήσει τους σχολικούς κανόνες στο Γυμνάσιο;

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Στο γυμνάσιο, οι μαθητές βρίσκονται σε μια μεταβατική ηλικία (συνήθως 12–15 ετών), όπου αρχίζουν να διεκδικούν περισσότερη αυτονομία, αλλά ταυτόχρονα χρειάζονται σαφή πλαίσια και καθοδήγηση. Για να ακολουθήσει ένας μαθητής τους κανόνες στο γυμνάσιο, είναι σημαντικό να ενισχύσουμε τόσο την κατανόηση της σημασίας των κανόνων όσο και την εσωτερική του πειθαρχία.

✅ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ για το πώς μπορεί να ακολουθήσει κανόνες στο γυμνάσιο:

1. Κατανόηση των κανόνων και του σκοπού τους

• Συζήτηση για το “γιατί υπάρχουν οι κανόνες” – όχι ως “απαγορεύσεις”, αλλά ως τρόποι να λειτουργεί σωστά μια κοινότητα.

• Παρουσίαση με παραδείγματα από την καθημερινότητα (π.χ. “Αν όλοι μιλούσαμε ταυτόχρονα, θα μπορούσαμε να μάθουμε;”).

2. Ανάληψη ευθύνης

• Ενθάρρυνση του μαθητή να αναγνωρίζει τις συνέπειες της συμπεριφοράς του.

• Ενίσχυση αυτοκριτικής σκέψης με ερωτήσεις όπως:
  ➤ “Πώς ένιωσαν οι άλλοι όταν έκανα αυτό;”
  ➤ “Τι θα μπορούσα να κάνω διαφορετικά;”

3. Καθορισμός προσωπικών στόχων

• Ο μαθητής μπορεί να θέσει μικρούς, προσωπικούς στόχους, όπως:
  ✔ Να μην αργώ στο μάθημα
  ✔ Να σηκώνω το χέρι για να μιλήσω
  ✔ Να ολοκληρώνω τις εργασίες στην ώρα τους

4. Συμμετοχή στη διαμόρφωση των κανόνων

• Αν επιτρέπεται, εμπλοκή των μαθητών στη δημιουργία κανόνων τάξης. Όταν οι μαθητές νιώθουν ότι έχουν λόγο, σέβονται περισσότερο τους κανόνες.

5. Καθημερινή υπενθύμιση με θετικό τρόπο

• Π.χ. πίνακας τάξης με θετικά μηνύματα:
  ✔ “Σέβομαι τον χώρο και τους ανθρώπους”
  ✔ “Συνεργάζομαι με την ομάδα μου”

6. Υποστήριξη από εκπαιδευτικούς και γονείς

• Συστηματική συνεργασία σχολείου-οικογένειας.

• Ξεκάθαρη και κοινή στάση απέναντι σε παραβάσεις κανόνων.

7. Μοντέλο σωστής συμπεριφοράς

• Ο ίδιος ο εκπαιδευτικός ή οι μεγαλύτεροι μαθητές λειτουργούν ως πρότυπα.

• Δείξε σεβασμό και συνέπεια, και ο μαθητής θα το μιμηθεί.

Θυμηθείτε πως σε αυτές τις ηλικίες είναι σημαντικά τα παιχνίδια ρόλων!!

Θαύματα σίγουρα δεν γίνονται αλλά όλοι μαζί μπορούμε να βάλουμε ένα λιθαράκι

Η Δυσλεξία επηρεάζει τα μαθηματικά;

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Ναι, η δυσλεξία μπορεί να επηρεάσει τα μαθηματικά, αν και δεν επηρεάζει όλους τους ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο. Η κύρια δυσκολία της δυσλεξίας σχετίζεται με τη γλώσσα (ανάγνωση, γραφή, ορθογραφία), όμως μπορεί να επηρεάσει και τα μαθηματικά μέσα από διάφορες πτυχές, κυρίως όταν τα μαθηματικά απαιτούν γλωσσική κατανόηση ή μνήμη.

Πώς η δυσλεξία επηρεάζει τα μαθηματικά:

1. Ανάγνωση και κατανοήση προβλημάτων κειμένου: Τα προβλήματα π.χ. «Η Μαρία έχει 3 μήλα...» μπορεί να είναι δύσκολα λόγω της ανάγνωσης και της κατανόησής  τους.

