Σχολική ετοιμότητα: Διεπιστημονική Προσσέγιση

Επιμέλεια: Παπαδοπούλου Ειρήνη (Ειδική Παιδαγωγός)
Σγουρέλλη Αλίκη (Εργοθεραπεύτρια)
Χατζηεμμανουήλ Αδριανή (Λογοθεραπεύτρια)

Αυτό το άρθρο νομίζω θα γίνει από το  πιο αγαπημένα μου γιατί είναι μια συλλογική προσπάθεια που προσπαθεί να προσεγγίσει τη σχολική ετοιμότητα από όλες τις ειδικότητες και δημιουργήθηκε με πολύ αγάπη από όλες μας!!
(Είναι λίγο τεράστιο αλλά αξίζει να διαβαστεί.)

Η σχολική ετοιμότητα αναφέρεται στους μαθησιακούς τομείς ανάπτυξης και στην κριτική σκέψη του παιδιού.Θα αναλύσουμε λοιπόν τη σχολική ετοιμότητα από λογοθεραπευτική, εργοθεραπευτική και μαθησιακή σκοπιά.

Θα ξεκινήσουμε από την λογοθεραπευτική σκοπιά, με τους εξής τομείς:

Κατανοήση

1. Να μπορεί να κατανοεί απλές και σύνθετες εντολές (πχ.: «Έλα, πέτα την μπάλα, δώσε μου το μολύβι που είναι στο τραπέζι κλπ.)
2. Να καταλαβαίνει το περιεχόμενο ενός παραμυθιού.
3. Να αντιλαμβάνεται τις οδηγίες ενός παιχνιδιού (της ηλικίας του)

Αρθρωση

1.Να έχει κατακτήσει όλα τα φωνήματα και τα συμπλέγματα της ελληνικής γλώσσας αρκετούς μήνες πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς.

2.Η άρθρωσή του να είναι καταληπτή και κατανοητή από όλους

3.Να είναι ικανό να αρθρώσει πολυσύλλαβες λέξεις όπως πχ. πυροσβέστης.

Λεξιλόγιο

1.Μέχρι την ηλικία των έξι ετών ένα παιδί αναμένεται να έχει κατακτήσει περίπου 8.000 λέξεις.

2.Να γνωρίζει βασικές ομάδες λεξιλογίου (ουσιαστικά)πχ.:ζώα,χρώματα,φρούτα, λαχανικά,ρούχα.

3. Να γνωρίζει βασικές ενέργειες καθημερινότητας (ρήματα)  πχ.: τρώω, πίνω , κοιμάμαι, διαβάζω.

Περιγραφική ικανότητα

1.Να μπορεί να αφηγηθεί μια ιστορία ή ένα παραμύθι.

2.Να περιγράφει μία ήμερα του στο σχολείο θέτοντας τα γεγονότα σε σωστή χρονολογική σειρά.

3.Να αναφέρεται περιγραφικά για ένα παιδικό που είδε στην τηλεόραση.

4.Να μεταδίδει ορθά τους κανόνες ενός παιχνιδιού (επιτραπέζιο ή μη). 

Φωνολογική ενημερότητα 

(Η ικανότητα του παιδιού να αναγνωρίζει τους ήχους- φθόγγους που απαρτίζουν τη λέξη)

Να γνωρίζει με απλά λόγια :

Πως ξεκινάει η λέξη

Πως τελειώνει η λέξη

Από ποια γράμματα αποτελείται η λέξη

Να μπορεί να βρει μία λέξη που αρχίζει/τελειώνει από συγκεκριμένα γράμματα.

Συνεχίζουμε με την εργοθεραπευτική σκοπιά εστιάζοντας στους παρακάτω τομείς:

Συγκέντρωση και οργάνωση

1.Ικανότητα συγκέντρωσης και ικανοποιητική διάρκεια προσοχής.

2.Διάρκεια προσοχής σε καθιστή θέση.

3.Οργάνωση σε ένα πολυαισθητηριακό περιβάλλον.

4.Ανταπόκριση σε ομαδική εντολή

Σωματική ετοιμότητα

1. Διατήρηση σωστής στάσης σώματος στην καρέκλα

2.Να έχει κατακτήσει το πέρασμα της μέσης γραμμής

3.Διατήρηση σταθερού οπτικού πεδίου με ταυτόχρονη κίνηση των άνω άκρων

4.Να έχει αποκτήσει πλευρίωση

5.Ισορροπία, πέταγμα μπάλας, συντονισμός κινήσεων, σκαρφάλωμα

6.Ώριμη λεπτή κίνηση – επιδέξιοι χειρισμοί π.χ. Ψαλίδι, γόμα, ξύστρα

Γραφοκινητικές δεξιότητες

1.Σύλληψη μολυβιού- ψαλιδιού

2.Σωστή πίεση μολυβιού

3.Ιχνογράφημα

4.Να αντιγράφει και να σχεδιάζει

5.Να χρωματίζει μέσα σε πλαίσιο

6.Αναγνώριση και γραφή σχημάτων

7.Αναγνώριση και γραφή γραμμάτων και αριθμών (έως το 10)

Γνωστικές και αντιληπτικές δεξιότητες

Προσανατολισμός στο χώρο και στο χρόνο π.χ. :

Πάνω / κάτω, μέσα / έξω, σήμερα / αύριο / χθες, δεξιά / αριστερά, πρώτο / τελευταίο, 
εποχές/μέρες, μέρη του σώματος

Ψυχοκοινωνικές δεξιότητες

  Συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη: 

1.Αυτοπεποίθηση

2.Ανοχή στη ματαίωση

3.Έκφραση συναισθημάτων

4.Ομαδικότητα- συνεργατικότητα

5.Κοινωνική  αλληλεπίδραση (συστήνεται- χαιρετάει- κάνει διάλογο- βλεμματική επαφή)

Τέλος από μαθησιακής σκοπιάς  οι τομείς είναι:

 Γραφωνολογική Ενημερότητα

Να μπορεί να γράφει τα περισσότερα γράμματα του αλφάβητου

Να αντιγράφει λέξεις

Να μπορεί να γράφει το όνομα του

Να κατανοεί την έννοια της ομοιοκαταληξίας

Να μπορεί να σχηματίσει συλλαβές γραπτά (π.χ. «π» «α» μας κάνει «πα»)

Να μπορεί να κάνει τις συλλαβές λέξεις (π.χ. «κο» «τα» μας κάνει «κότα»). 

Λογικομαθηματικές δεξίοτητες

Ταξινομεί

Αναγνωρίζει τα μεγέθη και μπορεί να κάνει συγκρίσεις

Αναγνωρίζει ποσότητες 

Γνωρίζει τη σειρά των αριθμών

Μπορεί να αντιστοιχίσει αριθμό με αντίστοιχο αριθμό αντικειμένων

Αναγνωρίζει και εντοπίζει ομοιότητες και διαφορές 

Μπορεί να αναγνωρίσει τους αριθμούς ως το δέκα

Μπορεί να καταμετρήσει τουλάχιστον δέκα αντικείμενα με ευκολία

Αναγνωρίζει τα χρώματα

Αναγνωρίζει τα σχήματα

Να σημειωθεί ότι κάθε παιδί είναι μοναδικό και διαφορετικό!!

Θα πρέπει να υπολείπεται ένα παιδί σε τουλάχιστον 5 τομείς για να μιλήσουμε για ΑΝΕΠΑΡΚΗ σχολική ετοιμότητα. 

Η στενή συνεργασία με τους νηπιαγωγούς είναι κλειδί για την ενημέρωση της εξέλιξης του παιδιού!