Φωνολογική ενημερότητα: Η αξία της και παραδείγματα

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Η φωνολογική ενημερότητα είναι η ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίζει και να χειρίζεται τους ήχους της ομιλίας, όπως τις συλλαβές, τα φωνήματα και την ομοιοκαταληξία. Είναι βασική δεξιότητα για την ανάπτυξη της ανάγνωσης και της γραφής. Ακολουθούν 5 λόγοι για τους οποίους είναι σημαντική:

 1. Βασικό θεμέλιο για την ανάγνωση

Η φωνολογική ενημερότητα βοηθά τα παιδιά να κατανοήσουν ότι οι λέξεις αποτελούνται από μικρότερα τμήματα (ήχους), κάτι απαραίτητο για τη φωνητική αποκωδικοποίηση των λέξεων κατά την ανάγνωση.

 2. Ενισχύει την ορθογραφία

Η κατανόηση των φωνημάτων βοηθά τους μαθητές να αναλύουν πώς γράφονται οι λέξεις, αναγνωρίζοντας τις σχέσεις ήχου-γράμματος.

3. Προγνωστικός δείκτης αναγνωστικών δεξιοτήτων

Η φωνολογική ενημερότητα αποτελεί έναν από τους πιο ισχυρούς προγνωστικούς παράγοντες για την επιτυχία στην ανάγνωση στις πρώτες τάξεις του δημοτικού.

4. Υποστηρίζει την ακουστική μνήμη και προφορικό λόγο

Η φωνολογική ενημερότητα ενισχύει τη φωνολογική μνήμη και τη γλωσσική κατανόηση, διευκολύνοντας την αποθήκευση και επεξεργασία λεκτικών πληροφοριών.

Παρακάτω θα βρεις παραδείγματα ασκήσεων φωνολογικής ενημερότητας κατάλληλα για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας, οργανωμένα ανά επίπεδο δυσκολίας:

1. Δραστηριότητες επίγνωσης λέξεων (εύκολο)

Στόχος: Να κατανοήσουν τα παιδιά ότι οι προτάσεις αποτελούνται από λέξεις.

• ✂️ Κόβω προτάσεις σε λέξεις
  Δίνουμε μια πρόταση (π.χ. "Ο Νίκος παίζει μπάλα") και τα παιδιά χτυπούν παλαμάκια για κάθε λέξη.
  Πόσες λέξεις έχει; (4)

• 🎲 Παιχνίδι με εικόνες
  Δείχνουμε εικόνες αντικειμένων και ζητάμε: "Τι βλέπεις;" — "Ένα κόκκινο μήλο." Ρωτάμε: Πόσες λέξεις είπες;

2. Δραστηριότητες συλλαβικής επίγνωσης

Στόχος: Να εντοπίζουν τις συλλαβές των λέξεων.

• 👏 Χτυπώ παλαμάκια ανά συλλαβή
  Π.χ. για τη λέξη "καρέκλα" – 3 παλαμάκια: κα – ρέ – κλα.

• 🧩 Σύνθεση λέξεων
  Λέμε τις συλλαβές αργά: "πα – πού – τσι" και τα παιδιά βρίσκουν τη λέξη: παπούτσι.

 3. Δραστηριότητες φωνημικής επίγνωσης (πιο σύνθετο)

Στόχος: Να αναγνωρίζουν φωνήματα (ήχους) μέσα στις λέξεις.

• 🎯 Ποιο γράμμα ακούς πρώτο;
  Π.χ. "Ποιο είναι το πρώτο γράμμα στη λέξη 'μάτι';" → /μ/

• 🔄 Αντικατάσταση ήχου
  Π.χ. "Αν στη λέξη 'φως' αλλάξουμε το /φ/ με /δ/, τι λέξη έχουμε;" → δως

• 🧠 Ομοιοκαταληξία
  Π.χ. "Τι κάνει ρίμα με 'γάτα';" → πατάτα, σαλάτα (ή λένε αν κάνει ρίμα ή όχι)

 4. Παιχνίδια – Δραστηριότητες

• 🎲 "Λέξη-Κυνήγι"
  Ζητάμε να βρουν μέσα στο σπίτι 3 αντικείμενα που ξεκινούν με το /κ/.

• 🎵 Τραγούδια και ποιηματάκια με ρίμα
  Π.χ. "Πάνω στο τραπέζι κάθεται μια φέτα / τυρί που το τρώει μια ... γάτα!"

• 🐒 "Φωνολογικός παπαγάλος"
  Λέμε μια λέξη χωρισμένη σε φωνήματα (π.χ. /σ/-/κ/-/ι/) και τα παιδιά "ξαναλένε" τη σωστή λέξη: σκί.

Καλή διασκέδαση!

Η Δυσλεξία επηρεάζει τα μαθηματικά;

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Ναι, η δυσλεξία μπορεί να επηρεάσει τα μαθηματικά, αν και δεν επηρεάζει όλους τους ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο. Η κύρια δυσκολία της δυσλεξίας σχετίζεται με τη γλώσσα (ανάγνωση, γραφή, ορθογραφία), όμως μπορεί να επηρεάσει και τα μαθηματικά μέσα από διάφορες πτυχές, κυρίως όταν τα μαθηματικά απαιτούν γλωσσική κατανόηση ή μνήμη.

Πώς η δυσλεξία επηρεάζει τα μαθηματικά:

1. Ανάγνωση και κατανοήση προβλημάτων κειμένου: Τα προβλήματα π.χ. «Η Μαρία έχει 3 μήλα...» μπορεί να είναι δύσκολα λόγω της ανάγνωσης και της κατανόησής  τους.

2. Μνήμη εργασίας: Οι μαθητές με δυσλεξία συχνά έχουν δυσκολίες στη συγκράτηση πληροφοριών στο μυαλό τους για μικρό χρονικό διάστημα, κάτι που επηρεάζει διαδικασίες όπως η εκτέλεση βημάτων σε μια αριθμητική πράξη ή το να μάθουν την προπαίδεια.

3. Διαχείριση συμβόλων: Τα μαθηματικά περιλαμβάνουν σύμβολα, αριθμούς και τύπους. Η δυσκολία στην αναγνώριση ή αντιστροφή τους (όπως το 6 με το 9, ή το + με το x) μπορεί να προκαλέσει σύγχυση.

4. Οργάνωση στον χώρο: Ορισμένα παιδιά με δυσλεξία έχουν και δυσκολίες στον προσανατολισμό στον χώρο, κάτι που δυσκολεύει την κατανόηση γραφημάτων, πινάκων ή τη σωστή στοίχιση αριθμών.

5. Ορολογία: Οι μαθηματικοί όροι μπορεί να είναι δύσκολοι στην κατανόηση ή απομνημόνευση (π.χ. διαιρέτης, πηλίκο).

6. Σύγχυση στις λογικομαθηματικές έννοιες: Μπορεί τα παιδιά να μπερδεύονται σε έννοιες όπως αριστερά-δεξιά, πάνω-κάτω.
   
   

Όχι όλοι οι μαθητές με δυσλεξία έχουν δυσκολία στα μαθηματικά

Κάποιοι μαθητές με δυσλεξία έχουν ισχυρές οπτικοχωρικές ή λογικομαθηματικές ικανότητες και μπορεί να τα πάνε πολύ καλά στα μαθηματικά, ειδικά όταν δεν απαιτείται έντονη γλωσσική επεξεργασία.

6 Μύθοι για τις μαθησιακές δυσκολίες

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Υπάρχουν πολλοί μύθοι γύρω από τις μαθησιακές δυσκολίες, οι οποίοι συχνά οδηγούν σε παρεξηγήσεις και στερεότυπα. Ακολουθούν μερικοί από τους πιο συνηθισμένους:

1.Οι μαθησιακές δυσκολίες συνδέονται με χαμηλή νοημοσύνη

Μύθος: Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες δεν είναι έξυπνα.
Αλήθεια: Οι μαθησιακές δυσκολίες δεν σχετίζονται με τη νοημοσύνη. Άτομα με δυσλεξία, δυσαριθμησία ή άλλες δυσκολίες μπορούν να είναι ιδιαίτερα έξυπνα και δημιουργικά.

2. Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες είναι τεμπέλικα

Μύθος: Αν προσπαθούσαν περισσότερο, θα τα κατάφερναν.
Αλήθεια: Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες συχνά προσπαθούν περισσότερο από τους συνομηλίκους τους, αλλά χρειάζονται ειδικές στρατηγικές μάθησης.

3. Οι μαθησιακές δυσκολίες ξεπερνιούνται με την ηλικία

Μύθος: Όταν μεγαλώσουν, θα μάθουν να διαβάζουν και να γράφουν κανονικά.
Αλήθεια: Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι δια βίου καταστάσεις. Με σωστή υποστήριξη, οι άνθρωποι μπορούν να αναπτύξουν στρατηγικές για να διαχειριστούν τις προκλήσεις τους.

4. Η δυσλεξία σημαίνει ότι το παιδί απλά μπερδεύει τα γράμματα

Μύθος: Η δυσλεξία είναι απλώς η αντιστροφή γραμμάτων, όπως το "β" με το "δ".
Αλήθεια: Η δυσλεξία είναι μια σύνθετη γλωσσική δυσκολία που επηρεάζει την ανάγνωση, την ορθογραφία και τη γραπτή έκφραση, όχι μόνο την αναγνώριση γραμμάτων.

5. Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι σπάνιες

Μύθος: Μόνο λίγα παιδιά έχουν μαθησιακές δυσκολίες.
Αλήθεια: Εκτιμάται ότι περίπου 10-15% των παιδιών έχουν κάποια μορφή μαθησιακής δυσκολίας.

6. Οι μαθησιακές δυσκολίες προκαλούνται από κακή διδασκαλία ή αμέλεια

Μύθος: Αν οι γονείς ή οι δάσκαλοι προσπαθούσαν περισσότερο, το παιδί δεν θα είχε πρόβλημα.
Αλήθεια: Οι μαθησιακές δυσκολίες έχουν νευρολογική βάση και δεν προκαλούνται από εξωτερικούς παράγοντες.

Η κατανόηση και η αποδόμηση αυτών των μύθων είναι κρίσιμη για τη σωστή υποστήριξη των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες.

Προβλήματα λόγου και μαθησιακές δυσκολίες: Μια διαδρομή παράλληλη

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Τα προβλήματα λόγου και ομιλίας και οι μαθησιακές δυσκολίες είναι δύο διαφορετικές κατηγορίες δυσκολιών που μπορεί να αντιμετωπίζουν τα παιδιά, αλλά συχνά συνδέονται μεταξύ τους.

Πώς σχετίζονται μεταξύ τους;

📌 Τα παιδιά με προβλήματα λόγου συχνά δυσκολεύονται στην ανάγνωση και τη γραφή, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε μαθησιακές δυσκολίες.
📌 Οι μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα επεξεργασίας της γλώσσας, προκαλώντας φτωχό λεξιλόγιο ή αδυναμία διατύπωσης σκέψεων.
📌 Η καθυστερημένη γλωσσική ανάπτυξη μπορεί να αποτελεί προειδοποιητικό σημάδι μαθησιακών δυσκολιών.

Ποιες είναι όμως οι ομοιότητες:

Επηρεάζουν τη σχολική επίδοση : Και οι δύο καταστάσεις μπορεί να δυσκολέψουν το παιδί στην επικοινωνία, την κατανόηση και την έκφραση σκέψεων.
Μπορεί να συνυπάρχουν : Πολλά παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες έχουν και διαταραχές λόγου ή ομιλίας.
Χρειάζονται έγκαιρη διάγνωση : Και στις δύο περιπτώσεις, η έγκαιρη παρέμβαση είναι κρίσιμη για τη βελτίωση των δεξιοτήτων του παιδιού.
Μπορεί να προκαλέσουν άγχος και χαμηλή αυτοεκτίμηση : Οι δυσκολίες στην επικοινωνία και στη μάθηση μπορεί να οδηγήσουν σε απογοήτευση και αρνητικά συναισθήματα.

Ποιες είναι όμως οι διαφορές;

	Προβλήματα Λόγου & Ομιλίας	Μαθησιακές Δυσκολίες
Τι επηρεάζουν	Την κατανόηση και παραγωγή του προφορικού λόγου	Την ικανότητα ανάγνωσης, γραφής, αριθμητικής και επεξεργασίας πληροφοριών
Βασικά συμπτώματα	Δυσκολία στην προφορά, περιορισμένο  λεξιλόγιο, ακατάληπτη ομιλία	Δυσκολία στην ανάγνωση, γραφή, ορθογραφία, κατανόηση μαθηματικών
Αιτίες	Αναπτυξιακοί, νευρολογικοί ή περιβαλλοντικοί παράγοντες	Δυσλειτουργίες στην εγκεφαλική επεξεργασία της πληροφορίας
Από τα παραπάνω διαπιστώνουμε πως τα προβλήματα λόγου θέλουν έγκαιρη παρέμβαση από λογοθεραπευτή ενώ οι μαθησιακές δυσκολίες από ειδικό παιδαγωγό. Επίσης η συνεργασία πολλές φορές βοηθάει αφού το παιδί πρώτα χτίζει τον προφορικό του λόγο και μετά το γραπτό.

Συναίσθημα και Μάθηση: Μια σχέση άμεσης εξάρτησης

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

 Η σχέση μεταξύ μάθησης και συναισθήματος είναι αμφίδρομη και δυναμική, καθώς τα συναισθήματα επηρεάζουν τη μαθησιακή διαδικασία, ενώ παράλληλα η μάθηση μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα.

Πώς τα συναισθήματα επηρεάζουν τη μάθηση;

1. Ενίσχυση  ή παρεμπόδιση της μνήμης : Τα θετικά συναισθήματα, όπως η χαρά και ο ενθουσιασμός, διευκολύνουν την αποθήκευση και ανάκληση πληροφοριών σε αντίθεση με τα αρνητικά συναισθήματα  όπως το άγχος ή ο φόβος που μπορεί να εμποδίζουν τη μάθηση, προκαλώντας γνωστική υπερφόρτωση.

2. Επικέντρωση η απόσπαση της προσοχής: Το ενδιαφέρον και η περιέργεια αυξάνουν τη συγκέντρωση και διευκολύνουν την κατανόηση, σε αντίθεση με την απογοήτευση και την ματαίωση όπου μπορεί να αποσπούν την προσοχή και να δυσχεραίνουν τη  μαθησιακή διαδικασία.

3. Ρόλος του κινήτρου: Ένας μαθητής με υψηλό κίνητρο, που βιώνει θετικά συναισθήματα, είναι πιο πιθανό να επιμείνει στην προσπάθεια και να κατακτήσει νέες γνώσεις σε αντίθεση με ένα παιδί που έχει χαμηλό κίνητρο και έχει ήδη συνδέσει τη μάθηση με αρκετές ματαιώσεις. Να σημειωθεί πως ένα παιδί που έχει κίνητρο συνήθως νιώθει ικανοποίηση, αυτοπεποίθηση και περηφάνεια όταν καταφέρνει κάτι.

4. Διαχείριση του άγχους και των δυσκολιών :  Ένα ασφαλές συναισθηματικά περιβάλλον βοηθά στη μείωση του φόβου της αποτυχίας σε αντίθεση με ένα μη υποστηρικτικό περιβάλλον όπου οδηγεί σε συγκρούσεις και απόσυρση. Επιπλέον όταν το άτομο βιώνει συνεχείς αποτυχίες, μπορεί να αισθανθεί απογοήτευση, άγχος ή ακόμα και φόβο για την αποτυχία.

5. Αντίδραση στη μάθηση μέσω εμπειριών: Αν κάποιος έχει θετικές μαθησιακές εμπειρίες, είναι πιο πιθανό να συνεχίσει να επιδιώκει νέες γνώσεις με ενθουσιασμό σε αντίθεση όπου αρνητικές εμπειρίες μπορεί να δημιουργήσουν φόβο ή άρνηση για μάθηση.