2. Μνήμη εργασίας: Οι μαθητές με δυσλεξία συχνά έχουν δυσκολίες στη συγκράτηση πληροφοριών στο μυαλό τους για μικρό χρονικό διάστημα, κάτι που επηρεάζει διαδικασίες όπως η εκτέλεση βημάτων σε μια αριθμητική πράξη ή το να μάθουν την προπαίδεια.

3. Διαχείριση συμβόλων: Τα μαθηματικά περιλαμβάνουν σύμβολα, αριθμούς και τύπους. Η δυσκολία στην αναγνώριση ή αντιστροφή τους (όπως το 6 με το 9, ή το + με το x) μπορεί να προκαλέσει σύγχυση.

4. Οργάνωση στον χώρο: Ορισμένα παιδιά με δυσλεξία έχουν και δυσκολίες στον προσανατολισμό στον χώρο, κάτι που δυσκολεύει την κατανόηση γραφημάτων, πινάκων ή τη σωστή στοίχιση αριθμών.

5. Ορολογία: Οι μαθηματικοί όροι μπορεί να είναι δύσκολοι στην κατανόηση ή απομνημόνευση (π.χ. διαιρέτης, πηλίκο).

6. Σύγχυση στις λογικομαθηματικές έννοιες: Μπορεί τα παιδιά να μπερδεύονται σε έννοιες όπως αριστερά-δεξιά, πάνω-κάτω.
   
   

Όχι όλοι οι μαθητές με δυσλεξία έχουν δυσκολία στα μαθηματικά

Κάποιοι μαθητές με δυσλεξία έχουν ισχυρές οπτικοχωρικές ή λογικομαθηματικές ικανότητες και μπορεί να τα πάνε πολύ καλά στα μαθηματικά, ειδικά όταν δεν απαιτείται έντονη γλωσσική επεξεργασία.

Ποιοτικός χρόνος ανάμεσα σε παιδί-γονέα το Καλοκαίρι

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Ας ξεκινήσουμε καταρχάς με το τι σημαίνει ποιοτικός χρόνος

Τι σημαίνει "ποιοτικός χρόνος";

Δεν είναι η ποσότητα αλλά:

• Η εστιασμένη προσοχή (χωρίς περισπασμούς)

• Η συναισθηματική διαθεσιμότητα

• Η αυθεντική συμμετοχή

• Η ευχαρίστηση και των δύο πλευρών

Ο ποιοτικός χρόνος ανάμεσα σε γονέα και παιδί κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για ενίσχυση του δεσμού, ανάπτυξη εμπιστοσύνης και δημιουργία θετικών αναμνήσεων. Το καλοκαίρι, με τον πιο χαλαρό ρυθμό και την άφθονη ηλιοφάνεια, προσφέρει πολλές δυνατότητες για ουσιαστική σύνδεση.

Ιδέες για Ποιοτικό Χρόνο το Καλοκαίρι:

1. Κοινές δραστηριότητες στη φύση

• Εκδρομές στη θάλασσα ή το βουνό

• Περίπατοι ή ποδηλατάδες σε πάρκο

• Πικ νικ με παιχνίδια (μπάλα, φρίσμπι, χαρταετό)

2. Μάθηση μέσα από το παιχνίδι

• Μάθετε κάτι νέο μαζί (π.χ. βασική μαγειρική, κηπουρική, μουσικό όργανο)

• Δραστηριότητες STEM στο σπίτι (π.χ. μικρά πειράματα)

• Ανάγνωση βιβλίων και κουβέντα γύρω από αυτά

3. Οικογενειακές ρουτίνες με νόημα

• Μαγειρεύετε μαζί καθημερινά έστω ένα γεύμα

• Εβδομαδιαία βραδιά επιτραπέζιων παιχνιδιών ή κινηματογράφου

• Κοινός προγραμματισμός για μικρές καλοκαιρινές αποδράσεις

4. Συζήτηση και παρουσία

• Αφιέρωση έστω 20-30 λεπτών καθημερινά χωρίς κινητό/οθόνες, μόνο για κουβέντα

• Άκουσμα με ενσυναίσθηση, χωρίς διδακτικό τόνο

• Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης μέσα από επιβράβευση

Ακόμα και απλές στιγμές, όπως το να φτιάχνετε μαζί παγωτό ή να χαζεύετε τα αστέρια το βράδυ, μπορούν να μείνουν χαραγμένες στη μνήμη του παιδιού και να ενισχύσουν τη σχέση σας.