Πώς να αντιμετωπιστούν τα αρνητικά συναισθήματα στη μάθηση

✅ Δημιουργία ενός υποστηρικτικού και θετικού μαθησιακού περιβάλλοντος.
✅ Χρήση μεθόδων διδασκαλίας που ενισχύουν το κίνητρο και την ικανοποίηση.
✅ Ανάπτυξη στρατηγικών διαχείρισης άγχους  σε συνεργασία με ψυχολόγο όπου αυτό είναι απαραίτητο. Θυμηθείτε πως ένα παιδί όταν δεν έχει καλό συναίσθημα δεν πρόκειται να μάθει ποτέ ούτε από τον καλύτερο επιστήμονα!
✅ Ενθάρρυνση της αυτοπεποίθησης μέσω της αναγνώρισης της προόδου και της προσπάθειας.

Πώς να δημιουργηθεί ένα θετικό συναισθηματικό περιβάλλον στη μάθηση

✅ Χρήση ενθαρρυντικής γλώσσας .
✅ Ενίσχυση της περιέργειας
✅ Δημιουργία ασφαλούς περιβάλλοντος 

Συμπερασματικά από τα παραπάνω αντιλαμβανόμαστε  πως το συναίσθημα και η μάθηση είναι άρρηκτα συνδεδεμένα, καθώς τα συναισθήματα επηρεάζουν τη γνωστική λειτουργία, τη μνήμη, την προσοχή και τη συγκέντρωση. Τα θετικά συναισθήματα μπορούν να ενισχύσουν τη μάθηση, ενώ τα αρνητικά μπορεί να την εμποδίσουν.

Πολυαισθητηριακές Δραστηριότητες για Κλάσματα

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Οι πολυαισθητηριακές δραστηριότητες για την εκμάθηση κλασμάτων είναι ιδανικές για να εμπλέξουν τους μαθητές ενεργά και να τους βοηθήσουν να κατανοήσουν καλύτερα τη θεωρία μέσω της εμπειρίας. Παρακάτω είναι μερικές ιδέες:

1. Δημιουργία Κλασμάτων με Πλαστελίνη

Υλικά: Πλαστελίνες σε διάφορα χρώματα.

• Δώστε στα παιδιά κομμάτια πλαστελίνης και ζητήστε τους να δημιουργήσουν έναν κύκλο ή ένα άλλο σχήμα.
• Κόψτε το σχήμα σε ίσα μέρη (π.χ. σε 2, 3 ή 4 κομμάτια).
• Χρησιμοποιήστε διαφορετικά χρώματα για να χρωματίσετε τα κομμάτια που αντιπροσωπεύουν συγκεκριμένα κλάσματα (π.χ. το 1/4).
• Ζητήστε τους να ενώσουν τα κομμάτια για να δουν πώς δημιουργείται το «όλο».

2. Μαγειρική και Κλάσματα

Υλικά: Υλικά μαγειρικής (π.χ. ζύμη, μπισκότα, πίτσα).

• Ζητήστε από τα παιδιά να χωρίσουν μια πίτσα, ένα μπισκότο ή μια πίτα σε ίσα μέρη.
• Συζητήστε πώς τα μέρη (π.χ. 1/8 της πίτσας) αντιστοιχούν σε κλάσματα.
• Αν θέλετε να ενισχύσετε την εμπειρία, ζητήστε να "φάνε" τα κομμάτια που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένα κλάσματα.

3. Παζλ Κλασμάτων

Υλικά: Χαρτόνι, μαρκαδόροι.

• Δημιουργήστε κύκλους, τετράγωνα ή άλλα σχήματα από χαρτόνι.
• Κόψτε τα σχήματα σε κομμάτια που αντιπροσωπεύουν διαφορετικά κλάσματα (π.χ. το 1/2, 1/4, 1/8).
• Ανακατέψτε τα και ζητήστε από τα παιδιά να τα επανασυνθέσουν, συνδυάζοντας σωστά τα κλάσματα.
  
  

4. Χρήση Υλικών από την Καθημερινή Ζωή

Υλικά: Χρωματιστά καπάκια, κουμπιά, μανταλάκια.

• Δώστε στα παιδιά μια συλλογή από αντικείμενα (π.χ. 12 καπάκια).
• Ζητήστε να χωρίσουν τα αντικείμενα σε ίσες ομάδες (π.χ. 1/3 των καπακιών).
• Συζητήστε πώς κάθε ομάδα αναπαριστά ένα κλάσμα του συνόλου.

5. Κλάσματα και Χρώματα

Υλικά: Λευκά χαρτιά, μαρκαδόροι.

• Ζωγραφίστε έναν κύκλο ή ένα τετράγωνο και χωρίστε το σε ίσα μέρη.
• Ζητήστε από τα παιδιά να χρωματίσουν συγκεκριμένα μέρη (π.χ. χρωμάτισε το 3/5 πράσινο και το 2/5 μπλε).
• Συγκρίνετε διαφορετικά κλάσματα και τις αναλογίες τους.

6. Κλάσματα και Κίνηση

Υλικά: Τίποτα!

• Ζητήστε από τα παιδιά να σταθούν σε μια γραμμή και να χωριστούν σε ομάδες.
• Πείτε, π.χ., «Το 1/4 της τάξης να καθίσει κάτω» ή «Τα 2/3 να πηδήξουν τρεις φορές».
• Αυτό βοηθά να συνδυαστεί η κίνηση με τη μαθηματική έννοια.

7. Μουσικά Κλάσματα

Υλικά: Μουσικά όργανα ή παλαμάκια.

• Ζητήστε από τα παιδιά να χτυπήσουν παλαμάκια ή να παίξουν έναν ρυθμό, όπου τα 4/4 είναι ολόκληρος ρυθμός και τα 1/4 αντιπροσωπεύουν κάθε παλαμάκι.
• Ενθαρρύνετέ τους να δημιουργήσουν δικούς τους ρυθμούς βασισμένους σε κλάσματα.

8. Φυτεύοντας με Κλάσματα

Υλικά: Σπόροι, χώμα, γλάστρες.

• Ζητήστε από τα παιδιά να φυτέψουν σπόρους, π.χ., στα 2/4 της γλάστρας.
• Μετρήστε το σύνολο και ζητήστε να καθορίσουν ποιο ποσοστό του χώρου χρησιμοποιήθηκε.

Αυτές οι δραστηριότητες βοηθούν τα παιδιά να συνδυάσουν την αίσθηση, την όραση, την αφή και την κίνηση, καθιστώντας την εκμάθηση των κλασμάτων διασκεδαστική και ουσιαστική.

"Γιατί να δίνω επιπλέον χρόνο στα διαγωνίσματα στα παιδιά που το έχουν ανάγκη;"

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Το να δίνεις επιπλέον χρόνο σε διαγωνίσματα μπορεί να είναι σημαντικό για την υποστήριξη των μαθητών με διαφορετικές ανάγκες και να ενισχύσει τη δικαιοσύνη και όχι την αδικία στη διαδικασία αξιολόγησης. Πρέπει να θυμούνται οι εκπαιδευτικοί και όλοι μας πως ο καθένας από εμάς είναι ισότιμος με τον άλλον, αλλά ταυτόχρονα και διαφορετικοί και αυτό είναι η μαγεία. 

Εδώ είναι μερικοί λόγοι για τους οποίους μπορεί να είναι ωφέλιμο να υπάρχει επιπλέον χρόνος              στα διαγωνίσματα για κάποια παιδιά:

1. Προσαρμογή στις διαφορετικές ταχύτητες μάθησης: Οι μαθητές δεν μαθαίνουν όλοι με τον ίδιο ρυθμό. Ο επιπλέον χρόνος δίνει την ευκαιρία σε όσους χρειάζονται περισσότερο χρόνο να σκεφτούν ή να επεξεργαστούν πληροφορίες με το δικό τους ρυθμό, χωρίς να αισθάνονται πίεση.

2. Μείωση του άγχους: Για πολλούς μαθητές, η πίεση του χρόνου σε διαγωνίσματα μπορεί να αυξήσει το άγχος και να επηρεάσει αρνητικά την απόδοσή τους. Ο επιπλέον χρόνος βοηθά να μειωθεί αυτό το άγχος, επιτρέποντάς τους να είναι πιο συγκεντρωμένοι και να αποδώσουν καλύτερα.

3. Δίκαιη αντιμετώπιση μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες: Οι μαθητές με δυσλεξία, διάσπαση προσοχής ή άλλες μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να ολοκληρώσουν διαγωνίσματα. Ο επιπλέον χρόνος τους επιτρέπει να ανταγωνιστούν σε ίσους όρους με τους συμμαθητές τους.

4. Βαθύτερη κατανόηση: Ο επιπλέον χρόνος επιτρέπει στους μαθητές να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο στην κατανόηση των ερωτήσεων και στη διατύπωση πιο σωστών απαντήσεων, αντί να βιαστούν και να κάνουν λάθη που δεν αντικατοπτρίζουν τις πραγματικές τους γνώσεις.

5. Ενίσχυση της αξιοπιστίας της αξιολόγησης: Ο στόχος ενός διαγωνίσματος είναι να αξιολογηθεί η γνώση και η κατανόηση του μαθητή, όχι η ταχύτητα εκτέλεσης. Ο επιπλέον χρόνος εξασφαλίζει ότι οι μαθητές έχουν επαρκή ευκαιρία να δείξουν τι γνωρίζουν πραγματικά.

Η παροχή επιπλέον χρόνου δεν είναι ένδειξη χαλάρωσης, αλλά μιας προσπάθειας για δίκαιη αξιολόγηση, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες και τις δυνατότητες κάθε μαθητή.

Παράκληση προς τους εκπαιδευτικούς διαβάστε τις διαγνώσεις των παιδιών από τους δημόσιους φορείς, για να βγαίνουν επιτελούν έναν σκοπό.

Πρώτο θρανίο: Τιμωρία η βοήθεια για παιδιά με δυσκολίες;

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

 Το να τοποθετούνται τα παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο πρώτο θρανίο έχει αρκετά οφέλη για την υποστήριξη της μάθησής τους και της συγκέντρωσής τους. Αυτή η στρατηγική εφαρμόζεται συχνά σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, ελλειμματική προσοχή, ή άλλες προκλήσεις, ωστόσο θέλω να τονίσω πως είναι σημαντικό ο τρόπος που αυτό γίνεται από τη μεριά του εκπαιδευτικού αν δεν είναι επιλογή του παιδιού. Θέλει διακριτικό τρόπο χωρίς σε ολόκληρη την τάξη να ανακοινωθούν οι δυσκολίες του παιδιού. 

Κάποια τεχνική που μπορεί να χρησιμοποιηθεί είναι ανά τακτά χρονικά διαστήματα οι θέσεις να αλλάζουν για όλους τους μαθητές.

Οι πιο σημαντικοί λόγοι που βοηθάει το πρώτο θρανίο τα παιδιά είναι οι εξής:

1. Μειωμένα ερεθίσματα

• Στο πρώτο θρανίο, τα παιδιά είναι πιο κοντά στον εκπαιδευτικό και μακριά από ερεθίσματα που μπορεί να προέρχονται από άλλους μαθητές ή από το περιβάλλον της αίθουσας. Αυτό βοηθάει τα παιδιά να συγκεντρωθούν καλύτερα στην διδασκαλία.

2. Καλύτερη οπτική επαφή με τον εκπαιδευτικό

• Η οπτική επαφή με τον εκπαιδευτικό είναι σημαντική, καθώς διατηρεί την προσοχή των παιδιών και ενισχύει τη σύνδεση με το μάθημα. Επίσης, τους επιτρέπει να παρακολουθούν καλύτερα τις εκφράσεις και τις κινήσεις του εκπαιδευτικού, κάτι που μπορεί να διευκολύνει την κατανόηση.

3. Εύκολη πρόσβαση σε βοήθεια

• Τα παιδιά στο πρώτο θρανίο μπορούν να ζητήσουν βοήθεια πιο άμεσα όταν έχουν απορίες ή δυσκολίες. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να παρατηρήσει τις ανάγκες τους πιο γρήγορα και να παρέμβει όταν χρειάζεται.

4. Ενίσχυση της συμμετοχής

• Τα παιδιά που κάθονται μπροστά ενθαρρύνονται να συμμετέχουν περισσότερο στο μάθημα, είτε απαντώντας σε ερωτήσεις είτε αλληλοεπιδρώντας με τον δάσκαλο.  Η ενεργή συμμετοχή βελτιώνει την αυτοπεποίθησή τους, τη μαθησιακή εμπειρία και το κίνητρό τους.

5. Καλύτερη ακουστική πρόσβαση

• Τα παιδιά που κάθονται στο πρώτο θρανίο ακούνε πιο καθαρά τον εκπαιδευτικό, γεγονός που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για παιδιά με δυσκολίες στην κατανόηση των οδηγιών ή προβλήματα με την συγκέντρωση.

6. Ανάληψη ευθύνης

• Το να κάθεσαι μπροστά συχνά κάνει τα παιδιά να νιώθουν ότι βρίσκονται σε μια θέση με μεγαλύτερη ευθύνη, καθώς είναι πιο ορατά στον εκπαιδευτικό και στους συμμαθητές τους. Αυτό μπορεί να βελτιώσει τη συμπεριφορά και τη δέσμευσή τους στο μάθημα.

Συμπερασματικά,  η τοποθέτηση στο πρώτο θρανίο είναι μια απλή αλλά αποτελεσματική παρέμβαση που μπορεί να βελτιώσει την απόδοση και τη συγκέντρωση των παιδιών που δυσκολεύονται στο σχολικό περιβάλλον.

Μαθησιακά κενά vs Μαθησιακές δυσκολίες

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Καλησπέρα, ελπίζω να είστε όλοι καλά.

Πολλές φορές συγχέουμε έννοιες οι οποίες μας δυσκολεύουν στην κατανόηση των δυσκολίων που παρουσιάζει ένα παιδί. Σήμερα θα μιλήσουμε για τα μαθησιακά κενά έναντι των μαθησιακών  δυσκολίων. Τ α μαθησιακά κενά και οι μαθησιακές δυσκολίες είναι δύο έννοιες που σχετίζονται με την εκπαιδευτική απόδοση και την ανάπτυξη των μαθησιακών δεξιοτήτων ενός ατόμου, αλλά έχουν διαφορετική σημασία.

Τι είναι τα μαθησιακά κενά;

Μαθησιακά κενά: Αναφέρονται  σε κενά στη γνώση ή τις δεξιότητες που προκύπτουν όταν οι μαθητές δεν κατανοούν πλήρως ή δεν κατακτούν το υλικό διδασκαλίας σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ανάλογα με την ηλικία τους , αλλά ένας μαθητής μπορεί να τις αποκτήσει με κατάλληλη εκπαίδευση και υποστήριξη. Τα μαθησιακά κενά είναι συνήθως προσωρινά και μπορούν να γεφυρωθούν με επιπρόσθετη εκπαίδευση και ενίσχυση, ωστόσο θα πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα καθώς εάν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρά μετά είναι δύσκολο να καλυφθούν.  Οι αιτίες  Μπορούν να προκύψουν από ποικίλους παράγοντες όπως ανεπαρκής διδασκαλία, απουσίες, περιβαλλοντικοί παράγοντες, ή προσωπικά θέματα. Κάποια Παραδείγματα είναι όταν ένας μαθητής  δεν κατανοεί μια συγκεκριμένη έννοια σε κάποιο μάθημα ή  έχει χάσει κρίσιμα μαθήματα λόγω απουσιών ή  δεν μελετά αρκετά.

Τι είναι οι μαθησιακές δυσκολίες;

Μαθησιακές δυσκολίες: Αφορούν στις σταθερές δυσκολίες που αντιμετωπίζει κάποιο άτομο στην ανάπτυξη και εκτέλεση των μαθησιακών του δεξιοτήτων, ακόμα και με επιπρόσθετη υποστήριξη. Οι μαθησιακές δυσκολίες μπορούν να περιλαμβάνουν δυσκολίες στην ανάγνωση (δυσλεξία), στην γραφή (δυσγραφία), στην μαθηματική επίδοση (δυσαρίθμισια)καθώς και σε άλλες μαθησιακές δεξιότητες. Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι μόνιμες και επηρεάζουν την ικανότητα ενός ατόμου να μάθει και να επιτύχει σε συγκεκριμένους τύπους εκπαιδευτικών καθηκόντων. Συχνά απαιτούν εξειδικευμένες μεθόδους διδασκαλίας και προσαρμογές για να βοηθηθεί το άτομο να προχωρήσει στην εκπαίδευσή του. Οι αιτίες συνήθως έχουν βιολογική και νευρολογική βάση.