Επιτραπέζια παιχνίδια για Καλοκαίρι

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

 Το καλοκαίρι είναι η τέλεια εποχή για να παίξουν τα παιδιά επιτραπέζια – στο εξοχικό, στην παραλία, στο σπίτι ή στο κάμπινγκ. Ακολουθούν προτάσεις χωρισμένες ανά ηλικία, με βάση τη διασκέδαση, την αντοχή στη ζέστη και την απλότητα:

🌞 Για Παιδιά 3–6 ετών

Απλά, με εικόνες, συνεργασία και λίγο... τύχη.

• Καλοκαιρινές Εκδοχές του "Μήλο Μήλο" (παιχνίδια μνήμης με ζώα ή φρούτα)
  

• Animal Upon Animal – Στοίβαγμα ζώων με ισορροπία (χειρονακτική δεξιότητα)

• First Orchard (HABA) – Συνεργατικό, με μεγάλα, ασφαλή κομμάτια

• Outfoxed! – Πρώτο παιχνίδι μυστηρίου τύπου “Clue” για μικρούς ντετέκτιβ

• Little Cooperation (Djeco) – Συνεργατικό και πολύ όμορφα σχεδιασμένο

🏝️ Για Παιδιά 6–9 ετών

Πιο διαδραστικά, με στρατηγική, τύχη και… γέλιο.

• Uno – Από τα κλασικά και λατρεμένα!

• Dobble / Spot It! – Γρήγορο παιχνίδι παρατηρητικότητας

• Rhino Hero – Χτίζεις ουρανοξύστες με κάρτες. Ισορροπία και γέλιο!

• Who Did It? – Ζωάκια που… κατηγορούν το ένα το άλλο για «ατυχήματα»

• Sleeping Queens – Απλό, φανταστικό και με μαθηματικά στοιχεία

🐠 Για Παιδιά 9+

Πιο σύνθετα, για παρέες ή οικογένεια.

• Kingdomino – Δημιουργία βασιλείου με απλό tile-placement

• Zombie Kidz Evolution – Συνεργατικό, με εξελικτικό χαρακτήρα (legacy)

• The Magic Labyrinth – Κρυφοί λαβύρινθοι και μαγνητάκια!

• Happy Salmon – Σούπερ γρήγορο και γεμάτο φωνές και κίνηση

• Labyrinth (Ravensburger) – Κλασικό παιχνίδι λαβυρίνθου με πανέμορφα γραφικά

Φορητά / Για Διακοπές

Μικρά, ελαφριά, και εύκολα στη μεταφορά:

• Story Cubes – Ζάρια που δημιουργούν ιστορίες

• Uno Flip / Uno Junior

• Dobble (σε τενεκεδάκι)

• Sushi Go! – Παιχνίδι καρτών με πιατάκια σούσι

Καλή διασκέδαση!!

Προτάσεις για παιδιά με προβλήματα ακοής στο σχολείο

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

 Η υποστήριξη μαθητών με προβλήματα ακοής στο σχολείο είναι ζωτικής σημασίας για την ισότιμη συμμετοχή τους στη μαθησιακή διαδικασία. Ακολουθούν στοχευμένες προτάσεις σε τέσσερις άξονες: παιδαγωγικές, περιβαλλοντικές, τεχνολογικές και κοινωνικές παρεμβάσεις.

✅ 1. Παιδαγωγικές προσαρμογές

• Καθαρός προφορικός λόγος από τον εκπαιδευτικό, με καλή άρθρωση και ρυθμό.

• Οπτικά βοηθήματα (π.χ. διαγράμματα, εικόνες, βίντεο με υπότιτλους).

• Καθαρές οδηγίες στον πίνακα ή σε έντυπο – ενίσχυση της πληροφορίας και οπτικά.

• Χρήση νοηματικής (αν γνωρίζει ο μαθητής) ή διερμηνέα, όπου χρειάζεται.

• Ομαδικές εργασίες με καθαρή δομή, ώστε να μη χάνεται η πληροφορία.

✅ 2. Περιβαλλοντικές ρυθμίσεις

• Ο μαθητής να κάθεται κοντά στον εκπαιδευτικό, σε θέση που να βλέπει χείλη και πρόσωπο.