Υπάρχουν ομοιότητες σε αυτές τις δύο κατηγορίες;

Φυσικά. Οι τρείς βασικές είναι οι παρακάτω:

Επιπτώσεις στη μάθηση: Και τα δύο επηρεάζουν την ακαδημαϊκή πρόοδο του μαθητή.

Ανάγκη για Παρέμβαση: Απαιτούνται εξειδικευμένες παρεμβάσεις και στρατηγικές για να αντιμετωπιστούν.

Εξατομικευμένη προσέγγιση: Και στις δύο περιπτώσεις, η εκπαίδευση πρέπει να προσαρμοστεί στις ατομικές ανάγκες του μαθητή.

Υπάρχουν διαφορές σε αυτές τις δύο κατηγορίες;

Και εδώ η απάντηση είναι φυσικά, από τη στιγμή που όπως ξεκαθαρίσαμε δεν μιλάμε για ίδια πράγματα

Αιτία και Φύση: Οι μαθησιακές δυσκολίες έχουν συχνά βιολογική ή νευρολογική βάση, ενώ τα μαθησιακά κενά είναι συχνά αποτέλεσμα εξωτερικών παραγόντων ή ανεπαρκούς διδασκαλίας.

Διάρκεια και Επίλυση: Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι δια βίου καταστάσεις, ενώ τα μαθησιακά κενά μπορούν να επιλυθούν με κατάλληλη υποστήριξη και διδασκαλία.

Επιπτώσεις: Οι μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να επηρεάζουν πολλές πτυχές της ζωής του ατόμου, πέρα από την ακαδημαϊκή επίδοση, ενώ τα μαθησιακά κενά είναι συνήθως περιορισμένα σε συγκεκριμένες δεξιότητες ή γνώσεις.

Συμπεράσματα:

Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε πως το πιο σημαντικό κομμάτι για να γίνει σωστά η παρέμβαση είναι η διάγνωση των δυσκολίων που αντιμετωπίζει ο μαθητής ώστε να αντιμετωπιστεί με τον τρόπο που του αρμόζει.  Η κατανόηση των διαφορών και των ομοιοτήτων  επιτρέπει στους εκπαιδευτικούς και τους γονείς να αναπτύξουν αποτελεσματικές στρατηγικές για την αντιμετώπιση και των δύο.

Γενικευμένες Μαθησιακές δυσκολίες vs Δυσλεξία

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Σήμερα σκέφτηκα να γράψω ένα άρθρο για τη διαφορά γενικευμένων μαθησιακών δυσκολίων και δυσλεξίας. Συχνά συγχέονται ωστόσο είναι δύο διαφορετικές έννοιες που αφορούν τις προκλήσεις που μπορεί να αντιμετωπίζει ένα άτομο στη μάθηση. Ας δούμε τις διαφορές και τις ιδιαιτερότητες της κάθε περίπτωσης.

Να σημειωθεί πως για να γίνει η διάγνωση τόσο των γενικευμένων όσο και των μαθησιακών δυσκολίων χρειάζεται διεπιστημονική ομάδα αλλά και συγκεκριμένα σταθμισμένα τεστ.

Γενικευμένες Μαθησιακές Δυσκολίες

Ορισμός:

• Οι γενικευμένες μαθησιακές δυσκολίες αναφέρονται σε δυσκολίες που επηρεάζουν τη μάθηση σε πολλούς τομείς. Μπορεί να περιλαμβάνουν προβλήματα στην ανάγνωση, τη γραφή, τα μαθηματικά, την κατανόηση, την προσοχή και την επεξεργασία πληροφοριών.

Χαρακτηριστικά:

• Διαταραχές σε πολλούς τομείς: Τα παιδιά με γενικευμένες μαθησιακές δυσκολίες συχνά αντιμετωπίζουν προκλήσεις σε διάφορες ακαδημαϊκές δεξιότητες και καθημερινές δραστηριότητες.
• Χαμηλό νοητικό: Η γενική γνωστική ανάπτυξη μπορεί να είναι χαμηλότερη από τον μέσο όρο, επηρεάζοντας πολλούς τομείς της μάθησης και της καθημερινής λειτουργίας.
• Διάφορες αιτίες: Οι αιτίες μπορεί να περιλαμβάνουν γενετικούς παράγοντες, περιβαλλοντικές επιδράσεις ή άλλες καταστάσεις που επηρεάζουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου.

Αντιμετώπιση:

• Προσαρμοσμένη εκπαίδευση: Χρήση εξατομικευμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων και στρατηγικών διδασκαλίας που ανταποκρίνονται στις ανάγκες του μαθητή.
• Υποστήριξη και παρέμβαση: Ειδική υποστήριξη από ειδικούς παιδαγωγούς, ψυχολόγους και λογοθεραπευτές.
• Ρεαλιστικοί στόχοι και ρεαλιστικές προσδοκίες
• Μικρότερη ύλη
• Επιείκεια
• Επιβράβευση
• Τόνωση των θετικών σημείων του μαθητή

Δυσλεξία

Ορισμός:

• Η δυσλεξία είναι μια ειδική μαθησιακή δυσκολία που επηρεάζει κυρίως την ανάγνωση και τη γραφή. Συγκεκριμένα, οι δυσκολίες αφορούν την αναγνώριση λέξεων, την ορθογραφία και την αποκωδικοποίηση των γραμμάτων και των λέξεων.

Χαρακτηριστικά:

• Δυσκολία στην ανάγνωση: Τα παιδιά με δυσλεξία δυσκολεύονται να διαβάσουν γρήγορα και με ακρίβεια. Η ανάγνωσή τους μπορεί να είναι αργή και με λάθη.
• Προβλήματα ορθογραφίας: Δυσκολία στην αναγνώριση και την ορθογραφία των λέξεων.
• Κανονική νοημοσύνη: Τα παιδιά με δυσλεξία συνήθως έχουν κανονική ή και υψηλή νοημοσύνη και δεν αντιμετωπίζουν γενικευμένες μαθησιακές δυσκολίες σε άλλους τομείς.
• Ειδική φύση: Η δυσλεξία είναι μια συγκεκριμένη μαθησιακή διαταραχή που αφορά κυρίως τη γλωσσική επεξεργασία.

Αντιμετώπιση:

• Ειδική διδασκαλία: Χρήση ειδικών στρατηγικών και μεθόδων διδασκαλίας που βοηθούν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων ανάγνωσης και γραφής.
• Τεχνολογική υποστήριξη: Χρήση εργαλείων όπως λογισμικό ανάγνωσης και ορθογραφικών διορθωτών.
• Προφορική εξέταση όπου κρίνεται απαραίτητο και ανάγνωση των ερωτημάτων
• Ανάπτυξη μεταγνωστικών δεξιοτήτων του παιδιού και ενίσχυση των τρόπων όπου μπορεί να μάθει
• Χρώματα για την εκμάθηση ορθογραφίας
• Κείμενα με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής η αντιστοίχιση
• Πλαγιότιτλοι
• Σχεδιαγράμματα για την έκθεση και την Ιστορία
• Επιβράβευση της προσπάθειας

Σύγκριση

• Έκταση των Δυσκολιών: Οι γενικευμένες μαθησιακές δυσκολίες επηρεάζουν πολλούς τομείς
  της μάθησης και της καθημερινής λειτουργίας, ενώ η δυσλεξία επηρεάζει κυρίως τη γλωσσική επεξεργασία (ανάγνωση και γραφή).
• Αιτίες και Νοημοσύνη: Οι γενικευμένες μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να σχετίζονται με γενική υστέρηση στη γνωστική ανάπτυξη, ενώ τα άτομα με δυσλεξία έχουν κανονική ή υψηλή νοημοσύνη και αντιμετωπίζουν ειδικές δυσκολίες στη γλωσσική επεξεργασία.
• Προσέγγιση Αντιμετώπισης: Η προσέγγιση για τις γενικευμένες μαθησιακές δυσκολίες απαιτεί μια ολοκληρωμένη, πολυδιάστατη υποστήριξη, ενώ η δυσλεξία αντιμετωπίζεται με ειδικές μεθόδους διδασκαλίας και στρατηγικές.