• Καλή ακουστική του χώρου (μείωση θορύβων, κουρτίνες, μοκέτες).

• Καλός φωτισμός, ώστε να φαίνεται καθαρά το πρόσωπο και οι εκφράσεις του ομιλητή.

• Χρήση πίνακα αντί φωνητικών οδηγιών σε θορυβώδες περιβάλλον.

✅ 3. Τεχνολογικά μέσα

• Ακουστικά βαρηκοΐας ή κοχλιακά εμφυτεύματα (όπου υπάρχουν).

• FM σύστημα (μικρόφωνο στον εκπαιδευτικό – ήχος απευθείας στο ακουστικό του παιδιού).

• Υποτιτλισμένα βίντεο ή εφαρμογές φωνής–κειμένου.

• Χρήση tablets ή φορητού υπολογιστή για καταγραφή σημειώσεων.

✅ 4. Κοινωνική & ψυχολογική στήριξη

• Ενημέρωση συμμαθητών με σκοπό την αποδοχή και συμπερίληψη.

• Ψυχοκοινωνική υποστήριξη από κοινωνικό λειτουργό ή σχολικό ψυχολόγο.

• Συνεργασία με οικογένεια, ΚΕΔΑΣΥ και ειδικούς (π.χ. λογοθεραπευτές, ωτορινολαρυγγολόγους).

• Πρόληψη φαινομένων αποκλεισμού ή χλευασμού

Ενσυναίσθηση: 6 δραστηριότητες που την εξελίσσουν στα παιδιά

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Καλημέρα και καλή εβδομάδα... 

Σήμερα θα προτείνουμε 6 δραστηριότητες που ενισχύουν την ενσυναίσθηση

και μπορούν να πραγματοποιηθούν εντός τάξης αλλά και στην οικογένεια ή με παιδιά φίλων. 

Ας ξεκινήσουμε!!

1. Το παπούτσι του άλλου

• Περιγραφή: Κάθε παιδί παίρνει έναν φανταστικό ρόλο (π.χ. συμμαθητής με δυσκολία στην ανάγνωση, νέο παιδί, μαθητής με πρόβλημα ακοής).

• Ερώτηση: «Πώς νομίζεις ότι νιώθει; Τι θα ήθελε από εσένα;»

• Στόχος: Να φανταστούν πώς είναι να είσαι στη θέση κάποιου άλλου.

2. Ιστορίες με συναισθήματα

• Διαβάζετε ή αφηγείστε μικρές ιστορίες όπου πρωταγωνιστούν παιδιά με διάφορα συναισθήματα (λυπημένα, φοβισμένα, χαρούμενα).

• Στη συνέχεια, συζητήστε πώς θα μπορούσαν οι άλλοι να βοηθήσουν ή να αντιδράσουν.

• Μπορεί να γίνει και σε ομάδες.

3. Το κουτί των συναισθημάτων

• Φτιάξτε ένα κουτί με καρτέλες που γράφουν συναισθήματα (χαρά, λύπη, θυμός, φόβος, απορία κτλ.).

• Κάθε παιδί τραβάει μία καρτέλα και μοιράζεται μια φορά που ένιωσε έτσι.

• Οι άλλοι ακούν προσεκτικά και λένε πώς θα βοηθούσαν.

4. Παιχνίδι ρόλων – «Τι θα έκανες αν…»

• Προσομοιώστε καταστάσεις όπου κάποιος νιώθει αποκλεισμένος, στεναχωρημένος ή δυσκολεύεται.

• Ζητήστε από τα παιδιά να προτείνουν λύσεις ή να παίξουν ρόλους βοηθών.

5. Ημερολόγιο καλοσύνης

• Κάθε μέρα ή εβδομάδα τα παιδιά γράφουν σε ένα ημερολόγιο μια πράξη καλοσύνης ή βοήθειας που έκαναν ή δέχτηκαν.

• Μετά μοιράζονται τις εμπειρίες τους .

6. Κατασκευή «Το δέντρο της ενσυναίσθησης»

• Σχεδιάστε ένα μεγάλο δέντρο σε χαρτόνι.

• Κάθε παιδί γράφει σε ένα φύλλο μια πράξη καλοσύνης ή μια σκέψη που δείχνει κατανόηση για τους άλλους.

• Κολλούν τα φύλλα στο δέντρο, δημιουργώντας μια όμορφη «συλλογή».