Κατανοώντας τις διαφορές και τις ιδιαιτερότητες των γενικευμένων μαθησιακών δυσκολιών και της δυσλεξίας, μπορούμε να προσφέρουμε στοχευμένη υποστήριξη και παρέμβαση που θα βοηθήσει τα άτομα να ξεπεράσουν τις προκλήσεις τους και να επιτύχουν.

Πως σχετίζονται οι μαθησιακές δυσκολίες με την αυτοεκτίμηση;

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Καλησπέρα ελπίζω να είστε καλά!

Σήμερα σκέφτηκα να μιλήσουμε για ένα μείζον θέμα για τη σύνδεση της αυτοεκτίμησης με τις μαθησιακές δυσκολίες. Κάθε μέρα συναντάω γονείς να με ρωτάνε γιατί τα παιδιά τους που αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες νιώθουν ματαιωμένα, γιατί τα παρατάνε και γιατί έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση. Η απάντηση μου είναι γιατί αυτά τα παιδιά καταλαβαίνουν πως δεν τα καταφέρνουν νιώθουν άσχημα για τον εαυτό τους και αποσύρονται από τη μάθηση. Συχνά χρησιμοποιώ ένα δικό μου παράδειγμα με τη μαγειρική, ξέρω πως δεν είμαι καλή, άρα αποσύρομαι από το μαγείρεμα και βρίσκω ένα κάρο δικαιολογίες για να μην το κάνω και στη συνέχεια νιώθω ταυτόχρονα ανακούφιση και ανεπάρκεια.

Τι είναι όμως αυτοεκτίμηση;

Σύμφωνα με ορισμούς η αυτοεκτίμηση είναι η αξιολόγηση και η αίσθηση της δικής μας αξίας, ικανοτήτων, επιδόσεων και γενικά της αντίληψής μας για τον εαυτό μας. Περιλαμβάνει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας σε σχέση με τους άλλους και το περιβάλλον μας. Η αυτοεκτίμηση σχετίζεται με τη συνολική εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας και το πώς αντιλαμβανόμαστε τις διάφορες πτυχές της ζωής μας, όπως οι σχέσεις, οι επιδόσεις, το σώμα μας και οι δεξιότητες μας. Επηρεάζει τη συμπεριφορά, τις αποφάσεις και την ικανότητα μας να αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις.

Γιατί τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση;

1. Δυσκολία στην Κοινωνικο-Συναισθηματική Προσαρμογή: Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση και να αισθάνονται αποκλεισμένα από τους συμμαθητές τους, πράγμα που επηρεάζει την αυτοεκτίμησή τους.

2. Συχνές Αποτυχίες: Η εμπειρία συχνών αποτυχιών στο σχολείο μπορεί να οδηγήσει τα παιδιά στο να αισθάνονται ότι είναι ανίκανα ή ότι δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις.

3. Ελλιπής Υποστήριξη: Αν τα παιδιά δεν λαμβάνουν την αναγκαία υποστήριξη και προσαρμογή για τις δυσκολίες τους, μπορεί να αισθάνονται αποθαρρυντικά και ματαιωτικά.

4. Κοινωνικό Στίγμα: Το κοινωνικό στίγμα που συχνά συνοδεύει τις μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να οδηγήσει τα παιδιά να νιώθουν ντροπή ή απόκλιση από τους άλλους. Να σημειωθεί πως κάποιες φορές το στίγμα το προωθούμε και εμείς οι "σημαντικοί άλλοι" για το παιδί με τις ταμπέλες που βάζουμε.

5. Σύγκριση με Άλλα Παιδιά: Η σύγκριση με άλλα παιδιά που δεν αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να οδηγήσει στην αίσθηση της διαφορετικότητας και στην αυτοαπόρριψη.

Τι τρόπους όμως μπορούμε να υιοθετήσουμε(γονείς, εκπαιδευτικοί) ώστε τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες να μην έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση;

1. Κατανόηση και Αποδοχή: Δείξτε κατανόηση και αποδοχή για τις μαθησιακές δυσκολίες του παιδιού. Επικεντρωθείτε στις δυνατότητές του και όχι μόνο στις δυσκολίες. Μην αντιμετωπίζετε το παιδί μόνο σαν μαθητή, σίγουρα έχει και άλλα ταλέντα.

2. Καταγραφή Επιτυχιών: Καταγράψτε και επαινέστε τις επιτυχίες του παιδιού, ακόμη και σε μικρά πράγματα. Αυτό ενισχύει το αίσθημα της επιτυχίας και της αξίας.

3. Επαίνεση για Προσπάθεια: Επαινέστε το παιδί για τις προσπάθειές του, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα. Αυτό του δείχνει ότι η προσπάθεια είναι σημαντική.

4. Δημιουργία Ξεκάθαρων Στόχων: Βοηθήστε το παιδί να θέτει ρεαλιστικούς στόχους και να κατασκευάζει ενναλακτικά σχέδια για την επίτευξή τους.

5. Παροχή Υποστήριξης: Παρέχετε συστηματική υποστήριξη στο παιδί. Η αίσθηση ότι υπάρχει κάποιος που τους στηρίζει μπορεί να ενισχύσει την αυτοεκτίμησή τους. Θυμηθείτε, να συνδέετε το παιδί με τις κατάλληλες υπηρεσίες και τους κατάλληλους ειδικούς. Δεν μπορείτε να τα κάνετε όλα μόνοι σας!

6. Δημιουργία Θετικού Περιβάλλοντος: Δημιουργήστε ένα θετικό περιβάλλον όπου το παιδί νιώθει ασφαλές να εκφράζει τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ανησυχίες του.

7. Ενίσχυση Ενδιαφέροντος: Αναζητήστε δραστηριότητες που ενδιαφέρουν το παιδί και στις οποίες είναι επιτυχημένο. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης του. Επίσης εντάξτε τα ενδιαφέροντα του στη μάθηση.

Είναι σημαντικό να προσφέρουμε στα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες την κατάλληλη υποστήριξη, ενθάρρυνση και κατανόηση. Θυμηθείτε ο καθένας από μας είναι διαφορετικός

1. 
   

Τι θα ήθελαν να μας πουν τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Κοινωνική Λειτουργός με εξειδίκευση στην ειδική αγωγή

Καλησπέρα, ελπίζω να είστε όλοι καλά με σωματική και ψυχική υγεία! 

Εχτές το βράδυ μετά από τις συνεδρίες της ημέρας καθόμουν και σκεφτόμουν τι θα ήθελαν να μας πουν τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και ποτέ δεν έχουν τολμήσει. Βλέπω καθημερινά παιδιά να τους λες "Μπράβο" και να σε κοιτάνε σαν να μην πιστεύουν πως τους αξίζει ένας έπαινος ή βλέπω παιδιά που τα ρωτάς πως νομίζεις ότι πήγες και σου λένε "χάλια" ή "το ξέρω δεν είμαι καλός" ή ακόμα να τα καταφέρνουν πολύ καλά και να λένε "εγώ το έκανα αυτό; με βοήθησες" ενώ εσύ κουβέντα δεν έχεις πει.

Φανταστείτε πως μπορούν να νιώθουν αυτά τα παιδιά που σε ένα σύστημα απαιτητικό επιβιώνουν από το πρωί μέχρι το βράδυ; Πως θα νιώθατε άραγε εσείς αν πηγαίνατε στην εργασία σας και κάθε φορά αισθανόσασταν ματαιωμένος ακόμα και απατεώνας; Έχουμε μπει (μαζί και εγώ) κυριολεκτικά στα παπούτσια αυτών των παιδιών; Έχουμε κάνει ενεργητική ακρόαση χωρίς να κρίνουμε για τους φόβους και τις ανησυχίες των παιδιών μας; Ρητορικά ερωτήματα προς όλους μας!

Πιθανά κάποια πράγματα που θα ήθελαν να πουν σε όλους εμάς γονείς, εκπαιδευτικούς, θεραπευτές θα ήταν τα εξής:

• " Δεν είμαι τεμπέλης. Δυσκολεύομαι πολύ, άρα η πρώτη μου αντίδραση είναι να τα παρατήσω".
• " Δεν είμαι μόνο μαθητής. Έχω και άλλα ταλέντα, βοήθησε με να τα ανακαλύψω".
• " Προσπαθώ όσο και να μην το βλέπεις εσύ και ο δάσκαλος μου αλλά το αποτέλεσμα δεν είναι αυτό που θέλω πάντα. Πείτε μου μπράβο για την προσπάθεια για να συνεχίζω να προσπαθώ."
• " Δεν είμαι χαζός, ούτε τεμπέλης, ούτε βλάκας, ούτε κακό παιδί μαθαίνω αλλά με ένα διαφορετικό τρόπο. Μην μου βάζεις ταμπέλες, με πληγώνει.".
• "Βοήθησε  με να εξελίξω τον τρόπο που μπορώ να μάθω. Μπορεί να μαθαίνω με εικόνες, με ήχους, με κίνηση. Δώσε μου τον χώρο να μάθω όπως μπορώ".
• " Συγνώμη, που δεν έγραψα την ορθογραφία αλήθεια την είχα διαβάσει αλλά δεν  την θυμάμαι πάντα".
• " Θέλω βοήθεια να οργανώσω τη μελέτη μου. Θα μου δείξεις; Ίσως θα χρειαστείς να επιμείνεις αλλά θα τα καταφέρω".
• " Θέλω να χρησιμοποιούμε πολλά υλικά για να μάθω κάτι, πλαστελίνη, υπολογιστή, χρώματα, μπάλα και άλλα πολλά. Βρές τα ενδιαφέροντά μου και θα δείς πως θα μου αρέσει καλύτερα να μαθαίνω".
• "Όταν μου φωνάζεις για τα μαθήματα με κάνεις να νιώθω άχρηστος".
• " Χώρισε μου τις οδηγίες σε μικρά βήματα και δώσε μου πράγματα που μπορώ να κάνω".
• "Να έχεις ρεαλιστικές προσδοκίες για έμενα. Δεν μπορώ να μάθω 20 σελίδες παπαγαλία ιστορία. Ας μάθω τα σημαντικά."
• "Αποδέξου με είμαι μοναδικός".
• " Δεν θα γίνω ποτέ τέλειος μαθητής αλλά μπορώ να γίνω αυτόνομος και λειτουργικό μέλος στην κοινωνία μας".
• "Σε αγαπάω και ξέρω πως προσπαθείς για εμένα".

Σίγουρα και εσείς θα σκεφτείτε πολλά άλλα που θα ήθελαν να σας πουν τα παιδιά... Θέλω να θυμόμαστε πως τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες τις πιο πολλές φορές έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση ακόμα και αν δεν το δείχνουν, καθώς ματαιώνονται καθημερινά. Είναι σημαντικό να πούμε πως το συναίσθημα και η μάθηση είναι αλληλένδετα...

Ας γίνουμε η φωνή αυτών των παιδιών.... Ας τα ακούσουμε, ας τα κατανοήσουμε! Ξέρω υπέροχα πλάσματα
εκεί έξω που κάθε μέρα δίνουν μια μάχη για να τα καταφέρουν, ας θυμόμαστε όλοι εμείς που εμπλεκόμαστε με αυτούς πως είναι ήδη νικητές!!

Καλή συνέχεια!

Πως βοηθάνε τα χρώματα τα παιδιά με δυσκολίες μάθησης ή μη

 Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Κοινωνική Λειτουργός με εξειδίκευση στην Ειδική Διαπαιδαγώγηση

Καλημέρα με σωματική και ψυχική υγεία!! Καλή σχολική χρονιά σε όλους σας!

Σήμερα σκέφτηκα να γράψω  ένα άρθρο για τα χρώματα και αν βοηθάνε τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες από τη δική μου σκοπιά. Θα υπενθυμίσω νομίζω για εκατομμυριοστή φορά σε αυτό το blog (τώρα που το σκέφτομαι μπορεί να είναι και παραπάνω) πως κάθε παιδί είναι μοναδικό και διαφορετικό με εξατομικευμένες ανάγκες.

Γιατί λοιπόν να χρησιμοποιήσω χρώματα στην ορθογραφία, στην ανάγνωση, στα μαθηματικά  ή στην εκμάθηση θεωρητικών μαθημάτων;

• Για να ενεργοποιήσω όλες τις αισθήσεις του παιδιού καθώς το παιδί θα θυμάται καλύτερα. Δημιουργούνται τα λεγόμενα μνημονικά ίχνη.
• Για να μάθει ευχάριστα το παιδί. Ας θυμόμαστε πάντα πως τα  παιδιά με δυσκολίες μάθησης μαθαίνουν αλλά διαφορετικά.
• Για να εμπλακεί το παιδί καλύτερα σε δραστηριότητες που τον δυσκολεύουν.
• Έρευνες δείχνουν πως είναι αποτελεσματικά στη μάθηση

Από πότε μπορεί να εισάγω τα χρώματα στην εκπαίδευση του παιδιού;

Μπορώ να τα εισάγω από την προσχολική ηλικία, εφόσον το παιδί ξέρει να ονοματίζει και να τα διακρίνει. Μπορούμε να τα εισάγουμε σε απλές δραστηριότητες πχ: Έχουμε όλα τα σχήματα και λέμε στο παιδί, ζωγράφισε τον κύκλο πράσινο, το τρίγωνο κόκκινο, το τετράγωνο μπλε. Έτσι το παιδί μέσα από όλη αυτή την διαδικασία μαθαίνει να ξεχωρίζει τα σχήματα. Αντίστοιχες δραστηριότητες μπορούμε να κάνουμε με τα γράμματα και τους αριθμούς.

Πως μπορώ να χρησιμοποιήσω χρώματα στην ανάγνωση;

• Να υπογραμμίσει το παιδί τις λέξεις κλειδιά για την κατανόηση του κειμένου
• Να διαχωρίσουν τις παραγράφους του κειμένου
• Να ζωγραφίσουν τα βασικά πρόσωπα του κειμένου και  κάτι που τους έκανε εντύπωση ή τι κατάλαβαν από την ιστορία

Εδώ είναι σημαντικό να πούμε, πως τα χρώματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στην πρώτη ανάγνωση όπου μπορούμε να έχουμε συλλαβές και λέξεις και το παιδί να ζωγραφίζει με διαφορετικό χρώμα τις συλλαβές και τις λέξεις.

Πχ: Ζωγράφισε το πα με κίτρινο, το πι με μπλε, το παπί με πράσινο.

Πως μπορώ να χρησιμοποιήσω τα χρώματα στην ορθογραφία;

• Να βάζω διαφορετικά χρώματα στις καταλήξεις της ορθογραφίας όπως  ι πράσινο, η θαλασσί, ει κόκκινο. Εδώ να σημειώσω πως εισάγουμε σιγά-σιγά τα χρώματα και όχι όλα μαζί ανάλογα με το ενδιαφέρον του παιδιού. Να θυμάστε πως τα χρώματα τα διαλέγει το ίδιο το παιδί καθώς θέλουμε να τον εμπλέξουμε στη μάθηση.
• Αφού το παιδί μάθει τις βασικές καταλήξεις μετά με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να εισάγουμε και τις δευτερεύουσες όπως σιγά σιγά και την θεματική ορθογραφία.

Αυτά ήταν κάποια απλά παραδείγματα για το πως μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα χρώματα. Υπάρχουν άπειροί ακόμα τρόποι ωστόσο!! Φαντασία χρειάζεται!!Πχ: Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε χρώματα για τη διάκριση των μερών του λόγου, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε χρώματα για τα πρόσημα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε χρώμα για τα γένη και τις πτώσεις και άλλα πολλά... Σύμφωνα με τις ανάγκες του παιδιού δημιουργούμε το στόχο.

Άρα από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε πως το χρώμα είναι ένα σημαντικό εργαλείο για την εγγραφή της πληροφορίας. Μην ξεχνάμε πως κάθε παιδί είναι καλό να έχει τα δικά του χρώματα χωρίς να του τα επιβάλλουμε αφού θα μάθει καλύτερα αν συμμετέχει ο ίδιος.

Οδηγίες για εκπαιδευτικούς όπου έχουν στην τάξη τους παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη

Κοινωνική Λειτουργός με εξειδίκευση στην Ειδική Αγωγή

Καλησπέρα και καλή σχολική χρονιά με υγεία, αγάπη και όμορφες στιγμές με συνεργασία όλων μας.

Σήμερα, σκέφτηκα να αναπτύξουμε ένα θέμα σχετικά με τους εκπαιδευτικούς και την αντιμετώπιση τους σε σχέση με τις  μαθησιακές δυσκολίες, καθώς η σχολική χρονιά ξεκινά.

Πριν ξεκινήσουμε θα ήθελα να σημειώσω πως ο όρος μαθησιακές δυσκολίες είναι μια ομπρέλα που περιέχει ανομοιογενές διαταραχές με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Συνήθως περιλαμβάνει παιδιά με νοητικές δυσκολίες, που εκδηλώνουν γενικευμένες δυσκολίες μάθησης,  παιδιά με συναισθηματικά ή συμπεριφοράς προβλήματα τα οποία εμποδίζουν συνολικά τη μάθησή τους, παιδιά με κανονικές ή αυξημένες νοητικές ικανότητες, που έχουν ειδικές μαθησιακές δυσκολίες στην ανάγνωση, στη γραφή ή στη λογικομαθηματική σκέψη ή ακόμα και παιδιά που έχουν μια μαθησιακή δυσκολία όπου η εμφάνισή της γίνεται σαν αποτέλεσμα μιας άλλης διαταραχή όπως αυτισμός, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητα κα.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως ο εκπαιδευτικός έχει ένα δύσκολο έργο. Το πιο σημαντικό είναι όταν ξεκινήσουν τα σχολεία ο γονέας να ενημερώσει τον δάσκαλο για τις δυσκολίες του παιδιού του ή να προσκομίσει τη διάγνωση που έχει το παιδί του. Τυχόν απόκρυψη δεν βοηθάει στην αντιμετώπιση.

Τι μπορεί να κάνει ο εκπαιδευτικός λοιπόν ως προς την μάθηση για να είναι βοηθητικός;

• Προσπαθήστε να έχετε τον μαθητή κοντά σας διακριτικά και αφιερώστε του στα διαλλείματα  χρόνο για τυχόν απορίες του και για εκτέλεση των εργασιών του.
• Διαμορφώστε την ύλη ανάλογα με τις δυσκολίες του μαθητή και τροποποιείστε τις εργασίες ανάλογα με τις δυνατότητες του παιδιού. Να θυμάστε πως δεν έχει σημασία η ποσότητα των εργασιών που θα κάνει ο μαθητής αλλά το αίσθημα επιτυχίας που θα νιώσει. 
• Xρησιμοποιείστε χρώμα στις καταλήξεις και υπογραμμίστε τα σημαντικά. Πχ:  Μπορείτε να έχετε ένα διαφορετικό μαρκαδοράκι για τις καταλήξεις του ι και του η, ώστε το παιδί να θυμάται το χρώμα. Είναι σημαντικό ενεργοποιούμε  όλες τις αισθήσεις του μαθητή καθώς έτσι μαθαίνει πιο εύκολα.
• Επιτρέψτε βοηθήματα στο μαθητή  όπως βοηθήματα, λεξικά, βιβλιοδείκτες και χάρακες για την ανάγνωση ή κομπιουτεράκια για τις πράξεις.
• Προσπαθήστε να εστιάσετε στην εκμάθηση πρακτικών πραγμάτων και εξηγήστε τη χρησιμότητα τους ώστε το παιδί να αποκτήσει κίνητρο.
• Δείξτε στο παιδί τεχνικές ελέγχου για να αυτοδιόρθωνεται μόνο του. Πχ: Πριν σας παραδώσει το γραπτό του ρωτήστε αν το ξαναείδε ή βάλτε ένα σημαδάκι στο τετράδιο όπου θα επιλέξετε μαζί με το παιδί για να θυμάται πως πρέπει να το ξαναδεί.
• Αποθαρρύνετε την παπαγαλία και δημιουργήστε σχεδιαγράμματα με τα πιο σημαντικά των μαθημάτων. Με αυτόν τον τρόπο το παιδί ξεχωρίζει τα ουσιώδη από τα επουσιώδη
• Διαπιστώστε με πιο τρόπο μαθαίνει ο μαθητής και ενισχύστε τον. Μαθαίνει με κίνηση; Μαθαίνει με την ακοή; Μαθαίνει με την όραση; Εκμεταλλευτείτε τον τρόπο που μαθαίνει και αναπτύξτε τον. 

Εάν δεν το ξέρουμε ήδη πρέπει να θυμόμαστε πως τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες είναι αρκετά ματαιωμένα και αγχωμένα γιατί αντιλαμβάνονται πολλές φορές και τα ίδια πως δεν τα καταφέρνουν και παραιτούνται. 

Τι μπορεί ο εκπαιδευτικός να κάνει ως προς την αυτοπεποίθηση του παιδιού;

1. Επιβραβεύστε και εστιάστε στην προσπάθεια, χωρίς να δίνετε σημασία στο αποτέλεσμα κάθε αυτό.
2. Εντοπίστε τα δυνατά σημεία του παιδιού πέρα από τις μαθησιακές του δυνατότητες. Τα παιδιά δεν είναι μόνο μαθητές. Είναι μοναδικά πλάσματα με ξεχωριστά ταλέντα.
3. Θέστε ρεαλιστικές προσδοκίες, βάλτε μικρούς στόχους για να μην απογοητευτείτε ούτε εσείς ούτε τα παιδιά και αποφύγετε τις συγκρίσεις με τους συμμαθητές του.
4. Μην είστε επικριτικοί σχετικά με τα λάθη του παιδιού καθώς πολλές φορές αυτός είναι ο λόγος που τα παιδιά εγκαταλείπουν την προσπάθεια

Όμως, ένα άλλο σημαντικό κομμάτι είναι η συνεργασία που θα ήταν επιτακτική ανάγκη να έχει ο εκπαιδευτικός με όλους τους εμπλεκόμενους που ασχολούνται με το παιδί.

Τι μπορεί λοιπόν να κάνει ο εκπαιδευτικός ως προς την συνεργασία;

• Να έχει στενή συνεργασία με τους γονείς. Να τίθενται συγκεκριμένα ραντεβού όπου ο γονιός με τον εκπαιδευτικό θα έχει μια ανοιχτή επικοινωνία για τον μαθητή, τη συμπεριφορά του, τους στόχους του, την πρόοδο του. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως οι οι γονείς με τους εκπαιδευτικούς θα πρέπει να είναι σύμμαχοι για την εξέλιξη του παιδιού. Σε αυτό ίσως θα βοηθούσε και ένα τετράδιο επικοινωνίας όπου ο εκπαιδευτικός με τον γονιό θα είχε συχνή επαφή.
• Να έχει συνεργασία με τους θεραπευτές του παιδιού (αν υπάρχουν λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, ειδικοί παιδαγωγικοί, ψυχολόγοι). Σκοπός όσων εμπλέκονται με τα παιδιά θα έπρεπε να είναι η γενίκευση των δεξιοτήτων και αυτό θα επιτευχθεί αν υπάρχει επικοινωνία ώστε όλοι να ξέρουμε που βρισκόμαστε.
• Αποδοχή όλων των πλευρών. Αποδοχή του παιδιού, αποδοχή του γονέα όπως και το αντίστροφο. 

Χρειάζεται υπομονή και επιμονή από όλους για να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε για το παιδί. 

Ας μην ξεχνάμε όπως έλεγε και η Μαρία Μοντεσσόρι πως:

Καλή σχολική χρονιά σε όλους με μικρά θαύματα!! Όλοι μαζί μπορούμε!!!